
Trong dòng chảy khát vọng hùng cường của đất nước, Quảng Ninh luôn mang trong mình sức sống mãnh liệt sự kiến tạo, tiên phong, cải cách, đổi mới, sẵn sàng vươn lên, vượt qua mọi khó khăn và thử thách. Với sứ mệnh của địa phương hội tụ đủ các yếu tố “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”, Quảng Ninh tranh thủ mọi thời cơ, vươn lên trở thành một trong những tỉnh đi đầu trong công cuộc đổi mới sáng tạo của vùng đồng bằng Bắc Bộ, cực tăng trưởng của khu vực phía bắc.
Tỉnh xác định rõ mục tiêu "Đến năm 2030, Quảng Ninh trở thành một trung tâm du lịch quốc tế với kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại...". Để hiện thực hóa mục tiêu đó, những nghị quyết về du lịch lần lượt ra đời, trở thành “xương sống”, “kim chỉ nam” tạo đà bứt phá cho ngành du lịch chỉ trong nửa thập kỷ. Càng ý nghĩa hơn khi những quyết sách về phát triển du lịch được tỉnh ban hành đúng giai đoạn khó khăn đã trở thành động lực vực dậy ngành Du lịch tưởng như "chạm đáy", từ đó "hồi sinh" trở lại đà tăng trưởng một cách ngoạn mục.

Trong buổi làm việc với Ban lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh ngày 6/4/2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhận định: Từ xa xưa Quảng Ninh nổi tiếng là một vùng "địa linh, nhân kiệt", bởi có vịnh Hạ Long - kỳ quan thiên nhiên thế giới; là cửa ngõ, phên giậu của Tổ quốc ở phía Đông Bắc; hơn 500 di tích lịch sử và danh thắng đặc sắc gắn liền với sự nghiệp dựng nước và giữ nước hào hùng của dân tộc và có Yên Tử - nơi khởi nguồn của thiền phái Trúc Lâm...Trên sông Bạch Đằng ghi đậm dấu ấn những chiến công hiển hách của ông cha chống quân xâm lược vào các thế kỷ thứ X, XIII, viết nên bản hùng ca bất hủ, khẳng định nền độc lập dân tộc và vị thế quốc gia. Quảng Ninh có thương cảng Vân Đồn - một trong những thương cảng sầm uất nhất Việt Nam trong nhiều thế kỷ, đã khẳng định Việt Nam từ sớm là một quốc gia biển, vươn ra biển, phát triển kinh tế biển...
Những điều kiện tự nhiên và văn hóa mà đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhận định là những tiềm năng mà ngành Du lịch Quảng Ninh may mắn được sở hữu. Tuy nhiên, thời điểm 10 năm trước, những tài nguyên sẵn có ấy chưa thể giúp ngành du lịch khẳng định vị thế tương xứng với tiềm năng. Du khách vẫn chỉ biết đến Quảng Ninh với một miền di sản “đơn điệu”, ít trải nghiệm.
Các thế hệ lãnh đạo tỉnh đã bám sát định hướng của Trung ương, lãnh đạo một cách bài bản, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực; lựa chọn những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm để chỉ đạo quyết liệt, kiên trì, hiệu quả. Trong đó, phát huy mạnh mẽ tinh thần đoàn kết, chủ động, tích cực, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm; mạnh dạn đề xuất, xây dựng và triển khai các mô hình mới, cách làm mới.
Qua thực tiễn phát triển, tỉnh phát hiện, nhận thức sâu sắc hơn về mâu thuẫn, thách thức, đó là những mâu thuẫn: Giữa giải phóng tiềm năng, thế mạnh và không gian phát triển rộng lớn với cơ chế chính sách còn hạn hẹp; giữa khai thác than, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia; phát triển công nghiệp tăng nhanh so với phát triển du lịch, dịch vụ trên cùng một địa bàn; giữa đổi mới hệ thống chính trị chưa tương xứng, phù hợp với đổi mới kinh tế và tình hình thực tiễn đang diễn ra. Tỉnh cũng xác định những thách thức: Giữa vừa phát triển kinh tế vừa góp phần đảm bảo độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ khu vực biên giới; phát triển bền vững trước những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và nước biển dâng cao; phát triển công nghiệp hóa, đô thị hóa nhanh với giải quyết vấn đề môi trường sống; tăng trưởng nhanh đi đôi với đảm bảo an sinh xã hội, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo.

Du khách trải nghiệm đan lưới tại làng chài Cửa Vạn trên vịnh Hạ Long.
Du khách trải nghiệm đan lưới tại làng chài Cửa Vạn trên vịnh Hạ Long.

Tàu chở khách tham quan vịnh Hạ Long.
Tàu chở khách tham quan vịnh Hạ Long.



Du khách tham quan Bảo tàng Quảng Ninh.
Du khách tham quan Bảo tàng Quảng Ninh.
Trong mối quan hệ nhiều thách thức này, ngành du lịch bắt buộc phải có định hướng, tầm nhìn dài hạn, không chỉ khai thác tối đa tiềm năng, mà còn phải giải quyết hài hòa những thách thức. Một quyết sách đã sớm được ban hành đó là Nghị quyết 06-NQ/TV (ngày 20/3/2012) về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng chiến lược, công tác lập quy hoạch trên địa bàn tỉnh. Tỉnh ưu tiên nguồn lực, triển khai hoàn thành đồng thời 7 quy hoạch chiến lược quan trọng với sự tham gia của các tư vấn hàng đầu thế giới. Trong đó, Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 do Tập đoàn BCG – Hoa Kỳ lập, tập trung vào giải quyết 7 vấn đề phát triển du lịch Quảng Ninh, đồng thời đề ra 8 nhóm giải pháp với 56 giải pháp, dự án thành phần.
Tiếp đó, tỉnh ban hành 2 nghị quyết “xương sống” (Nghị quyết 07-NQ/TU ngày 24/5/2013 về phát triển du lịch tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2013-2020, tầm nhìn đến năm 2030 và Nghị quyết 02-NQ/TU ngày 5/2/2016 về phát triển dịch vụ tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2030). Các nghị quyết đã mở ra hướng đi mới cho ngành du lịch; là kim chỉ nam hành động để cấp ủy, chính quyền tập trung lãnh đạo, điều hành hoạt động phát triển du lịch; huy động mọi nguồn lực để tập trung phát triển và xây dựng quy hoạch, kế hoạch, chương trình thu hút đầu tư, giải quyết các vấn đề về môi trường du lịch, an ninh trật tự, an toàn cho du khách, tháo gỡ cho doanh nghiệp...
Nghị quyết 02-NQ/TU với mục tiêu đến năm 2030, Du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo động lực thúc đẩy phát triển KT-XH; có tính chuyên nghiệp, hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật đồng bộ, hiện đại; sản phẩm du lịch có chất lượng cao, đa dạng, có thương hiệu, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, cạnh tranh được với các nước trong khu vực; là một trong những địa phương có ngành Du lịch phát triển hàng đầu cả nước và khu vực Đông Nam Á. Đến năm 2030, tổng khách du lịch đạt 30 triệu lượt, trong đó khách quốc tế đạt 15 triệu lượt
Từ những nghị quyết "mở đường", tỉnh Quảng Ninh đã ban hành các kế hoạch triển khai nhiệm vụ cụ thể theo từng giai đoạn; hoàn thành quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; xây dựng quy hoạch KT-XH, quy hoạch vùng tỉnh, quy hoạch môi trường..., tạo cơ sở để xây dựng các chính sách thúc đẩy phát triển du lịch.
Tỉnh nhận định, muốn phát triển bền vững phải chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế từ phụ thuộc vào sản xuất công nghiệp, công nghiệp khai khoáng sang phát triển dịch vụ, du lịch bền vững và kinh tế biển đảo.
Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 được xây dựng trên quan điểm phát triển du lịch đi đôi với bảo vệ và phát huy tối đa các lợi thế tự nhiên, giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc, các giá trị văn hóa, gìn giữ cảnh quan và bảo vệ môi trường.
Tổ chức không gian du lịch gắn với không gian văn hóa; xây dựng các trung tâm du lịch trọng điểm tại Hạ Long, Cẩm Phả, Vân Đồn, Móng Cái, Uông Bí, Cô Tô trở thành động lực phát triển dịch vụ của tỉnh và của vùng; xây dựng TP Hạ Long trở thành trung tâm du lịch quốc gia mang tầm quốc tế gắn với bảo tồn và phát huy bền vững Di sản - Kỳ quan thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long và khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng; phát triển KKT Vân Đồn và vùng biển đảo Vân Đồn, Cô Tô kết nối với vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long tạo thành chuỗi sản phẩm du lịch biển, du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng đặc sắc, cao cấp. Đồng thời, phát triển đi đôi với tăng cường quản lý khu vực Uông Bí - Đông Triều - Quảng Yên trở thành trung tâm du lịch văn hóa - lịch sử - tâm linh, sinh thái có sức hấp dẫn cao; khu vực Bình Liêu, Ba Chẽ, Tiên Yên, Đầm Hà, Hải Hà kết nối với TP Móng Cái phát triển du lịch sinh thái khám phá, trải nghiệm gắn với cảnh quan thiên nhiên và bản sắc văn hóa dân tộc; thu hút các nhà đầu tư chiến lược có tiềm lực, thương hiệu mạnh đầu tư quy mô lớn, đồng bộ, hiện đại, phát triển du lịch dịch vụ đẳng cấp, bền vững trên các đảo thuộc vùng biển Vân Đồn - Cô Tô, đảo Cái Chiên (huyện Hải Hà), Vĩnh Trung, Vĩnh Thực gắn với Khu du lịch quốc gia Trà Cổ (TP Móng Cái).

Chỉ sau nửa thập kỷ hiện thực hóa các nghị quyết du lịch cốt lõi, diện mạo Quảng Ninh đã thay đổi mạnh mẽ, hỗ trợ tối đa phát triển nền "kinh tế xanh", xây dựng những "đô thị xanh". Tỉnh đã tập trung nguồn lực đầu tư từ các thành phần kinh tế theo hình thức đối tác công - tư (PPP) để phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đô thị, dịch vụ, văn hóa thể thao... đồng bộ, hiện đại.
Tổng nguồn vốn đầu tư các dự án, công trình giao thông trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020 ước đạt 123.044 tỷ đồng. Nhiều dự án trọng điểm, như: Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn; Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long; cao tốc Hạ Long - Hải Phòng, cầu Bạch Đằng, cầu và đường dẫn cầu Bắc Luân II, cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, cầu Tình Yêu… Mới đây nhất ngày 1/9, cao tốc Vân Đồn - Móng Cái đưa vào khai thác đã tạo “cơn sốt” cho du lịch Móng Cái nhờ rút ngắn khoảng cách, thời gian di chuyển giữa các vùng. Giao thông liên kết đồng bộ đã tạo động lực phát triển toàn diện vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, tăng cường kết nối giao thương với ASEAN và quốc tế.
Công tác xúc tiến, thu hút đầu tư, huy động nguồn lực thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ các lĩnh vực dịch vụ lợi thế. Các hoạt động, sản phẩm phát triển không gian du lịch đổi mới về chất lượng, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương... Đến nay, trên địa bàn tỉnh có gần 2.100 cơ sở lưu trú du lịch, với trên 35.800 buồng. Quảng Ninh sở hữu 4 trung tâm du lịch, 33 tuyến, 91 điểm du lịch, 8 khu du lịch cấp tỉnh, 5 khu du lịch cấp quốc gia.
Tỉnh đang tập trung phát triển 4 dòng sản phẩm chủ lực: Du lịch biển đảo, du lịch tâm linh, du lịch thương mại biên giới và du lịch sinh thái cộng đồng. Các sản phẩm du lịch ngày càng có tính cạnh tranh cao, phong phú, đa dạng; có tính biểu tượng, khác biệt đã được những tập đoàn lớn đầu tư bài bản, chuyên nghiệp, trở thành động lực, thu hút lượng lớn du khách, như: Tổ hợp vui chơi giải trí Sunworld Hạ Long Complex, Khu nghỉ dưỡng Legacy Yên Tử, Khu nghỉ dưỡng suối khoáng Yoko Onsen Quang Hanh...
Giám đốc Tổ hợp vui chơi giải trí Sunworld Hạ Long Complex Trần Văn Minh cho biết: Từ năm 2016 Tập đoàn Sun Group đầu tư Tổ hợp vui chơi giải trí Sunworld Halong Complex với diện tích đầu tư trên 200ha, được kết nối từ khu vực Bãi Cháy đến núi Ba Đèo bằng hệ thống cáp treo Nữ Hoàng mang 2 kỷ lục thế giới, mở ra hành trình khám phá vịnh di sản thơ mộng từ trên cao. Cùng với đó là công viên nước Typhoon Water Park và công viên trò chơi Dragon Park tạo nên sản phẩm du lịch độc đáo cho du khách đến Quảng Ninh.

Tàu chở khách đến đảo Cô Tô được trang bị hiện đại, an toàn.
Tàu chở khách đến đảo Cô Tô được trang bị hiện đại, an toàn.

Du khách chơi golf tại Sân gold FLC Hạ Long.
Du khách chơi golf tại Sân gold FLC Hạ Long.

Đào tạo nguồn nhân lực tại khách sạn Mường Thanh Luxury Hạ Long Centre.
Đào tạo nguồn nhân lực tại khách sạn Mường Thanh Luxury Hạ Long Centre.
Nghị quyết 02-NQ/TU đặt ra mục tiêu đến năm 2020, tổng số khách du lịch đạt 10,5 triệu lượt (khách quốc tế đạt 4 triệu lượt); tổng doanh thu đạt 30.000 tỷ đồng, thu từ hoạt động du lịch đạt từ 10-15% thu nội địa, giải quyết việc làm cho 60.000 người. Với những định hướng chiến lược, ngành du lịch Quảng Ninh đạt được những con số tăng trưởng ấn tượng vượt mục tiêu đề ra. Đến năm 2019, du lịch đã vượt chỉ tiêu về số lượng khách với 14 triệu lượt (khách quốc tế đạt 5,7 triệu lượt), đạt chỉ tiêu về tổng thu du lịch với 30.000 tỷ đồng.
Giai đoạn 2016-2020, tổng lượng khách du lịch đến Quảng Ninh đạt 53 triệu lượt; tổng thu từ du lịch đạt 101.302 tỷ đồng, nộp ngân sách 11.617 tỷ đồng. Thị trường khách quốc tế trọng điểm lưu trú tại Quảng Ninh tăng mạnh so với năm 2015: Trung Quốc tăng 80%, Mỹ tăng 25%, Anh tăng 36%, Tây Ban Nha tăng 40%... Thời gian lưu trú trung bình của du khách đạt 2,74 ngày. Hoạt động du lịch đã góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ “nâu” sang “xanh”. Tỷ trọng ngành dịch vụ tăng từ 39,3% năm 2015 lên 41,2% năm 2020.
Bà Nguyễn Thị Trực, Giám đốc Vietravel Quảng Ninh, chia sẻ: Giai đoạn từ 2016-2020, khách đến Quảng Ninh tăng 40-50% so với năm 2015, nhất là vào dịp cao điểm hè. Du khách chủ yếu đến từ các tỉnh phía Nam và một số quốc gia châu Âu. Với giao thông thuận lợi và sức hút của các sản phẩm du lịch mới với chất lượng đảm bảo, Quảng Ninh trở thành điểm đến được yêu thích không chỉ trong giai đoạn cao điểm mà xuyên suốt cả 4 mùa trong năm.Sức bật của ngành du lịch với những con số tăng trưởng đầy ấn tượng là minh chứng thuyết phục nhất cho định hướng đúng đắn và tầm nhìn dài hạn của Đảng bộ và chính quyền tỉnh Quảng Ninh. Những quyết sách đã trở thành "kim chỉ nam", động lực để ngành du lịch vượt qua những giai đoạn khó khăn, bứt phá đầy ngoạn mục.

Nguyễn Huế - Hoàng Quỳnh
Trình bày: Hùng Sơn