“Mọi người dân Quảng Ninh đều được hưởng thành quả phát triển, tăng trưởng bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau” - đây không chỉ là khẩu hiệu, mà Quảng Ninh còn hiện thực hóa tư tưởng “vì nhân dân” thành những hành động cụ thể, thiết thực. Các giải pháp được xây dựng đều dựa vào 3 trụ cột: Thiên nhiên, con người, văn hóa, để phát triển; gắn với tạo đột phá về phát triển kinh tế hạ tầng, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân như về giao thông, thủy lợi, nước sạch, đất đai, y tế, giáo dục.

Hạ tầng giao thông chính là “nút thắt” đầu tiên trong quá trình phát triển, tạo tiền đề xóa nghèo bền vững ở khu vực đồng bào DTTS mà Quảng Ninh đã sớm nhận định và tìm cách tháo gỡ. Chính vì vậy, không chỉ riêng khu vực trung tâm, thành thị, ở các địa bàn vùng nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo, tỉnh đã và đang tập trung các nguồn lực để cải thiện hạ tầng giao thông.

Trong 10 năm qua, từ các nguồn vốn của Chương trình 135, Đề án 196 và Chương trình xây dựng NTM, Quảng Ninh đã tập trung đầu tư, nâng cấp hàng nghìn công trình giao thông nông thôn. Hệ thống kết cấu hạ tầng KT-XH được đầu tư, xây dựng mới đồng bộ kết nối giữa các xã với trung tâm huyện, kết nối huyện với các đô thị của tỉnh; các trường học, trạm y tế, trụ sở làm việc, các thiết chế văn hoá, thể thao... được đầu tư đồng bộ hiện đại. Đến nay, 100% xã thuộc khu vực nông thôn trên địa bàn tỉnh đều có đường bê tông khang trang, sạch đẹp, thuận lợi cho đi lại, giao thương, phát triển sản xuất.

Hơn 10 năm kiên trì giảm nghèo vùng đồng bào DTTS, miền núi, hải đảo, tỉnh Quảng Ninh đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức cho người dân về tinh thần phát huy nội lực, tự lực, tự cường, khắc phục khó khăn, từng bước xóa bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước.

Đặc biệt, tỉnh đã chỉ đạo triển khai những giải pháp hữu hiệu trên các phương diện, tạo động lực cho nhân dân vùng khó vươn lên thoát nghèo, như: Hỗ trợ nhà ở; tạo sinh kế thông qua các mô hình kinh tế hiệu quả, nhất là các mô hình phát triển kinh tế lâm nghiệp, phát triển sản phẩm OCOP, du lịch cộng đồng từ bản sắc văn hóa của địa phương; vốn vay tín dụng ưu đãi...

Để đảm bảo công tác giảm nghèo bền vững, Quảng Ninh luôn kiên trì với phương châm chuyển từ “cho không” sang “cho vay”, vừa tạo nguồn lực cho người dân phát triển sản xuất, vừa nâng cao ý thức trách nhiệm của nhân dân trong việc sử dụng vốn. Giai đoạn 2021-2023, tỉnh bố trí 240 tỷ đồng từ ngân sách ủy thác qua Ngân hàng CSXH thực hiện cho vay tại 65 xã, thị trấn vùng DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo. Toàn tỉnh đã có 3.475 lượt người dân tại các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo vay vốn với số tiền 258,5 tỷ đồng để phát triển sản xuất, kinh doanh. Tổng nguồn ủy thác tại địa phương đến nay đạt 1.025 tỷ đồng, đưa Quảng Ninh trở thành địa phương top đầu cả nước về nguồn vốn ủy thác.

Tỉnh cũng chỉ đạo Sở NN&PTNT thực hiện các mục tiêu về phát triển sản xuất, kinh doanh, nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư; tổ chức lại sản xuất vùng DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo, gia tăng giá trị sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ gắn với phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch văn hóa...

Từ đây, nỗ lực thoát nghèo không chỉ là ý chí của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, mà đã trở thành suy nghĩ của từng hộ nghèo trên địa bàn tỉnh. Tại các địa phương trong toàn tỉnh hiện nay không khó để tìm thấy những mô hình phát triển kinh tế hiệu quả của đồng bào DTTS. Họ không thụ động trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, mà năng động, sáng tạo, chủ động tìm sinh kế mới phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng.

Từng là một trong những địa phương khó khăn của huyện Ba Chẽ, xã Đồn Đạc nay đã mang diện mạo mới. Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đồn Đạc Lưu Minh Thắng cho biết: Được sự quan tâm, hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh về thực hiện giảm nghèo bền vững, Đồn Đạc đã rà soát, huy động để hỗ trợ nhân dân, nhất là các hộ nghèo chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế, tập trung phát triển mô hình trồng cây gỗ lớn, cây dược liệu để tạo ra sinh kế bền vững. Nhiều người dân đã mạnh dạn vay vốn, phát triển mô hình lâm nghiệp, vươn lên thoát nghèo. Đến nay, Đồn Đạc không còn hộ nghèo theo tiêu chí của Trung ương, thu nhập bình quân đầu người năm 2023 đạt trên 64 triệu đồng, tăng 18 triệu đồng so với năm 2020.

Gia đình anh Đặng A Năm (thôn Tàu Tiên, xã Đồn Đạc) hơn chục năm trước là hộ nghèo trên địa bàn, đời sống vô cùng khó khăn, chỉ lo cơm gạo từng ngày, nhưng nay không chỉ thoát nghèo, anh Năm còn vươn lên làm giàu từ mô hình trồng cây gỗ lớn. Vạt đồi trồng giổi hơn 1ha xanh mướt tầm mắt của gia đình anh Năm đã chứng minh cho tinh thần vươn lên mạnh mẽ của người dân nơi đây.

Anh Năm bộc bạch: Trước đây, vợ chồng tôi không có công việc ổn định, ai thuê gì làm nấy, chủ yếu là trông chờ vào trợ cấp của Nhà nước cho hộ nghèo. Từ sự động viên, hỗ trợ của các cấp chính quyền, cùng với việc thấy nhiều bà con thoát được cái nghèo, chúng tôi nghĩ mình phải thay đổi tư duy, phải tự lực vươn lên. Bởi vậy, khi được xã giao đất để trồng cây gỗ lớn, gia đình tôi đã đăng ký và đến nay đã trồng được hơn 1ha cây giổi kết hợp chăn nuôi nhỏ. Kinh tế gia đình đã ổn định hơn, thu nhập mỗi năm đạt khoảng 60 triệu đồng, gia đình tôi đã thoát được nghèo.

Cùng với tạo nguồn lực cho người dân phát triển sản xuất, tỉnh cũng quan tâm phát triển giáo dục đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Trong đó, trọng tâm là đào tạo nghề cho lao động trẻ để chuyển đổi cơ cấu lao động, cơ cấu nông thôn gắn với tạo việc làm, tăng thu nhập; xây dựng đội ngũ CBCCVC là người DTTS và người công tác tại vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phát triển KT-XH.

Là cán bộ người DTTS ở xã biên giới, Phó Chủ tịch UBND xã Hải Sơn (TP Móng Cái) Sẻn Thị Hỷ luôn trăn trở làm như thế nào để thay đổi được nhận thức của đồng bào DTTS, giúp bà con thoát được tư tưởng trông chờ, ỷ lại, vươn lên thoát nghèo. Chị Hỷ tâm sự: Thay đổi quá trình nhận thức, tư duy sinh hoạt, phát triển sản xuất của người dân là cả một quá trình dài, đòi hỏi mỗi cán bộ địa phương phải sâu sát, hiểu người dân cần gì, mong muốn gì. Bởi vậy, cấp ủy, chính quyền địa phương đã tập trung nghiên cứu, đưa ra giải pháp chiều sâu, lâu dài, vận động, tuyên truyền, thay đổi tư duy thoát nghèo cho người dân; xác định nhu cầu hỗ trợ của từng hộ để phát triển sản xuất và từng bước thoát nghèo; huy động sự tham gia của hộ nghèo trong việc xây dựng kế hoạch thực hiện các dự án, chính sách giảm nghèo để mỗi chương trình triển khai thật sự ý nghĩa, hiệu quả lâu dài.

Hành trình thoát nghèo với phương châm “lấy nhân dân làm trung tâm, mọi chủ trương, chính sách xuất phát từ nhân dân, vì hạnh phúc của nhân dân” đã thực sự đi vào thực tiễn cuộc sống, phát huy được sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, nhân lên niềm tin của nhân dân với Đảng. Với niềm tin và khát vọng thoát nghèo, tin tưởng vào cuộc sống mới, bà con vùng khó, vùng đồng bào DTTS đã và đang nỗ lực từng ngày, phát huy nội lực không chỉ thoát nghèo bền vững, mà còn vươn lên làm giàu trên chính quê hương mình, vun đắp xây dựng Quảng Ninh phát triển bền vững.