Với nhiều cách làm hiệu quả trong thu hút nguồn lực đầu tư, trong nửa nhiệm kỳ qua, Quảng Ninh đã trở thành tỉnh có cơ sở hạ tầng hiện đại, đồng bộ và đa dạng nhất miền Bắc. 3 tuyến cao tốc đường bộ, sân bay tư nhân, cảng biển là những ví dụ điển hình về cách thức, quyết tâm của Quảng Ninh trong việc huy động nguồn vốn tư nhân cho phát triển hạ tầng giao thông – vốn luôn cần những nguồn tài chính rất lớn. Điều này cũng được minh chứng rõ nét khi năm 2022, Quảng Ninh được công nhận đứng thứ nhất trong danh sách địa phương có chỉ số cơ sở hạ tầng tốt nhất Việt Nam, vượt qua lần lượt các địa phương lớn như TP Hồ Chí Minh (thứ 2), Bình Dương (thứ 3), Hà Nội (thứ 4)... 

Với quan điểm kế thừa và đổi mới cùng nhiều giải pháp hiệu quả, phù hợp, nửa nhiệm kỳ qua, Quảng Ninh tiếp tục trở thành điển hình trong thu hút nguồn lực phát triển hạ tầng giao thông. Ngày 1/9/2022 là mốc thời gian quan trọng đánh dấu sự kiện Quảng Ninh hoàn thành trục cao tốc dọc tỉnh, nối địa đầu Tổ quốc TP Móng Cái với Thủ đô Hà Nội sau nhiều năm nỗ lực. Đây cũng là thời điểm, Quảng Ninh chính thức sở hữu đa dạng hóa loại hình giao thông đồng bộ khi có cả sân bay, cảng tàu quốc tế và cao tốc dọc tỉnh, trở thành tỉnh phát triển hạ tầng giao thông nhanh nhất cả nước. Điều ấn tượng, nguồn vốn để làm các công trình, có sự góp mặt phần lớn từ tư nhân. Qua đó góp phần quan trọng khơi thông kết nối liên kết vùng, rút ngắn về thời gian và khoảng cách, mở không gian phát triển mới cho cả vùng.  

Đến nay, các dự án được Quảng Ninh đưa vào khai thác đã sớm phát huy hiệu quả sau đầu tư khi lượng khách du lịch đến địa đầu tổ quốc Móng Cái tăng kỷ lục vào thời điểm cao tốc hoàn thành, những chuyến bay quốc tế đến Quảng Ninh chỉ sau 5 tháng đưa vào khai thác và cảng tàu khách Hạ Long là nơi hội ngộ của những chuyến tàu du lịch đẳng cấp nhất Thế giới.

Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long.

Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long.

Các dự án giao thông động lực hoàn thành ngay trong nửa nhiệm kỳ này, đã đưa Quảng Ninh trở thành tỉnh sở hữu đa dạng, đồng bộ và nhanh nhất cả nước về phát triển đồng bộ hạ tầng giao thông ở cả 3 loại hình là đường bộ, đường hàng không và đường biển. Các công trình có sự kết nối, gắn kết đến các trung tâm kinh tế - văn hóa – du lịch của tỉnh, tạo thành chuỗi kết nối tổng thể, liền mạch, rút ngắn về khoảng cách và thời gian, mở rộng không gian phát triển; khơi thông và thúc đẩy tiềm năng các khu vực động lực, tạo nên một Quảng Ninh thịnh vượng, cực tăng trưởng quan trọng của khu vực phía Bắc Việt Nam.

“Với vị thế quan trọng, Quảng Ninh cần thúc đẩy mạnh mẽ liên kết vùng để khai thác tốt lợi thế cạnh tranh”.
Trong chuyến thăm và làm việc tại Quảng Ninh tháng 4/2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh.

Điều mà đồng chí Tổng Bí thư trăn trở đã được Quảng Ninh xác định rất rõ ngay trong Nghị quyết Đại hội XV của Đảng bộ tỉnh đó là: kiên trì thực hiện tổ chức không gian phát triển “một tâm, hai tuyến đa chiều và hai mũi đột phá” nhằm bảo đảm mục tiêu liên kết, đồng bộ để phát huy thế mạnh của từng địa phương trong tỉnh cũng như thế mạnh của Tỉnh trong Vùng đồng bằng sông Hồng và Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Chưa đầy 2 năm thực hiện theo tinh thần Nghị quyết và mong muốn của  Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Quảng Ninh đã hoàn thành trục cao tốc dọc tỉnh với chiều dài 176km, nối liền cao tốc Hà Nội - Hải Phòng và Hà Nội - Lào Cai, tạo thành trục cao tốc liên thông Lào Cai - Hà Nội - Móng Cái dài gần 600km, chiếm 60% tổng số km đường cao tốc Việt Nam, là hạ tầng giao thông liên kết tốt nhất phía Bắc thời điểm đó. Song song với việc hoàn thành tuyến giao thông trục chính là cao tốc, tỉnh đã triển khai nhiều công trình giao thông kết nối khác để hình thành chuỗi liên kết vùng như đường nối Lạng Sơn, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Dương và Hải Phòng... là những công trình hình thành trên cơ sở hợp tác, phối hợp cùng đầu tư để lan tỏa lợi ích. Quảng Ninh sắn sàng chia sẻ sân bay và cảng biển với Lạng Sơn, Bắc Giang bằng những tuyến đường kết nối mới, chia sẻ cao tốc với vùng đồng bằng Sông Hồng để đến thị trường hơn 1,4 tỷ dân Trung Quốc nhanh hơn. Những công trình của Quảng Ninh là điều kiện, tiền đề để Chính phủ kiến tạo lên hành lang giao thông động lực phía bắc bằng liên kết trục cao tốc phía Đông.

Lãnh đạo VCCI và 4 tỉnh Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên tổ chức Ký kết Thỏa thuận kết nối kinh tế trục cao tốc phía Đông.

Lãnh đạo VCCI và 4 tỉnh Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên tổ chức Ký kết Thỏa thuận kết nối kinh tế trục cao tốc phía Đông.

Cụ thể, tháng 7/2022, 4 địa phương Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương và Hưng Yên đã cùng ký kết Thỏa thuận hợp tác kết nối kinh tế trục cao tốc phía Đông dựa trên cơ sở trục đường cao tốc Hà Nội - Móng Cái dài gần 300km, trong đó Quảng Ninh đóng góp gần 2/3 chiều dài tuyến với hệ thống cao tốc dọc tỉnh dài 176km. Trục cao tốc này còn kết nối hàng loạt KCN, các đô thị... nối liền 3 sân bay quốc tế (Nội Bài, Cát Bi, Vân Đồn) và hệ thống các cảng biển quốc tế, tạo ra một vùng có tổng diện tích tự nhiên gấp 3 lần Thủ đô Hà Nội, 5 lần TP Hồ Chí Minh và 8 lần TP Đà Nẵng.   

Chuỗi liên kết này sẽ giúp các tỉnh phá được rào cản bất lợi trong phát triển, nâng cao vị thế trong khu vực và cả nước, tác động mạnh tới giao thương, vận tải hàng hoá, phát triển du lịch, thu hút đầu tư, tạo công ăn việc làm cho người dân... Rút ngắn khoảng cách giao thông góp phần làm giảm cước phí vận tải, giảm chi phí đầu tư, tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp, thúc đẩy kinh tế phát triển. Đồng thời, trở thành điểm giao thông trung chuyển, trung tâm logistics của vùng và quốc gia; tham gia trực tiếp vào tuyến đường cao tốc ven biển vùng duyên hải Bắc Bộ, vùng Đồng bằng sông Hồng, đưa Quảng Ninh trở thành cửa ngõ giao thông của vùng kinh tế Bắc Bộ, kết nối giao thương ASEAN với nước bạn Trung Quốc.  

Lợi thế được cộng hưởng khi hạ tầng giao thông phát triển, trong đó Quảng Ninh đang là một trong những địa phương dẫn đầu về tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại bảo đảm liên thông, tổng thể. Điều này góp phần thúc đẩy liên kết vùng, hợp tác hóa lãnh thổ, tạo những hành lang, không gian phát triển mới, được tính toán, cân nhắc với kiến tạo cảnh quan - kiến trúc công trình mang dấu ấn bản sắc địa phương và cũng là dấu ấn quan trọng của nửa nhiệm kỳ vừa qua.

Với tỷ lệ đô thị hóa năm 2022 đạt 68,5%, đứng thứ 5 toàn quốc và dự kiến sẽ tăng lên 69% trong năm 2023, tăng 13.5% so với năm 2010, Quảng Ninh đang là tỉnh có tỷ lệ phát triển đô thị hóa mạnh mẽ, quy mô lớn trong cả nước. Trong giai đoạn 2020-2025, với mục tiêu tỷ lệ đô thị hóa đạt 75% theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XV của Đảng bộ tỉnh, Quảng Ninh tiếp tục phát huy, kế thừa thành tựu đạt được, kiên trì thực hiện tổ chức không gian phát triển “một tâm, hai tuyến đa chiều và hai mũi đột phá” nhằm bảo đảm mục tiêu liên kết, đồng bộ để phát huy thế mạnh của từng địa phương trong tỉnh cũng như thế mạnh của Tỉnh trong Vùng đồng bằng sông Hồng và Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Để triển khai, tỉnh đã xác định tập trung đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng, bố trí vốn đầu tư được tập trung có trọng tâm, trọng điểm cho các công trình có tính động lực cao. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2021-2023 dự kiến đạt 294.059 tỷ đồng, tăng bình quân giai đoạn 2021-2023 đạt 10,2%/năm.

Cùng với đó, trên cơ sở các quy hoạch, chương trình, kế hoạch phát triển đô thị, tỉnh đã đẩy mạnh kêu gọi các nhà đầu tư chiến lược tham gia thực hiện các dự án trọng điểm, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ hơn. Quảng Ninh mời được các đơn vị tư vấn hàng đầu nước ngoài như Tập đoàn McKinsey, BCG (Mỹ), Nikken Sekkei, Nippon Koie (Nhật Bản) tham gia nhằm đề ra quy hoạch khả thi, bám sát không gian phát triển của tỉnh, bảo đảm tính liên kết để phát huy thế mạnh của từng địa phương trong tỉnh.

Item 1 of 3

Hiện tỉnh có 13 đô thị, trong đó có TP Hạ Long là đô thị loại I trực thuộc tỉnh; 3 đô thị loại II (Móng Cái, Cẩm Phả, Uông Bí); 2 thị xã là đô thị loại III (Quảng Yên, Đông Triều) và 3 đô thị được công nhận là loại IV (Vân Đồn, Tiên Yên, Quảng Hà), 4 thị trấn đã được công nhận là đô thị loại V (Ba Chẽ, Bình Liêu, Đầm Hà và Cô Tô). Diện tích nhà ở bình quân toàn tỉnh đạt 27,3 m2 sàn/người gần đạt mục tiêu Nghị quyết Đại hội XV đạt 27,5m2 sàn/người vào năm 2025; diện tích nhà ở đô thị bình quân đạt 30,5 m2 sàn/người; diện tích nhà ở nông thôn bình quân đạt 21,9 m2 sàn/người; diện tích nhà ở tối thiểu toàn tỉnh 8,7 m2 sàn/người. Tỷ lệ dân số đô thị Quảng Ninh được cấp nước sạch đạt 98% (chỉ tiêu Nghị quyết đạt trên 98%).

Có thể thấy rằng, với định hướng phát triển tổng thể, đồng đều, ưu tiên nguồn lực cho phát triển đô thị… đến nay, các đô thị của Quảng Ninh đều được định hình là các trung tâm hành chính, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; là đầu tàu phát triển kinh tế của tỉnh. Hàng loạt các khu nghỉ dưỡng, khách sạn đẳng cấp quốc tế được hoàn thành, nhiều khu đô thị kiểu mẫu được quy hoạch đồng bộ… Năm 2022 dữ liệu chỉ số cơ sở hạ tầng quốc gia (PCI) đã đánh giá Quảng Ninh đứng thứ nhất trong danh sách địa phương có chỉ số cơ sở hạ tầng tốt nhất Việt Nam, đứng vị trí thứ 5 toàn quốc có tỷ lệ đô thị hóa cao. Điều này đã phần nào khẳng định sự đổi khác về mọi mặt, khẳng định tầm vóc mới, diện mạo mới, vị thế mới, là địa phương nhóm đầu cả nước trong phát triển đô thị, thúc đẩy liên kết vùng cũng như liên kết quốc tế.

Ngày 11/2/2023, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quyết định số 80/QĐ-TTg, Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, định hướng phát triển đô thị kiên trì thực hiện tổ chức không gian “Một tâm, hai tuyến đa chiều, hai mũi đột phá, ba vùng động lực”, kiến tạo các hành lang giao thông gắn với các hành lang kinh tế, hành lang đô thị, thúc đẩy liên kết nội vùng, liên kết vùng. Đến năm 2030, Quảng Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên cơ sở hình thành khu vực nội thành bao gồm 7 thành phố (Hạ Long, Cẩm Phả, Uông Bí, Móng Cái - Hải Hà, Đông Triều, Quảng Yên, Vân Đồn) và tái lập TX Tiên Yên.

Để triển khai sớm, hiệu quả bản quy hoạch này, đến nay tỉnh đã cơ bản hoàn thành quy hoạch chung đô thị, quy hoạch xây dựng vùng huyện của các địa phương và đang tập trung triển khai Quy hoạch chung xây dựng các KKT. Hiện đã 7/7 huyện hoàn thành Quy hoạch xây dựng vùng huyện và được phê duyệt gồm: Ba Chẽ, Tiên Yên, Đầm Hà, Hải Hà, Bình Liêu, Cô Tô và Vân Đồn; 5/6 thị xã, thành phố hoàn thành Quy hoạch chung đô thị được phê duyệt (Hạ Long, Cẩm Phả, Quảng Yên, Đông Triều và Móng Cái). Riêng TP Uông Bí đang có sự điều chỉnh và lấy ý kiến Bộ Xây dựng, Bộ TN&MT theo quy định.

Ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng, cho biết: Các đồ án Quy hoạch chung đô thị, quy hoạch xây dựng vùng huyện, quy hoạch phân khu đô thị, xây dựng… đã được triển khai đồng bộ, chất lượng tốt, đảm bảo tiến độ, thống nhất mốc thời gian và tuân thủ quy định pháp luật hiện hành. Để có được điều này, ngay trong quá trình lập Quy hoạch tỉnh, các địa phương, ngành, lĩnh vực đã bám sát Đồ án quy hoạch tỉnh để triển khai lập quy hoạch song song. Trong quá trình hoàn thiện, thực hiện điều chỉnh, khớp nối trên cơ sở bám sát các quy hoạch định hướng lớp trên. Có thể đánh giá, đây là giai đoạn Quảng Ninh đồng bộ nhất về các đề án quy hoạch.

Trên tinh thần bản quy hoạch, Quảng Ninh đã đề ra mục tiêu tập trung phát triển hệ thống các đô thị theo hướng nhanh, bền vững, là tiền đề quan trọng trong phát triển đô thị thông minh, nền kinh tế xanh dựa trên khoa học công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao. Xây dựng hoàn chỉnh hệ thống đô thị toàn tỉnh, phát triển theo mô hình chuỗi đô thị, là động lực phát triển kinh tế của miền Bắc và cả nước, đáp ứng mục tiêu phát triển Quảng Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030, với dịch vụ công nghiệp hiện đại, trung tâm du lịch đẳng cấp quốc tế, một trọng điểm du lịch hàng đầu quốc gia. Cùng với đó, nâng cao chất lượng sống đô thị thông qua việc tập trung nguồn lực hợp lý để xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật đô thị và hạ tầng xã hội đô thị, kiến trúc cảnh quan phù hợp, đồng bộ, từng bước hiện đại và bền vững.

Để thực hiện, tỉnh Quảng Ninh đề ra một số chương trình, đề án trọng tâm, trọng điểm, trong đó chú trọng 3 khâu đột phá, gồm: phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với tăng nhanh quy mô và nâng cao chất lượng dân số; đẩy nhanh tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, bảo đảm liên thông tổng thể; xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền trong tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh Quảng Ninh tiến hành hoàn thiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, trong đó tiếp tục ưu tiên bố trí vốn ngân sách nhà nước cho phát triển, khai thác tối đa các nguồn lực, đặc biệt là từ khu vực tư nhân, phát triển hình thức đối tác công - tư, tập trung hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại.

Mục tiêu đến năm 2030, Quảng Ninh có 4 đô thị loại I (Hạ Long, Móng Cái, Cẩm Phả, Uông Bí); 3 đô thị loại II (Quảng Yên, Đông Triêu và Vân Đồn). Các địa phương đều đạt tiêu chí của đô thị thông minh, tập trung vào các lĩnh vực quản lý đô thị, chiếu sáng, giao thông, cấp thoát nước, thu gom và xử lý rác thải, lưới điện, hệ thống cảnh báo rủi ro thiên tai, xây dựng hạ tầng dữ liệu không gian đô thị, hợp nhất các dữ liệu đất đai, dữ liệu về xây dựng và các dữ liệu khác… Đồng thời cung cấp các tiện ích đô thị thông minh phục vụ người dân.

Hiện tỉnh cũng đang tập trung ưu tiên đầu tư, thực hiện Chương trình phát triển đô thị tỉnh đến năm 2030, định hướng phát triển đô thị tuyến biên giới phải tính toán đầy đủ yêu cầu hội nhập và cạnh tranh quốc tế; đô thị phía sau mang tính liên vùng phải làm nền tảng, hỗ trợ cho đô thị phía trước, tạo thành một cấu trúc liên hoàn, liên kết chặt chẽ, tất cả cùng cộng hưởng sức mạnh cho nâng cao năng lực đối trọng, cạnh tranh đô thị xuyên biên giới. Phát triển các đô thị bền vững, mô hình đô thị ven biển dạng dải, đồng bộ về kinh tế, xã hội, kết cấu hạ tầng, kiến trúc, nhà ở theo hướng đô thị xanh, thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai và dịch bệnh và có tính tiên phong dẫn dắt các hoạt động đổi mới sáng tạo, trở thành động lực của phát triển. Đồng thời đẩy mạnh triển khai các đề án chuyển đổi số toàn diện, phát triển khoa học và công nghệ, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh, nhận diện thương hiệu… Cùng với đó là đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực đô thị thông minh cho các cơ quan nhà nước của tỉnh, tổ chức và người dân trên địa bàn tỉnh...

Có thể khẳng định, quá trình đô thị hoá ở Quảng Ninh đã mang lại những tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - văn hoá, thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp - thương mại - dịch vụ, tạo sức hút các nhà đầu tư trên quỹ đất đô thị mở rộng của tỉnh. Việc quy hoạch đô thị góp phần nâng cao ý thức làm chủ và nếp sống văn minh của nhân dân. Từ đó, vươn lên trở thành một trong những tỉnh phát triển năng động, cực tăng trưởng khu vực phía Bắc, địa phương có tỷ lệ đô thị hóa nhóm đầu cả nước.

Ngày xuất bản: 24/7/2023
Thực hiện: Minh Thu - Đỗ Phương
Trình bày: Tất Đạt