Tại Quảng Ninh, công tác xây dựng Đảng luôn được thực hiện trên cơ sở tập trung dân chủ - một nguyên tắc “xương sống” trong hoạt động của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là yếu tố quyết định sức mạnh lãnh đạo và hiệu quả thực tiễn của Đảng. Theo đó, sau mỗi kỳ Đại hội, căn cứ vào Điều lệ Đảng, các quy định, hướng dẫn của cấp trên, Tỉnh ủy và các cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan tham mưu, giúp việc cấp ủy đã xây dựng, ban hành, thường xuyên sửa đổi, bổ sung các quy chế, quy định, nhất là quy chế làm việc được cụ thể hóa thành các quy định. Trong đó, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ đi đôi với kỷ luật, kỷ cương; xác định rõ mối quan hệ công tác, trách nhiệm của tập thể, cá nhân; tổ chức thực hiện đồng bộ, từng bước khắc phục tình trạng chồng chéo, có khoảng trống, bỏ sót chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn. Qua đó, góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền, nâng cao năng lực lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng, giải quyết tốt mối quan hệ lãnh đạo của cấp ủy với hệ thống chính trị, hạn chế sự lạm quyền, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, buông lỏng sự lãnh đạo hoặc bao biện làm thay.

Các cấp ủy đã tập trung xây dựng chương trình làm việc toàn khóa, chương trình kiểm tra, giám sát toàn khóa, hằng năm, hằng tháng; phân công nhiệm vụ cho từng tập thể, cá nhân, cơ quan, đơn vị triển khai thực hiện. Các nhiệm vụ đưa vào chương trình công tác bảo đảm đúng thẩm quyền, sát với yêu cầu thực tiễn; phân công rõ cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp, cơ quan tham mưu, tổ chức thực hiện và trách nhiệm của từng cá nhân phụ trách lĩnh vực, địa bàn. Đặc biệt, chỉ đạo cấp ủy viên các cấp tăng cường đi cơ sở, sâu sát địa bàn, lĩnh vực phân công phụ trách nắm tình hình, dự sinh hoạt chi bộ cơ sở để chỉ đạo hoặc đề nghị cấp thẩm quyền kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện. Qua các nhiệm kỳ, các cấp ủy đã thực hiện nghiêm túc hiệu quả quy chế làm việc; lề lối làm việc được đổi mới, các kỳ họp theo đúng quy định; nội dung các kỳ họp được chuẩn bị kỹ lưỡng, bảo đảm quy trình, nguyên tắc, sau các hội nghị ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo.

Các cấp ủy trong tỉnh đã phát huy cao độ trí tuệ tập thể, mở rộng dân chủ, phân cấp, ủy quyền, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Điển hình ở cấp tỉnh, Tỉnh ủy họp thường lệ 3 tháng/lần hoặc khi có trên 1/2 ủy viên BCH Đảng bộ tỉnh đề nghị họp. BTV Tỉnh ủy họp thường lệ ít nhất 1 lần/tháng, họp đột xuất khi cần. Thường trực Tỉnh ủy họp 1 lần/tuần, họp đột xuất khi cần. Mọi nghị quyết, quyết định của cấp ủy trước khi ban hành phải có trên 50% số thành viên đương nhiệm tán thành. Từ việc phát huy cao độ trí tuệ tập thể, mở rộng dân chủ trong thảo luận, các nghị quyết, quyết định của cấp ủy được ban hành đều có tỷ lệ tán thành rất cao, ngắn gọn, dễ triển khai, dễ kiểm đếm và mang lại hiệu quả. Từ đầu nhiệm kỳ 2020-2025 đến nay, Tỉnh ủy, BTV Tỉnh ủy đã ban hành 21 nghị quyết các lĩnh vực phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh trên cơ sở vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt những chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước phù hợp với thực tiễn của tỉnh. Ngay sau khi các nghị quyết của Đảng được ban hành, công tác nghiên cứu, quán triệt và xây dựng, ban hành các chương trình hành động, kế hoạch thực hiện nghị quyết được triển khai phù hợp với tình hình, đặc điểm của từng địa phương, đơn vị. Qua đó đã tạo chuyển biến mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng đời sống và hạnh phúc nhân dân, đảm bảo vững chắc quốc phòng - an ninh; mở rộng, nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại, đời sống nhân dân không ngừng được nâng lên, đưa tỉnh Quảng Ninh trở thành một cực tăng trưởng toàn diện.

Nguyên tắc tập trung dân chủ cũng được cấp ủy các cấp thể hiện trong sinh hoạt Đảng thông qua việc chấp hành nghiêm túc các quy định của Điều lệ Đảng, quy chế làm việc, chế độ tự phê bình và phê bình. Vào cuối nhiệm kỳ và hằng năm, các cấp ủy, tố chức đảng đã ban hành kế hoạch, gợi ý và tố chức thực hiện kiểm điểm tự phê bình và phê bình đối với tập thể, cá nhân cán bộ lãnh đạo, quản lý, tổ chức đảng và đảng viên theo quy định, gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI, XII, Kết luận số 21-KL/TW về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Thông qua tự phê bình và phê bình đã chỉ ra những mặt khuyết điểm, yếu kém của tập thể và cá nhân cấp ủy viên, đảng viên để đề ra những biện pháp sửa chữa, khắc phục, nhằm xây dựng tổ chức đảng, đội ngũ cấp ủy viên, đảng viên đảm bảo về tiêu chuẩn, phẩm chất đạo đức, lối sống, góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh.

“Việc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc, hiệu quả nguyên tắc tập trung dân chủ tại mỗi đảng bộ đã tạo ra chuyển biến mạnh mẽ, nâng cao vai trò, năng lực, lãnh đạo, cầm quyền, đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp ủy đảng, tạo chuyển biến rõ nét về năng lực tổ chức thực hiện. Từ đó, góp phần quan trọng trong xây dựng khối đoàn kết, thống nhất trong nội bộ, thực hiện thành công nhiệm vụ chính trị của địa phương, tạo được sự đồng thuận, tin tưởng của nhân dân, ít phát sinh những vấn đề bức xúc trong nội bộ Đảng và xã hội” - Đồng chí Bùi Thúy Phượng, Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy nhấn mạnh.

Hệ thống tổ chức đảng trong Đảng bộ tỉnh được thường xuyên quan tâm xây dựng, củng cố, kiện toàn, phù hợp, hoạt động ổn định tương ứng với đơn vị hành chính từ cấp huyện đến cấp cơ sở, tổ chức đảng trong các cơ quan nhà nước, quân sự, công an, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp trong các loại hình, bám sát quy định của Đảng, hạn chế thấp nhất việc lập chi bộ sinh hoạt ghép. Thực hiện Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn thi hành, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp để xây dựng hệ thống tổ chức đảng cho phù hợp, xác định là nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết, góp phần xây dựng Đảng vững mạnh toàn diện, hoàn thành mọi nhiệm vụ chính trị và các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, quốc phòng - an ninh của tỉnh. Nổi bật, Tỉnh ủy đã chỉ đạo các cấp ủy xây dựng Đề án và ban hành Nghị quyết 19-NQ/TU ngày 03/3/2015 của Tỉnh ủy về “Đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng; thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế”. Theo đó, tập trung thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị; đặc biệt chú trọng công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng, sắp xếp, đổi mới, kiện toàn tổ chức đảng phù hợp với yêu cầu đổi mới của địa phương, đơn vị; gắn xây dựng tổ chức cơ sở đảng với thực hiện hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; xây dựng chính quyền, các đoàn thể ở cơ sở vững mạnh, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, trước hết là bí thư đảng bộ, chi bộ, người đứng đầu và các cấp ủy viên là nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị.

Công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng đồng bộ toàn diện trên các phương diện chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ tiếp tục được đẩy mạnh. Nhiều cấp ủy trực thuộc tỉnh đã xây dựng, ban hành các đề án, nghị quyết chuyên đề để lãnh đạo, chỉ đạo về xây dựng tổ chức cơ sở đảng, đội ngũ đảng viên và xây dựng hệ thống chính trị phù hợp với tình hình và yêu cầu thực tiễn tại địa phương, đơn vị, góp phần tạo sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, củng cố, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, giúp Đảng gần dân hơn. Cụ thể như: Thành ủy Hạ Long ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TU ngày 31/12/2020 về sắp xếp các tổ chức cơ sở đảng để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, cơ quan hành chính sự nghiệp, doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long; Thành ủy Cẩm Phả ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 02/7/2021 về một số nhiệm vụ, giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của tổ chức cơ sở đảng; Tiêu chí chấm điểm đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ; Huyện ủy Hải Hà xây dựng Đề án thành lập Đảng bộ cơ sở Khu công nghiệp cảng biển Hải Hà. Huyện ủy Tiên Yên xây dựng Đề án thành lập đảng bộ cơ sở các đơn vị kinh tế tư nhân huyện Tiên Yên; Đảng ủy Than Quảng Ninh xây dựng Đề án nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ…

Đặc biệt, nhằm nâng cao vai trò lãnh đạo của chi bộ, chi ủy, bí thư chi bộ, tạo nguồn khắc phục tình trạng trưởng thôn, bản, khu phố và người hoạt động không chuyên trách chưa là đảng viên (năm 2014 toàn tỉnh chỉ có 32% trưởng thôn là đảng viên), Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh ban hành Chỉ thị số 12-CT/TU ngày 28/12/2016 về “Thống nhất nhiệm kỳ đại hội chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở với bầu trưởng thôn, bản, khu phố, nhiệm kỳ 2017-2020”. Trong đó, đặt ra mục tiêu thực hiện 100% số bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố, với phương châm lựa chọn nhân sự theo phương thức “Dân có tin rồi Đảng mới cử”. Các cấp ủy tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác xây dựng tổ chức đảng, đội ngũ đảng viên; lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác phát triển tổ chức đảng, đảng viên ở địa bàn dân cư, xóa thôn, bản trắng chưa có đảng viên, chưa thành lập chi bộ; phát triển tổ chức đảng trong doanh nghiệp tư nhân.

Nhờ triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp xây dựng hệ thống tổ chức của Đảng phù hợp yêu cầu phát triển thực tiễn của tỉnh đã góp phần tạo chuyển biến rõ nét trên các mặt công tác xây dựng Đảng. Năm 2011, toàn tỉnh có 8/1.573 (0,5%) thôn, bản chưa có đảng viên; 89 (5,7%) thôn, bản chưa đủ đảng viên để thành lập chi bộ, 3 thôn sinh hoạt ghép; 4 trường mầm non chưa có đảng viên; 73 chi bộ trường tiểu học, mầm non công lập sinh hoạt ghép; hầu hết trạm y tế xã chưa thành lập được chi bộ, thì hết năm 2012, 100% thôn, bản, trường học trên địa bàn tỉnh đã kết nạp đảng viên và thành lập chi bộ riêng, không còn tình trạng sinh hoạt ghép, hoàn thành mục tiêu trước 3 năm so với Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 02/02/2008 của Hội nghị Trung ương 6 khóa X đề ra. Đến nay, 100% thôn, bản, trường học trên địa bàn tỉnh đã duy trì, củng cố, kiện toàn tổ chức đảng, kết nạp được nhiều đảng viên mới.

Cùng với đó, công tác xây dựng, củng cố, kiện toàn tổ chức đảng, bổ sung cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy được các cấp uỷ, tổ chức đảng của tỉnh tiến hành kịp thời, thực hiện nghiêm túc quy định, hướng dẫn của Trung ương về số lượng, cơ cấu, tiêu chí phân bổ đại biểu dự đại hội; công tác thẩm tra tư cách đại biểu; tiêu chuẩn cấp ủy viên, số lượng cấp ủy viên của từng cấp; việc đổi mới, đảm bảo tính kế thừa và phát triển qua mỗi nhiệm kỳ… Trong đó, việc bầu cử trong Đảng được thực hiện theo Điều lệ Đảng, các quy định, hướng dẫn thi hành, Quỵết định số 220-QĐ/TW, ngày 17/4/2009 của Bộ Chính trị khóa X và Quyết định số 244-QĐ/TW ngày 09/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, được các cấp ủy, tổ chức đảng thực hiện đúng nguyên tắc, quy trình, thủ tục.

Theo lãnh đạo Ban Tổ chức Huyện ủy Đầm Hà, quy chế bầu cử trong Đảng đã cụ thể hoá nguyên tắc tập trung dân chủ trong Điều lệ Đảng, được các cấp ủy, tổ chức đảng và đảng viên toàn Đảng bộ huyện thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả. Nguyên tắc, hình thức bầu cử; quyền hạn, trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan đến bầu cử; việc ứng cử, đề cử, quy định về số dư, trình tự, thủ tục bầu cử phù hợp với tình hình thực tế. Quy chế bầu cử trong Đảng đã giúp các tổ chức phụ trách bầu cử làm tốt nhiệm vụ được phân công, nhất là trong công tác điều hành bầu cử; việc ứng cử, đề cử, bầu cử được quy định rõ ràng, cụ thể nên thực hiện đảm bảo nguyên tắc dân chủ, bình đẳng, phát huy được tinh thần trách nhiệm và tính tiên phong gương mẫu của đảng viên; danh sách bầu cử, phiếu ứng cử được chuẩn bị chu đáo; công tác bầu cử diễn ra đúng trình tự, thủ tục, công khai, minh bạch; việc chuẩn y kết quả bầu cử đảm bảo về thời gian.

Về đại hội, số lượng, cơ cấu, tiêu chí phân bổ, chỉ định, thẩm tra tư cách, bãi bỏ tư cách đại biểu dự đại hội đảng bộ các cấp đã được quy định cụ thể, phù hợp trong Điều lệ Đảng. Từ đó các cấp ủy từ Tỉnh tới cơ sở đã lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, bài bản theo Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng và quy chế bầu cử trong Đảng. Các cấp ủy xây dựng các đề án cụ thể, xác định số lượng, cơ cấu, tiêu chí phân bổ đại biểu dự đại hội đảng bộ các cấp. Công tác chuẩn bị nhân sự trước kỳ đại hội đảng bộ các cấp, căn cứ vào chỉ thị, hướng dẫn của Trung ương, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã xây dựng kế hoạch lãnh đạo, chỉ đạo các Cấp ủy thực hiện tiêu chuẩn, số lượng theo quy định; phê duyệt số lượng cấp ủy viên cho từng đảng bộ. Cụ thể: Đối với đảng bộ cơ sở giao cho ban thường vụ cấp ủy cấp huyện xem xét, quyết định cho phù hợp, nhưng không vượt quá số lượng được quy định của Trung ương (nhiệm kỳ 2010-2015 không quá 21 cấp ủy viên; nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 không quá 15 cấp ủy viên); chi ủy cơ sở, đảng ủy bộ phận và chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở không quá 7 cấp ủy viên; đối với đảng bộ trong Quân đội, Công an thực hiện theo quy định của Quân ủy Trung ương và Đảng ủy Công an Trung ương.

Việc nắm vững và thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc tổ chức, cơ cấu tổ chức của Đảng chính là bảo đảm quan trọng để Quảng Ninh xây dựng đảng trong sạch, vững mạnh, đoàn kết, kỷ luật thống nhất trong thời gian qua. Đồng thời tạo cơ chế hữu hiệu để phát huy mọi sáng kiến, sáng tạo, trí tuệ của đảng viên, của cơ sở, qua đó không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và của toàn Đảng, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương.