Từ thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý xây dựng và phát triển toàn diện tỉnh Quảng Ninh sau 10 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), những tiền đề căn bản, quan trọng về tư duy, tầm nhìn, quyết sách và thành quả phát triển của nhiệm kỳ 2010 - 2015; nhìn lại nhiệm kỳ 2015 - 2020, Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lần thứ XV đã khẳng định một bài học kinh nghiệm quan trọng là “phát huy dân chủ, ý chí tự lực, tự cường, sức sáng tạo và mọi nguồn lực của Nhân dân; tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, chính quyền với Nhân dân, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân.

Trong những năm qua, Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo thực hiện tốt các quy định của Đảng về tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân, dựa vào Nhân dân để xây dựng Đảng. Các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên đã tích cực, chủ động tìm các giải pháp phù hợp, khả thi để thực hiện đạt kết quả quan trọng. Trong đó đặc biệt quan tâm, chú trọng việc thường xuyên tự đổi mới và chỉnh đốn để ngày càng trong sạch, vững mạnh, ngăn chặn và đẩy lùi căn bản những suy thoái về mọi mặt trong cán bộ, đảng viên, xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ trung thành của nhân dân. Để làm được điều đó, các cấp ủy đã nâng cao chất lượng xây dựng, ban hành và lãnh đạo tổ chức thực hiện các nghị quyết, quyết định bảo đảm các nghị quyết, quyết định của Đảng vì sự phát triển của tỉnh và đất nước, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc và sự bình yên của nhân dân.

Với quan điểm chỉ làm những gì có lợi cho nhân dân, phục vụ nhân dân, các cấp ủy đảng, chính quyền trên toàn tỉnh đã đổi mới nhận thức, tư duy, nâng cao tầm nhìn chiến lược trong việc ban hành, cụ thể hóa chỉ thị, nghị quyết; xây dựng chiến lược, quy hoạch; đề xuất thể chế, cơ chế, chính sách. Cụ thể là đổi mới ban hành nghị quyết, chỉ thị, kết luận khi cần thiết, không ban hành quá nhiều văn bản; lựa chọn nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm phù hợp với định hướng phát triển, phát huy thế mạnh của địa phương, đơn vị. Đồng thời, ban hành các nghị quyết chuyên đề, hướng dẫn, xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể, gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát, thanh tra ngay từ khi bắt đầu; kiểm soát việc triển khai thực hiện, đánh giá hiệu quả, tìm hiểu nguyên nhân những nội dung chưa và khó thực hiện, định hướng giải quyết; thường xuyên trực tiếp đối thoại, lắng nghe ý kiến của nhân dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư... Nhờ đó, nhiều vấn đề tồn đọng đã được giải quyết thấu đáo, từng bước nâng cao niềm tin của nhân dân.

Cùng với đó, Đảng bộ tỉnh đã thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của Đảng về nêu cao vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là về đạo đức, lối sống… để Đảng thực sự là chỗ dựa, niềm tin duy nhất của nhân dân, có sức hấp dẫn, cuốn hút đông đảo nhân dân về phía Đảng. Trong đó, triển khai nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, khóa XII) gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Từ đó thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; chú trọng khâu phòng ngừa. Tỉnh ủy đã xây dựng và ban hành Quy định 04-QĐ/TU, ngày 06/7/2017 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về rèn luyện, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống; không suy thoái, ''tự diễn biến'', ''tự chuyển hóa'' đối với cán bộ, đảng viên; Quy định 06-QĐ/TU, ngày 08/4/2017 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về việc tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh liên quan đến tham nhũng, suy thoái theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII. Đồng thời, triển khai, thực hiện tốt các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là lãnh đạo cấp ủy, người đứng đầu; nâng cao ý thức trách nhiệm tự phê bình và phê bình, chấn chỉnh tác phong, tinh thần thái độ, phục vụ Nhân dân. Hầu hết cán bộ, đảng viên, nhất là cấp ủy viên, lãnh đạo, quản lý các cấp và người đứng đầu đã gương mẫu đi đầu thực hiện nêu gương, tạo sự lan tỏa, thúc đẩy, lôi cuốn đảng viên, Nhân dân tự giác chấp hành chính sách, pháp luật, tham gia các phong trào thi đua yêu nước.

Để tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân, các cấp ủy Đảng trong toàn tỉnh cũng đã triển khai đầy đủ, nghiêm túc, cụ thể hoá sáng tạo các quy chế, quy định của Trung ương về công tác dân vận, coi trọng công tác dân vận chính quyền, nhất là trong cải cách hành chính, giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của cử tri, chú trọng lắng nghe, giải quyết nguyện vọng hợp pháp, chính đáng của Nhân dân. Đồng chí Ngô Hoàng Ngân, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, cho biết: Công tác dân vận của Quảng Ninh đã tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh, phát huy hiệu quả phong trào thi đua dân vận khéo trong thực hiện các chủ trương lớn; giải quyết những vấn đề khó, phức tạp, nảy sinh trong thực tế. Tỉnh quan tâm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận các cấp, đổi mới hoạt động theo hướng lấy lợi ích của nhân dân làm trọng tâm, địa bàn cơ sở làm nòng cốt; phát huy hiệu quả công tác dân vận khéo, ổn định tư tưởng nhân dân đồng thuận với các chủ trương của tỉnh; ưu tiên cho công tác phòng, chống dịch, giữ vững địa bàn an toàn để phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện và nâng cao đời sống người dân. Từ đó đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng ủng hộ của người dân, tạo nên sức mạnh tổng hợp hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị của tỉnh.

 Đặc biệt, các cấp ủy đã thực hiện nghiêm cơ chế người đứng đầu cấp uỷ tiếp công dân theo Quy định số 11-QĐi/TW; cơ chế tiếp xúc, đối thoại hai chiều của cấp uỷ, người đứng đầu với Nhân dân, cử tri, đoàn viên, hội viên...; thiết lập, vận hành hệ thống tiếp nhận phản ánh, đường dây nóng rộng khắp. Người đứng đầu cấp ủy, cán bộ, đảng viên trong toàn tỉnh đã tăng cường đối thoại, tiếp xúc với Nhân dân, sâu sát cơ sở, lắng nghe tâm tư, kịp thời giải quyết nguyện vọng chính đáng, hợp pháp của Nhân dân. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thực sự tin dân, trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm với Nhân dân, nêu gương trong thực hành dân chủ, thực hiện tốt phong trào thi đua “dân vận khéo”.

Tại phiên khai mạc Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII diễn ra tại Hà Nội sáng 26/1, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã trình bày báo cáo về các văn kiện trình Đại hội. Trong đó nêu rõ 5 bài học kinh nghiệm quý báu từ thực tiễn công cuộc đổi mới, nhất là 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. Trong đó có nói đến việc thắt chặt mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng; củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa.

Nhận thức sâu sắc vai trò to lớn của nhân dân trong xây dựng Đảng, Đảng bộ tỉnh đã có nhiều chủ trương, biện pháp để phát huy vai trò nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Trong đó, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở, tạo cơ sở pháp lý để thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Đồng thời, thực hiện tốt Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị, Quy định về việc đảng viên tham gia sinh hoạt ở khu dân cư, Quy định về việc MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tham gia giám sát, phản biện, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền… Qua đó, tăng thêm điều kiện để nhân dân góp ý kiến để xây dựng và bổ sung, hoàn thiện đường lối của Đảng; chính sách và pháp luật của Nhà nước; tham gia giám sát cán bộ, đảng viên, công chức và các tổ chức đảng, tổ chức chính quyền trong việc thực hiện chủ trương, chính sách và pháp luật, giám sát đảng viên thực hiện Điều lệ Đảng, Quy định về những điều đảng viên không được làm, giám sát việc thực hiện đạo đức và trách nhiệm công vụ của cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước.

Đảng bộ tỉnh đã tổ chức nhiều cuộc lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân cho dự thảo các văn kiện Đại hội, dự thảo các đạo luật có liên quan, tác động nhiều đến cuộc sống nhân dân. Trong năm 2020, quá trình tổ chức đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020-2025, các địa phương, đơn vị đều làm tốt công tác lấy ý kiến đóng góp của nhân dân và văn kiện đại hội các cấp cũng như văn kiện Đại hội Đảng loàn quốc lần thứ XIII. Toàn tỉnh đã tổ chức hơn 3.000 hội nghị từ cấp chi bộ với trên 100.000 lượt cán bộ, đảng viên, Nhân dân tham gia; có trên 30 nghìn lượt ý kiến tham gia góp ý vào dự thảo các văn kiện. Tính từ ngày 20/10 đến giữa tháng 11/2020, MTTQ tỉnh đã phối hợp tổ chức gần 1.800 hội nghị lấy ý kiến đóng góp của nhân dân từ cấp thôn, khu phố đến cấp tỉnh với gần 1.500 ý kiến đóng góp. Nhìn chung, nhân dân thể hiện trách nhiệm, tâm huyết tham gia đóng góp ý kiến vào các dự thảo văn kiện. Qua đó, phát huy trí tuệ, quyền làm chủ của nhân dân trong việc hoạch định đường lối, chủ trương, quyết sách quan trọng của tỉnh, của đất nước. Qua đó huy động trí tuệ toàn dân để xây dựng, hoàn thiện các văn kiện quan trọng của Đảng và Nhà nước, của tỉnh.

Tỉnh và các địa phương cũng đã tổ chức đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy với nhân dân; tổ chức lấy ý kiến nhận xét của nhân dân nơi cư trú (thôn, xóm, tổ dân phố) đối với cán bộ, đảng viên trước khi kiểm điểm cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên theo định kỳ. Đồng thời, chỉ đạo xây dựng, phê duyệt và triển khai quyết liệt, có hiệu quả các đề án, quy định phát huy vai trò, nâng cao vị thế của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân trong giám sát, đánh giá, phản biện, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền. Đồng thời, Tỉnh ủy cũng ban hành quy định trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền; cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong việc tiếp thu góp ý của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trên địa bàn tỉnh.

Trong đó, tỉnh đã tiên phong triển khai có hiệu quả mô hình thí điểm cơ quan tham mưu giúp việc chung khối Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cấp huyện theo hướng đồng bộ, tăng cường vai trò liên minh chính trị của Mặt trận Tổ quốc; phối hợp thống nhất trong ý chí và hành động, phát huy sức mạnh tổng hợp, gắn kết các tổ chức trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị chung; từng tổ chức cơ bản khắc phục tình trạng hành chính hóa, chồng chéo hoạt động. Nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội có nhiều đổi mới, hướng về cơ sở. Thực hiện hiệu quả Quy định số 217-QĐ/TW, Quy định số 218-QĐ/TW của Bộ Chính trị, tạo cơ chế phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân trong giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Công tác giám sát có nhiều đổi mới; tăng cường cơ chế giám sát trực tiếp, thường xuyên, không báo trước; lựa chọn, đảm nhiệm các mô hình, vụ việc nổi cộm, bức xúc, kéo dài để giám sát, phản biện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên, hội viên, Nhân dân Giám sát hoạt động của Trung tâm phục vụ hành chính công các cấp, công tác bảo vệ môi trường, thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư...; góp phần tích cực nâng cao các chỉ số PAR Index, PAPI, SIPAS.

Quảng Ninh cũng là tỉnh tiên phong trong cả nước thực hiện mở rộng các hình thức dân chủ trực tiếp để cán bộ, đảng viên và Nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền như: Cơ bản thực hiện bầu bí thư cấp ủy tại đại hội đảng bộ các cấp và phương thức “Dân tin, Đảng cử” trong bầu bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố ở 100% thôn, khu trên địa bàn; mở rộng mô hình người dân trực tiếp đánh giá sự hài lòng đối với tổ chức, cơ quan, đơn vị cá nhân. Cùng với đó, các cấp ủy cũng chỉ đạo đổi mới hình thức, nâng cao hiệu quả, tính thiết thực trong vận động Nhân dân, nhất là trong giải phóng mặt bằng, xây dựng đời sống văn hoá, giảm nghèo bền vững. Nhờ đó, hàng trăm hộ dân đã viết đơn xin ra khỏi danh sách hộ nghèo: Ba Chẽ có 104 hộ, huyện Đầm Hà có 183 hộ, huyện Tiên Yên có 100 hộ… Cùng với đó, các cấp ủy đảng đã đánh giá đúng tình hình thực tiễn, tiềm năng, thế mạnh của địa phương, ngành, lĩnh vực để chỉ đạo xây dựng các đề án, mô hình sản xuất hiệu quả, động đề xuất cơ chế, chính sách mang tính đặc thù. Điển hình như Sở NN& PTNT đề xuất chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, xin các dự án trung ương cho giao các đơn vị tự chủ. Sở Giáo dục - Đào tạo đề xuất hỗ trợ cho các trường ngoài công lập đảm bảo cạnh tranh lành mạnh. Huyện Tiên Yên đề xuất hỗ trợ học sinh bán trú. TP Hạ Long đề xuất cơ chế chính sách đáp ứng lợi ích trực tiếp của cộng đồng dân cư nơi chịu ảnh hưởng, tác động của các dự án. Huyện Ba Chẽ đề xuất đổi mới cơ chế phân bổ nguồn lực, ngân sách cho huyện...

Để phát huy vai trò giám sát của nhân dân, tăng cường sự tham gia của nhân dân trong xây dựng Đảng, góp ý cho cán bộ, đảng viên, Quảng Ninh xây dựng và triển khai Quy định về việc dự sinh hoạt chi bộ của các đồng chí ủy viên ban thường vụ cấp tỉnh, cấp huyện và cấp ủy viên cấp xã. Đồng thời, định kỳ (quý, tháng) bí thư cấp ủy cấp trên giao ban đối thoại, làm việc với bí thư cấp ủy cấp dưới, đại diện chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; tăng cường đối thoại, thông tin hai chiều trong hệ thống chính trị với Nhân dân. Qua đó, góp phần củng cố, thắt chặt mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, chính quyền với Nhân dân, dựa vào dân để xây dựng Đảng.

Bài 10: Thổi bùng khát vọng, niềm tin và hành động xây dựng Quảng Ninh

Thực hiện: Hà Chi

Trình bày: Đỗ Quang