Từ bao đời nay, Quảng Ninh không chỉ được biết đến là vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, nơi hội tụ “rừng vàng biển bạc”, mà còn là miền đất giàu truyền thống văn hóa, nơi kết tinh những giá trị lịch sử, tâm linh và đời sống lao động bền bỉ. Mỗi ngọn núi, dòng sông, hòn đảo, phố mỏ đều lưu dấu những lớp trầm tích văn hóa quý báu – như mạch nguồn chưa từng vơi cạn trong hành trình phát triển.

Quảng Ninh nổi bật với những trục văn hóa lớn: Văn hóa tâm linh gắn với Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử – dòng chảy Phật giáo nhập thế, yêu nước; văn hóa lịch sử oai hùng tại Bạch Đằng, Cửa Suốt – nơi tỏa sáng khí phách dân tộc; văn hóa thợ mỏ với truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm”; văn hóa biển đảo mộc mạc mà sâu sắc, thấm đẫm trong đời sống ngư dân và lễ hội miền biển...

Không gian văn hóa phong phú với thương cảng Vân Đồn từng sầm uất, có non thiêng Yên Tử vang danh, có Bạch Đằng Giang hào hùng – những biểu tượng văn hóa mang tầm quốc gia và khu vực. Đây cũng là nơi cư trú của cộng đồng 23 dân tộc anh em, trong đó 22 dân tộc thiểu số ở vùng cao lưu giữ kho tàng văn hóa truyền thống đặc sắc. Toàn tỉnh hiện có hàng trăm di tích, danh thắng được xếp hạng, trong đó có 8 di tích quốc gia đặc biệt, 12 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Những di sản này là động lực tinh thần, góp phần bồi đắp bản lĩnh, tâm hồn và khát vọng phát triển của người Quảng Ninh hôm nay.

Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIV đã ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TU (9/3/2018) về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững”, xác định mục tiêu gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa, các giá trị di sản, sức mạnh đại đoàn kết; xây dựng con người Quảng Ninh mang các đặc trưng: Năng động - Sáng tạo - Hào sảng - Lành mạnh - Văn minh - Thân thiện. Những phẩm chất đó đang hiện diện rõ nét trong mỗi người dân Quảng Ninh - thành tố quan trọng góp phần xây dựng một tỉnh “Hành chính minh bạch - Kinh tế phát triển - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Nhân dân hạnh phúc”.

Chính từ sự đa dạng và đặc sắc của các dòng chảy văn hóa, hệ thống di sản vật thể và phi vật thể, Quảng Ninh đã và đang khẳng định vị thế là vùng đất có bản sắc riêng, mang trong mình khát vọng hội nhập, phát triển bền vững.

Trong xu hướng chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, báo chí Quảng Ninh đang khẳng định vai trò tiên phong trong việc đổi mới cách thức truyền tải, đưa những giá trị văn hóa truyền thống lan tỏa sâu rộng và chạm tới trái tim những người trẻ bằng ngôn ngữ, công nghệ và nền tảng của thời đại số.

Báo chí Quảng Ninh không chỉ làm mới mình bằng cách số hóa quy trình sản xuất tin tức mà còn chủ động “bắt sóng” mạng xã hội – mảnh đất màu mỡ của thời đại số – để lan tỏa văn hóa địa phương đến đông đảo công chúng. Với tư duy truyền thông hiện đại, các cơ quan báo chí của tỉnh đã biến mạng xã hội từ một kênh phụ trở thành một “trạm phát sóng” chiến lược để đưa bản sắc Quảng Ninh vươn xa.

Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh đã và đang chủ động ứng dụng các công nghệ truyền thông mới: E-magazine, infographics, video phóng sự, đồ họa, livestream lễ hội, phim tài liệu... để làm phong phú nội dung, đa dạng hình thức tiếp cận. Những chuyên mục văn hóa được đầu tư bài bản đã kể lại những câu chuyện về Yên Tử, Bạch Đằng, Ngọa Vân, về nghệ nhân dân gian, điệu Then cổ, điệu soọng cô, đàn tính, sản phẩm OCOP đặc trưng..., bằng lối thể hiện gần gũi, trực quan, sinh động.

Không dừng lại ở báo in hay báo điện tử truyền thống, báo chí Quảng Ninh đang mở rộng không gian tiếp cận văn hóa trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, YouTube, TikTok, zalo... để lan tỏa thông tin và kết nối cộng đồng người Quảng Ninh trong và ngoài nước. Những clip ngắn, bản tin AI, phỏng vấn nhanh, livestream sự kiện… giúp hình ảnh văn hóa Quảng Ninh trở nên dễ lan tỏa, đến gần người dân hơn, đặc biệt với giới trẻ.

Không đơn thuần chỉ là sao chép nội dung từ báo in, báo điện tử sang mạng xã hội, các phóng viên, biên tập viên hiện nay đã tư duy lại toàn bộ quy trình sản xuất: Từ cách kể chuyện, dựng hình, chọn nhạc nền, viết caption hấp dẫn, đến việc chọn thời điểm đăng tải để tối ưu tương tác. Mỗi tác phẩm được coi là một sản phẩm truyền thông độc lập, có định dạng và “cá tính” riêng phù hợp với từng nhóm độc giả số.

Một ví dụ thành công gần đây nhất là livestreams trên nền tảng facebook của fanpage Tin tức Quảng Ninh 24/7 trong chương trình Lễ Kỷ niệm 70 năm giải phóng Vùng mỏ đã thu hút rất đông người xem, theo dõi và chia sẻ, đã góp phần thành công và lan tỏa thông điệp văn hóa, con người Quảng Ninh tới mọi miền đất nước và các bạn bè trong khu vực cũng như thế giới. Cách làm này không chỉ giúp khán giả cả nước tiếp cận lịch sử, văn hóa Quảng Ninh một cách dễ dàng mà còn tạo hiệu ứng truyền thông tích cực trên diện rộng.

Sự lan tỏa văn hóa qua mạng xã hội không chỉ là truyền đi thông tin một chiều, mà là quá trình tương tác liên tục giữa báo chí và công chúng. Người xem có thể bình luận, chia sẻ cảm nhận, gợi mở đề tài mới – tất cả tạo nên một hệ sinh thái truyền thông đa chiều, nơi văn hóa Quảng Ninh được sống động hóa mỗi ngày.

Mỗi tác phẩm báo chí về văn hóa như một hạt giống gieo vào lòng người đọc tình yêu quê hương, niềm tự hào và ý thức gìn giữ giá trị cội nguồn. Qua đó, báo chí góp phần hình thành bản lĩnh văn hóa số cho thế hệ trẻ – những người không chỉ tiếp nhận mà còn có khả năng sáng tạo, lan tỏa văn hóa bằng những công cụ hiện đại mà họ đang nắm giữ.

Để hành trình ấy đi xa và bền vững hơn, cần có sự quan tâm, đầu tư đúng mức, sự đồng hành từ các cấp, các ngành và cả cộng đồng. Quan trọng hơn, cần khơi dậy nguồn cảm hứng trong giới trẻ, để mỗi câu chuyện văn hóa không chỉ được lưu giữ mà còn được kể tiếp bằng cách nghĩ, cách làm của thế hệ hôm nay.

Báo chí là nhịp cầu nối giữa truyền thống và hiện đại. Khi văn hóa được nuôi dưỡng trong mỗi người, nhất là thế hệ trẻ, Quảng Ninh sẽ luôn là vùng đất giàu bản sắc trên hành trình phát triển. Những giá trị văn hóa ấy không chỉ góp phần lan tỏa hình ảnh một Quảng Ninh giàu bản sắc, mà còn trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng, thúc đẩy phát triển bền vững.