Bộ trưởng Nội vụ mong đại biểu ủng hộ mô hình chính quyền địa phương có HĐND, UBND

Một số đại biểu Quốc hội đề nghị đổi mới tổ chức chính quyền địa phương trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đề nghị giữ nguyên vì còn tiếp tục đánh giá tổng thể.

Sáng 15/2, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng giữ nguyên mô hình tổ chức chính quyền địa phương như luật hiện hành. Tất cả đơn vị hành chính các cấp, tổ chức cấp chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND, trừ trường hợp cụ thể Quốc hội quy định không phải là cấp chính quyền địa phương.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đồng tình với đề xuất có cả HĐND và UBND, trong đó "không thể không có HĐND cấp xã".

Thời qua một số địa phương thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị nên ông Hòa đề nghị nghiên cứu thực hiện trên cả nước. "Không thể chỉ thực hiện cho các thành phố trực thuộc trung ương trong khi các thành phố trực thuộc tỉnh cũng là đô thị", ông Hòa nêu.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) cho biết, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương là nội dung quan trọng, mang tính nguyên tắc về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương.

Luật được thiết kế theo tư duy chỉ đạo của Đảng, Nhà nước là "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm" và "phân cấp, phân quyền mạnh mẽ để khơi thông các nguồn lực phát triển đất nước". Nếu nội dung luật này thiếu những thiết chế, cơ chế kiểm soát quyền lực có hiệu lực, hiệu quả khi chính quyền địa phương được phân cấp, phân quyền mạnh mẽ thì có thể xảy ra các trường hợp tiêu cực mà cao hơn là tha hóa quyền lực nhà nước.

Vì vậy, đại biểu đề nghị cần bổ sung vào dự luật về nguyên tắc "tăng cường kiểm soát quyền lực khi được phân cấp, phân quyền, ủy quyền".

Ông Tuấn đề nghị cần nghiên cứu theo hướng đổi mới tổ chức chính quyền địa phương ở đô thị để thúc đẩy sự phát triển. Hiện nay đang tiến hành cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy để hoạt động hiệu lực, hiệu quả, nhưng nghiên cứu nội dung dự thảo Luật ông thấy chưa thật sự an tâm.

Qua các kỳ Đại hội Đảng, nhiều chủ trương, đường lối và định hướng của Đảng đã chỉ đạo phải đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương phù hợp với đặc điểm đô thị và đặc điểm vùng nông thôn, hải đảo. Sau khi sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2019, các địa phương như Đà Nẵng, TPHCM và mới đây là Hải Phòng được Quốc hội cho phép thực hiện chính quyền đô thị. Những nơi này đã triển khai thực hiện và mang lại kết quả rất tốt.

Vì vậy, đại biểu Tuấn cho rằng trong điều kiện đang thực hiện tinh gọn bộ máy thì tổ chức chính quyền địa phương cũng cần phải được xem xét thận trọng, thiết kế lại cho phù hợp.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị) cho rằng quy định như dự thảo Luật không có gì đổi mới, ngược với xu hướng tinh gọn bộ máy hiện nay.

Trong điều kiện đang thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy thì tổ chức chính quyền địa phương cũng cần phải được thiết kế lại, phù hợp với đặc điểm của đô thị và đặc điểm của nông thôn.

Ông đề nghị nghiên cứu, trong khi chưa đổi mới được tổ chức chính quyền địa phương ở nông thôn thì cần mạnh mẽ đổi mới tổ chức chính quyền địa phương ở đô thị để thúc đẩy sự phát triển.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết trọng tâm của sửa luật lần này là phân định, làm rõ việc phân cấp, phân quyền, ủy quyền cho chính quyền địa phương theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Cùng với đó, xây dựng cơ chế, tạo hành lang pháp lý chặt chẽ, tháo gỡ vưỡng mắc, điểm nghẽn trong luật chuyên ngành, đảm bảo khơi thông, thực hiện nguyên tắc phân cấp, phân quyền, ủy quyền của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

"Nếu không đưa ra cơ chế pháp lý tháo gỡ sẽ rất khó khăn. Nhưng có những vấn đề mang tính ổn định trước mắt để đảm bảo vận hành thông suốt của chính quyền địa phương trong quá trình thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy.

Nếu điều chỉnh vấn đề này, vấn đề kia sẽ không thực hiện được sự liên thông, thống nhất để thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy", bà Trà chỉ rõ.

Về tổ chức chính quyền địa phương và mô hình chính quyền địa phương, Bộ trưởng cho biết giữ nguyên như hiện tại vì còn tiếp tục đánh giá tổng thể mô hình của cả hệ thống chính trị. Bà cho hay, sẽ có điều chỉnh, sắp xếp nên tạm thời giữ nguyên.

"Nếu không tạm thời giữ nguyên sẽ có sự hẫng hụt trong vận hành hệ thống tổ chức chính quyền địa phương và mô hình chính quyền địa phương", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Với địa phương đang thí điểm chính quyền đô thị (không tổ chức HĐND quận, phường) theo các nghị quyết của Quốc hội thì vẫn có thể tiếp tục thực hiện, "không có gì vướng".

"Bộ Nội vụ đang phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương đánh giá, nghiên cứu tổng thể mô hình tổ chức bộ máy, trong đó có hệ thống chính quyền địa phương, nên xin phép đại biểu ủng hộ phương án tạm thời giữ nguyên", Bộ trưởng chia sẻ.