Hơn 300.000 gian hàng chưa xác định được người bán

Tại hồ sơ dự thảo Nghị định về quản lý thuế với kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, Bộ Tài chính cho biết có khoảng 300.000 cá nhân đang bán hàng tại hơn 400 sàn, theo dữ liệu được các bên cung cấp thông tin cho cơ quan thuế. Số thuế nhóm này nộp trong năm ngoái khoảng 2.500 tỷ đồng.

Ngoài số trên, theo nhà điều hành, một lượng lớn các gian hàng kinh doanh trên các nền tảng thương mại vẫn chưa định danh được người bán. Thống kê riêng tại 5 sàn thương mại điện tử lớn (Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, Grab) có hơn 300.000 gian hàng chưa định danh được người dùng. Doanh số kinh doanh ước tính của nhóm này khoảng trên 70.000 tỷ đồng.

Quy mô thị trường thương mại điện tử tăng trưởng mạnh trong những năm qua, từ 16,4 tỷ USD năm 2022 lên 25 tỷ USD trong năm 2024. Năm ngoái, ngành thuế thu kỷ lục 116.000 tỷ đồng từ lĩnh vực này, tăng đáng kể so với mức 83.000 - 97.000 tỷ đồng ghi nhận trong hai năm trước đó.

Gần đây, bên cạnh sự hiện diện của các sàn thương mại điện tử bán lẻ trong nước như Shopee, TikTok Shop, Lazada, Tiki và Sendo, thị trường đang chứng kiến cuộc đổ bộ của các sàn xuyên biên giới như Temu, Shein... Các sàn này cũng thuộc đối tượng phải kê khai và nộp thuế theo diện nhà cung cấp nước ngoài.

Số thuế thu được chỉ chiếm khoảng 20% quy mô doanh thu thị trường này. Tuy nhiên, tỷ trọng này đang có xu hướng giảm từ 20,1% năm 2022 xuống 17,4% năm 2024. Điều này, theo Bộ Tài chính, cho thấy nhiều đối tượng kinh doanh chưa kê khai, nộp thuế theo quy định.

Chẳng hạn, các hộ, cá nhân kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử dịch vụ lưu trú như Booking, Agoda, Airbnb, Tripadvisor. Hay các nền tảng nội dung thông tin số, mạng xã hội như Netflix, Spotify, Google, Youtube, Facebook, Tiktok, Apple Store, CH Play...

Thị trường cũng xuất hiện đối tượng kinh doanh mới là các cá nhân có ảnh hưởng lớn (KOL-Key Opinion Leader) trong xã hội. Họ bán hàng trên các sàn thông qua livestream quảng cáo hàng hóa, dịch vụ. Một số KOL có doanh thu hàng chục, trăm tỷ đồng.

Do đó, tại dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính đề xuất áp dụng quy định tổ chức quản lý nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số phải khấu trừ, nộp thay thuế của hộ, cá nhân bán hàng trên sàn. Việc kê khai, nộp thuế thay gồm cả đối tượng cư trú và không cư trú tại Việt Nam.

"Việc này sẽ giúp tăng thu ngân sách Nhà nước với thu nhập từ kinh doanh của hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn, nhất là các đối tượng chưa định danh được", Bộ Tài chính nêu.

Cơ quan này cũng cho biết đây là cách được nhiều quốc gia đang áp dụng, như Anh, Mỹ, Australia, Đức, Trung Quốc. OECD cũng khuyến nghị các nước quy định người tạo lập nền tảng kỹ thuật số (các sàn giao dịch điện tử) có trách nhiệm đầy đủ, duy nhất trong việc xác định số thuế phải nộp của các đơn hàng, thu hộ và nộp cho cơ quan thuế.