Phát triển nông nghiệp là lĩnh vực luôn được sự quan tâm. Dù ở thời kỳ nào, ngành nông nghiệp của huyện Tiên Yên luôn phát triển theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, phù hợp nhu cầu thị trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tăng gia sản xuất, phục hồi kinh tế và cứu đói

Trong các cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc (1945-1975), nông nghiệp, nông dân và nông thôn của huyện Tiên Yên đã chiến thắng nạn đói, tham gia hiệu quả công cuộc kháng chiến, kiến quốc, hoàn thành vẻ vang sứ mệnh của "hậu phương lớn đối với tiền tuyến lớn".

Đàn gà Tiên Yên của gia đình anh Hoàng Văn Cường(xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên).

Đàn gà Tiên Yên của gia đình anh Hoàng Văn Cường (xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên).

Đàn gà Tiên Yên của gia đình anh Hoàng Văn Cường (xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên).

Để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, năm 1958, huyện khởi công xây dựng hồ chưa nước Đá Lạn (xã Tiên Lãng) có sức chứa 35.000 m3 chứa nước. Ngoài ra trong thời gian này huyện còn tổ chức đắp đê Đông Nam (xã Đông Ngũ), đê Đồng Rui, Tiên Lãng... Ở các xã vùng cao, đồng bào tiến hành làm mương dẫn nước, đắp đập, ngăn sông suối dẫn nước vào ruộng. Tháng 8/1960 khởi công xây dựng công trình đắp đê lấn biển Cái Đản đến Hà Thụ dài 7km, đến cuối 1964 đê hoàn thành. Do làm tốt công tác thủy lợi nên diện tích gieo trồng của huyện từ 2.019 ha (năm 1958) lên 3.341 ha (năm 1960). Các tiến bộ khoa học và các biện pháp gieo trồng chăm sóc được áp dụng trong sản xuất.

Qua 3 năm thực hiện phong trào hợp tác hóa (1958-1960), sản lượng lương thực đạt 5.322 tấn; toàn huyện nuôi 5.656 con trâu; 5.095 con lợn. Kết quả chăn nuôi trên 1ha canh tác của huyện là trâu 2,31ha xếp thứ 4 toàn tỉnh, bò 0,03, lợn 2,06 xếp thứ 4 toàn tỉnh. Nhờ làm tốt ngành nông nghiệp, đến năm 1965 tổng diện tích gieo trồng toàn huyện đạt 4.178 ha, năng suất lúa đạt 13,3 tạ/ha/năm. Sản xuất đẩy mạnh tạo điều kiện cho chăn nuôi phát triển. Đến năm 1975, năng suất lúa bình quân đạt 17,08 tạ/ha, tổng sản lượng lương thực đạt 5.580 tấn. Chăn nuôi có bước tăng trưởng, đàn lợn có 10.600 con; bò có 6.482, gia cầm có 108.410 con.

Người dân thôn Pạc Sủi (xã Yên Than) trồng rừng gỗ lớn.

Người dân thôn Pạc Sủi (xã Yên Than) trồng rừng gỗ lớn.

Những thành tựu to lớn và toàn diện

Vào những năm thời kỳ đổi mới (1986-1990), giai đoạn này trong sản xuất nông nghiệp, chính sách Khoán 10 nhanh chóng đi vào cuộc sống, trở thành động lực thúc đẩy sản xuất phát triển. Huyện ủy lãnh đạo các cấp, các ngành tập trung đầu tư phát triển nông nghiệp toàn diện. Năm 1990, sản lượng lương thực đạt 8.796 tấn (tăng 225 tấn so với 1987). Đây là năm có tổng sản lượng lương thực cao nhất từ trước đến nay.

Mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng theo tiêu chuẩn VIETGAP tại xã Đông Ngũ (huyện Tiên Yên).

Mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng theo tiêu chuẩn VIETGAP tại xã Đông Ngũ (huyện Tiên Yên).

Năm 1995, trong sản xuất nông nghiệp, với chủ trương tiếp đổi mới, diện tích gieo trồng bình quân đạt 4.787,2 ha, tổng sản lượng lương thực quy thóc đạt 11.000 tấn; toàn huyện có 7.032 con trâu (tăng 1.247 con so với năm 1991); 576 con bò (tăng 126 con so với năm 1991), 13.115 con lợn (tăng 95 con so với năm 1991); đàn dê có 350 con. Trong 5 năm (1991 - 1995), sản lượng khai thác thủy sản đạt 2.760 tấn, trong đó khai thác từ nuôi trồng đạt 616,2 tấn. Sản xuất kinh doanh hải sản bắt đầu tiếp cận với thị trường với nhiều chủng loại đa dạng và có giá trị kinh tế cao.

Người dân xã Đông Hải (huyệnTiên Yên) cấy giống lúa J02 cho năng suất cao.

Người dân xã Đông Hải (huyệnTiên Yên) cấy giống lúa J02 cho năng suất cao.

Giai đoạn 1996-2010, huyện Tiên Yên đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông  nghiệp nông thôn, theo đó huyện Tiên Yên đã chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa phù hợp với điều kiện thực tế, đưa những cây mới cho năng suất cao, có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt. Hằng năm huyện trích 30-50 triệu đồng trợ giá giống mới và trên 50 triệu đồng mở các lớp tập huấn khuyền nông, tiếp tục áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Theo đó diện tích gieo trồng hằng năm đạt 4.740,54 ha; năng suất lúa đạt 30,2 tấn/ha/ vụ (năm 1996) lên 34,4 tấn/ha/vụ (năm 2000). Năm 2000, đàn trâu có 7.507 con (tăng 39 con so với năm 1996), đàn bò có 738 con (tăng 136 con so với năm 1996); đàn dê có 732 con (tăng 132 con so với 1996), đàn gia cầm 105.545 con (tăng 6.025 con so với năm 1996).

Khoác lên mình diện mạo mới tràn đầy sức sống

Trong giai đoạn 2010- 2020, huyện Tiên Yên triển khai thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 5/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương (Khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM.

Ở giai đoạn này, huyện tập trung triển khai Đề án “2 con, 1 cây”, qua đó đã tạo bước đột phá trong chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu kinh tế nông, lâm, ngư nghiệp. Từ chương trình này, nhiều dự án, mô hình chăn nuôi, trồng trọt ra đời, góp phần giúp bà con đồng bào các dân tộc nơi đây có một tư duy mới, cách làm mới, tự tin vươn lên phát triển kinh tế.

Trong đó, mô hình gà Tiên Yên, tôm công nghiệp và mô hình cây dược liệu được coi là 3 sản phẩm chủ lực của huyện. Hiện nay, toàn huyện có 24 trang trại tổng hợp chăn nuôi gà theo mô hình VietGap; tổng đàn gà Tiên Yên thương phẩm đạt 617.280 con; tổng đàn gà Tiên Yên thương phẩm xuất bán đạt trên 1,2 triệu con. Đồng thời, huyện cũng đẩy mạnh đầu tư hạ tầng nuôi trồng thủy sản, nhất là các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung. Tổng sản lượng thủy sản tăng bình quân 28,8%/năm (riêng khai thác nuôi trồng tăng bình quân 46,8%/năm; tôm nuôi tăng từ 604,5 tấn năm 2015 lên 2.730 tấn năm 2019, tăng 4,5 lần).

Với sự quan tâm, đầu tư đúng hướng, tính đến hết năm 2023, thu nhập bình quân đầu người năm 2023 toàn huyện đạt trên đạt 76,92 triệu đồng/người, riêng khu vực nông thôn đạt 74,02 triệu đồng/người, tăng 1,45 lần so với năm 2019. Huyện không còn hộ nghèo theo tiêu chí chuẩn nghèo Trung ương. Địa phương đã trở thành một điểm sáng về xây dựng NTM của vùng Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh.

Hiện nay, Tiên Yên đang thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp với mục tiêu đến năm 2025, huyện Tiên Yên phấn đấu tốc độ tăng giá trị sản xuất ngành nông nghiệp đạt 9%; xây dựng các chuỗi sản xuất gà Tiên Yên, sản xuất lúa chất lượng cao, trồng cây ăn quả; xây dựng được ít nhất 1 vùng cây ăn quả gắn với du lịch trải nghiệm. Định hướng đến năm 2030, tái cơ cấu kinh tế, nâng cao chất lượng tăng trưởng, phát triển kinh tế du lịch gắn với sản xuất, văn hóa bản địa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; đẩy mạnh phát triển nông nghiệp sinh thái, tự nhiên với ngành hàng được chỉ dẫn địa lý...

6 tháng đầu năm 2024, giá trị sản xuất ngành nông, lâm, ngư nghiệp đạt gần 727,932 tỷ đồng (= 52,5%KH, =117,2% kịch bản 6 tháng, tăng 43,0%CK). Trong đó, trồng trọt, chăn nuôi đạt 257,028 tỷ đồng; lâm nghiệp đạt 85,256 tỷ đồng; thủy sản đạt 386,302 tỷ.

Bà Đỗ Thị Duyên, Phó Trưởng phòng Phụ trách Phòng NN&PTNT huyện Tiên Yên, cho biết: Trong thời gian tới, huyện Tiên Yên sẽ triển khai thực hiện có hiệu quả các Đề án, Chương trình phát triển sản xuất nông lâm ngư nghiệp trên địa bàn, trọng tâm: Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, Đề án phát triển rừng bền vững, Đề án sản xuất cây ăn quả tập trung. Đồng thời, chú trọng phát triển nuôi trồng thủy sản bền vững trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển chăn nuôi trở thành ngành kinh tế chủ lực, phát huy thế mạnh đặc sản địa phương, tăng cường công tác quản lý, nâng cao chất lượng thương hiệu gà Tiên Yên; tập trung sản xuất cây vụ đông nâng cao giá trị trên 1 ha đất canh tác, nhất là liên kết sản xuất với Công ty TNHH thực phẩm Orion Vina trong sản xuất cây khoai tây. Mặt khác, tập trung phát triển các sản phẩm OCOP, sản phẩm thế mạnh địa phương, phấn đấu nâng cao thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn toàn huyện đạt 100 triệu vào năm 2025.

70 năm sau ngày giải phóng, vùng đất cách mạng Tiên Yên năm xưa nay đã khoác lên mình diện mạo mới tràn đầy sức sống. Làm nên sự thay đổi của Tiên Yên hôm nay là những nỗ lực không ngừng của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, trong đó ngành nông nghiệp luôn là bệ đỡ của nền kinh tế. Những cách làm bài bản, cụ thể thiết thực của huyện đã góp phần nâng cao giá trị sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp. Qua đó, góp phần đưa huyện Tiên Yên hoàn thiện các tiêu chí đạt đô thị loại III trước năm 2025, tiến tới tái lập thị xã Tiên Yên trước năm 2027.

Đường ngõ thôn Đông Thắng (xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên) được bê tông hóa kiên cố phục vụ nhu cầu đi lại thuận tiện cho người dân.

Đường ngõ thôn Đông Thắng (xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên) được bê tông hóa kiên cố phục vụ nhu cầu đi lại thuận tiện cho người dân.

Đường ngõ thôn Đông Thắng (xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên) được bê tông hóa kiên cố phục vụ nhu cầu đi lại thuận tiện cho người dân.

Huyện Tiên Yên khoác lên mình diện mạo mới tràn đầy sức sống.

Huyện Tiên Yên khoác lên mình diện mạo mới tràn đầy sức sống.

Huyện Tiên Yên khoác lên mình diện mạo mới tràn đầy sức sống.

Nội dung: NGỌC TRÂM
Trình bày: MẠNH HÀ