Người đứng đầu tỉnh Quảng Ninh - Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Xuân Ký đã nhiều lần khẳng định: Không bao giờ được chủ quan, thoả mãn với những gì đạt được bởi khó khăn, thử thách sẽ luôn luôn là mới, cái cũ vừa giải quyết xong, hoặc còn chưa xong thì khó khăn, thách thức mới đã xuất hiện, thậm chí còn nặng nề hơn, bất lợi hơn. Vậy nên, phải luôn sẵn sàng đương đầu, càng trong khó khăn, càng phải kiên cường, kiên trì cố gắng, trui rèn bản lĩnh, đoàn kết, chung sức, đồng lòng.

Đại dịch toàn cầu Covid-19 và những điều không ngờ…

Tháng 9/2020, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020-2025, biểu quyết thông qua Nghị quyết với các chỉ tiêu phát triển cao trong bối cảnh tình hình thời điểm đó rất thuận lợi nhờ nền tảng đổi mới, phát triển của các nhiệm kỳ trước và gần nhất giai đoạn 2010-2020 với những thành tựu thực sự nổi bật, tạo đà cho sức bật rất lớn của giai đoạn 2020-2030. Có những khó khăn, thách thức cũng được dự báo, được tính toán đến nhưng tình huống an ninh phi truyền thống mới xuất hiện ngay sau đó 3 tháng là điều mà Đại hội không thể ngờ được – đó là đại dịch toàn cầu Covid-19.

Cuối năm 2020, dịch Covid- 19 xuất hiện ở Vũ Hán (Trung Quốc) trở thành tâm dịch của thế giới, Quảng Ninh là một trong những địa bàn trọng điểm, tuyến đầu, chịu ảnh hưởng tiêu cực và sớm nhất bởi có cửa khẩu quốc tế Móng Cái đang vào thời kỳ hoạt động cao điểm nhất khi dòng người, hàng hoá ken đặc 2 bên cửa khẩu chờ thông quan trước dịp Tết nguyên đán. Một loại dịch bệnh mới xuất hiện với tốc độ lây lan cấp số nhân và chưa có vắc xin để chống chọi là thử thách ghê gớm tâm lý con người thời kỳ đó. Sự hoang mang, lo lắng, thậm chí là sợ hãi trước thông tin nhỏ giọt từ bên kia biên giới về số ca mắc bệnh, về phong toả, đóng cửa 1 thành phố… Phải làm gì để có được “tấm khiên” tự bảo vệ mình trước dịch bệnh thực sự là một câu hỏi vô cùng khó đối với tỉnh Quảng Ninh những ngày cuối năm 2020, đầu năm 2021.

Trong khi chưa có “phương thuốc” đặc trị nào trong cuộc chiến chống “giặc Covid” thì sự xuất hiện của biến chủng Delta thời điểm đầu năm 2021 đã phá vỡ hoàn toàn đồng hồ và bản đồ dịch bệnh Covid-19, với số ca nhiễm mới trên thế giới, tại các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam, thủ đô Hà Nội tăng lên mỗi ngày. Ngay tại Quảng Ninh, những ổ dịch bùng phát ở thị xã Đông Triều với số ca nhiễm bệnh tăng cao và lây lan nhanh ra các địa phương khác, trong bối cảnh Tết nguyên đán đã cận kề, số ca nhiễm trong cộng đồng của Quảng Ninh đứng thứ 2 trong cả nước thực sự gây lo lắng trong nhân dân.

Cách ly, phong toả, khoanh vùng, toàn xã hội án binh bất động trong 1 khoảng thời gian, ¾ thời gian của năm 2021 hầu hết các doanh nghiệp du lịch, dịch vụ trong tình cảnh ngừng hoạt động… đó là những tình huống hoàn toàn không được lường trước, dự báo, đánh giá trước Đại hội XV của Đảng bộ tỉnh. Chính vì vậy, mục tiêu đưa du lịch, dịch vụ trở thành ngành kinh tế chủ lực, mũi nhọn đã bị tác động ảnh hưởng rất mạnh trong gần ½ thời gian thực hiện Nghị quyết Đại hội XV. Không chỉ các ngành kinh tế tác động suy giảm tốc độ phát triển, đời sống xã hội bị ảnh hưởng mà có những điều không thể ngờ của câu chuyện “hậu covid” đã xảy ra. Đó là một số cán bộ đã bị xử lý kỷ luật, thậm chí vướng vòng lao lý vì vi phạm quy định pháp luật khi thực hiện nhiệm vụ trong thời gian chống dịch bệnh. Câu chuyện Việt Á – Covid đã phần nào trở thành rào cản tâm lý e ngại trong thực hiện nhiệm vụ của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức.

Cũng trong bối cảnh chống đại dịch Covid-19 cho thấy những điều không ngờ về bản lĩnh, sức, trí của người đứng đầu, sự đoàn kết của tổ chức, bộ máy, hệ thống chính trị và niềm tin của nhân dân, nội lực của tỉnh Quảng Ninh. Bởi trong 3 năm qua có những địa phương có năm ở mức tăng trưởng âm nhưng Quảng Ninh tính đến hết năm 2022 và dự báo năm 2023 tiếp tục có hơn 10 năm liên tiếp là tỉnh có chất lượng điều hành kinh tế xuất sắc nhất, GRDP đạt mức tăng trưởng 2 con số, 6 năm dẫn đầu cả nước chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh…. “3 trước, 4 tại chỗ, từ xa, từ sớm, từ cơ sở” trong chống dịch covid cho Quảng Ninh một phương châm hành động phù hợp, đúng đắn trong nhiều hoàn cảnh, tình huống khác có thể xảy ra bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào.

Những thách thức chưa bao giờ là cũ

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tặng quà tập thể cán bộ, công nhân viên công ty CP Than Vàng Danh.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tặng quà tập thể cán bộ, công nhân viên công ty CP Than Vàng Danh.

10 năm trước khi định vị lại mình, Quảng Ninh đã tự nhận thấy những mâu thuẫn, thách thức cần giải quyết. Và trong 10 năm qua dù đã rất nỗ lực, có nhiều cách làm thực sự sáng tạo, đột phá, đổi mới, năng động và dám làm để giải quyết từng bước những mâu thuẫn đã được phát hiện, nhận thức sâu sắc nhưng kết quả chưa được như mong muốn. Đó là: mâu thuẫn giữa tiềm năng lớn chưa được giải phóng toàn diện với một số thể chế, cơ chế, chính sách còn hạn hẹp; giữa yêu cầu phát triển với các nguồn lực có hạn cả về con người và vật chất. Mâu thuẫn giữa phát triển công nghiệp, đặc biệt là khai thác than, đô thị hóa nhanh với phát triển dịch vụ, du lịch trên địa bàn. Mâu thuẫn giữa tốc độ tăng trưởng và chất lượng phát triển trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ và tác động của đại dịch COVID-19 chưa lường hết được. 

Thách thức giữa phát triển nhanh, bền vững với gia tăng khoảng cách giàu nghèo và biến đổi khí hậu.  Thách thức đồng thời phải thực hiện hai nhiệm vụ quan trọng: Vừa phải phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững; vừa phải chủ động góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ một cách thường xuyên, trực tiếp ở một địa bàn tiền tiêu của Tổ quốc trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, tình hình Biển Đông tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường và sự thách thức của những hình thái phức tạp an ninh phi truyền thống.

Vừa phải tập trung giải quyết những vấn đề phức tạp mới phát sinh chưa có tiền lệ, vừa phải xử lý một khối lượng lớn các yếu kém, tồn đọng, khuyết điểm kéo dài từ nhiều năm trước để lại được chỉ ra trong quá trình hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát, phòng chống tham nhũng, tiêu cực đã phần nào có tác động đến tâm lý thực hiện nhiệm vụ của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, trong khi đó đội ngũ cán bộ chủ chốt của tỉnh có biến động liên tục từ sau Đại hội XV.

Trong bối cảnh tình hình thế giới lại tiếp tục có những diễn biến vô cùng bất lợi cho sự ổn định chung của cả thế giới khi sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột Nga - Ukraine…vẫn đang tiếp diễn; hầu hết các chuỗi cung ứng bị đứt gãy, lạm phát tăng cao, lãi suất tăng, tăng trưởng suy giảm, nhiều nước tăng trưởng âm, nhiều ngành nghề bị tê liệt... nhìn con đường cần phải đi phía trước, Quảng Ninh tiếp tục nhận thấy những thách thức mới phải đối diện.

Đó là, thách thức giữa mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng trên hai con số đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030 khi quy mô nền kinh tế rất lớn với sự thiếu hụt dân số, lao động có kỹ năng và nguồn nhân lực chất lượng cao; giữa xây dựng Quảng Ninh sớm trở thành trung tâm du lịch quốc tế; phát triển Hải Phòng - Quảng Ninh trở thành trung tâm kinh tế biển hiện đại, mang tầm quốc tế, hàng đầu ở Đông Nam Á, là cửa ngõ, động lực phát triển của vùng với nguồn lực còn hạn hẹp, chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư chiến lược có tiềm lực, uy tín, thương hiệu… Đó còn chưa kể những hình thái phức tạp an ninh phi truyền thống chứa đựng nhiều yếu tố bất định như thiên tai, dịch bệnh, an ninh mạng… cũng phức tạp hơn, khó lường hơn. Từ đầu năm 2023, tác động cực đoan của biến đổi khí hậu, hiện tượng ELNINO đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất của một số lĩnh vực kinh tế, nhất là đối với sản xuất của ngành Than.

Nhận diện những khó khăn, thách thức này, Quảng Ninh đã kiên trì những phương châm hành động gì?

Ngày đăng: 10/7/2023
Thực hiện: Ngọc Lan – Thu Chung
Trình bày: Tất Đạt