Từ một tỉnh miền núi ven biển nhiều khó khăn với cơ sở hạ tầng, đến nay Quảng Ninh vươn lên trở thành một trong những tỉnh phát triển mạnh của cả nước, trở thành địa phương có chỉ số cơ sở hạ tầng tốt nhất Việt Nam. Để có bước tiến vượt bậc này, nhiều năm qua, Quảng Ninh kiên trì thực hiện phương châm “Lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư”, tiên phong trong việc đầu tư ngân sách của tỉnh hoặc ứng vốn cho Trung ương để giải phóng mặt bằng (GPMB) các dự án, công trình động lực nhằm tạo tiền đề thu hút đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội.  

Việc bố trí vốn ngân sách nhà nước hợp lý đã đóng vai trò khởi động, thu hút các nhà đầu tư tham gia vào các dự án lớn. Ngay từ năm 2013, trong điều kiện khung pháp lý về đầu tư công - tư chưa đầy đủ, Quảng Ninh đã mạnh dạn nghiên cứu một số mô hình đầu tư mới, nhằm kết hợp và huy động nguồn lực từ khối tư nhân. Trong đó, thí điểm đầu tư theo các hình thức “đầu tư công - quản lý tư” (Nhà nước bỏ vốn đầu tư, giao cho đơn vị có đủ năng lực để quản lý, khai thác); “đầu tư tư - sử dụng công” (nhà đầu tư bỏ vốn, Nhà nước thuê lại). Với cách làm bài bản, giải pháp căn cơ, cụ thể tại từng dự án, chỉ sau thời gian ngắn, đầu tư theo hình thức PPP đã như "luồng gió mới" nhanh chóng lan rộng toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp. Hàng loạt các dự án trọng điểm, lần đầu có trên địa bàn như sân bay, đường cao tốc…được các nhà đầu tư đăng ký và triển khai thực hiện. Điển hình là các tuyến cao tốc Hạ Long - Hải Phòng, Hạ Long - Vân Đồn, Vân Đồn - Móng Cái là các dự án hạ tầng giao thông đường không, đường thủy tầm cỡ quốc tế do tư nhân đầu tư.

Với cơ chế tài chính linh hoạt, đặc biệt là việc ưu tiên đầu tư công để kích thích đầu tư tư nhân, từ 1 đồng ngân sách bỏ ra làm "vốn mồi", Quảng Ninh đã huy động được 8-9 đồng từ khối tư nhân đầu tư vào tỉnh. Giai đoạn 2016-2020, tổng vốn đầu tư PPP tại Quảng Ninh đạt 47.000 tỷ đồng với 44 dự án ở các lĩnh vực giao thông, hạ tầng kỹ thuật, dân dụng, văn hóa... Trong đó, vốn Nhà nước tham gia vào các dự án PPP khoảng trên 4.000 tỷ đồng, chủ yếu tập trung cho công tác GPMB. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt gần 345.000 tỷ đồng, tăng 1,6 lần so với giai đoạn 2011-2015.

Tiếp nối những thành quả đạt được, giai đoạn 2021-2025 Quảng Ninh xác định tiếp tục kiên định mục tiêu “Lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư” với nguồn vốn ngân sách tỉnh dự kiến trên 21.600 tỷ đồng (Nghị quyết số 12/NQ-HĐND ngày 18/6/2021 của HĐND tỉnh khóa XIV). Nguồn vốn này được phân bổ đầu tư cho những dự án động lực, trọng điểm có tính chất kích thích, khơi thông nguồn lực đầu tư từ các thành phần kinh tế khác. 

Xác định cải cách hành chính (CCHC) là một trong những đột phá chiến lược, dựa trên tình hình thực tiễn của địa phương, tỉnh đã tham khảo nhiều mô hình trong và ngoài nước để lựa chọn ra một giải pháp phù hợp và tối ưu nhất. Theo đó, công cuộc CCHC được tỉnh đẩy mạnh triển khai trên tất cả các mặt nội dung, từ cải cách thủ tục hành chính (TTHC) cho đến bộ máy hành chính, chính phủ điện tử, chính phủ số. Điển hình, năm 2013 tỉnh đã mạnh dạn nghiên cứu, đề xuất thí điểm thành lập mô hình Trung tâm hành chính công, mô hình đầu tiên được triển khai trên toàn quốc. Tất cả TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của các sở, ngành, địa phương được đưa ra tiếp nhận và giải quyết tại một đầu mối tập trung duy nhất là Trung tâm hành chính công cấp tỉnh và cấp huyện.

Thông qua mô hình, Trung tâm hành chính công tỉnh và địa phương đã trở thành cầu nối hiệu quả trong việc cung ứng dịch vụ hành chính công, doanh nghiệp và người dân không phải đi lại nhiều lần để hoàn tất thủ tục, thời gian thực hiện cũng ngày càng được rút ngắn hơn so với quy định; được các  bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp người dân đánh giá rất cao. Ngay sau khi thành lập, Trung tâm hành chính công các cấp đã được nhiều cơ quan, tổ chức trong nước, quốc tế đến tham quan học tập và đến nay hầu hết các tỉnh, thành trong cả nước đã thành lập mô hình trung tâm hành chính công.

Quyết tâm khẳng định vị trí tiên phong, ngay sau khi có quyết định phê duyệt Đề án 06 (theo Quyết định số 06/QĐ-TTg, ngày 6/1/2022 của Thủ tướng Chính phủ, Phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030), Quảng Ninh là một trong những địa phương đầu tiên của cả nước chủ động báo cáo, đề xuất Chính phủ được lựa chọn làm điểm triển khai thực hiện đề án. Tỉnh đã thành lập gần 1.500 tổ công nghệ số cộng đồng, với sự tham gia của 11.255 thành viên. Đến nay, hệ thống chính quyền điện tử của tỉnh đã hoàn thành kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm phục vụ quản lý nhà nước và giao dịch của cơ quan, tổ chức, cá nhân, là căn cứ quan trọng để các cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu, đề xuất lộ trình đơn giản hóa TTHC, giảm giấy tờ công dân, khắc phục tình trạng một người dân phải sử dụng quá nhiều giấy tờ cá nhân, song không đem lại hiệu quả trong công tác giải quyết thủ tục.

Cũng chính từ những mô hình tiên phong, cách làm hay nói trên, nhiều năm nay Quảng Ninh liên tục được đánh giá là một điển hình tốt, nằm trong tốp dẫn đầu cả nước về CCHC theo các chỉ số đánh giá của chính quyền địa phương và trung ương. Nổi bật: Năm 2022, lần thứ hai Quảng Ninh đạt vị trí dẫn đầu toàn quốc cả 4 chỉ số PCI, SIPAS, PAR INDEX, PAPI; tiếp tục là địa phương dẫn đầu Chỉ số PCI và Chỉ số PGI năm 2023; lập kỷ lục địa phương duy nhất cả nước có năm thứ 7 liên tiếp (từ 2017-2023) giữ vị trí Quán quân PCI và 11 năm liên tiếp trong nhóm 5 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có chất lượng điều hành kinh tế xuất sắc nhất cả nước. 

Ông Ngô Quang Phát, Phó Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính (Bộ Nội vụ) cho rằng: "Quảng Ninh đang đi đúng hướng để xây dựng một nền hành chính đạt chuẩn mực quốc gia, quốc tế, phục vụ người dân và doanh nghiệp hiệu quả, ngày càng khẳng định thương hiệu, hình ảnh, văn hóa đồng hành, cam kết, thực thi của tỉnh Quảng Ninh đối với doanh nghiệp".

"Trái ngọt" từ những quyết sách đúng trong “lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư” và xây dựng nền hành chính minh bạch, hiệu quả đã góp phần rất lớn trong cải thiện môi trường đầu tư của tỉnh. Để giữ chân doanh nghiệp cũ và thu hút thêm các doanh nghiệp mới, gia tăng “sức khỏe” cho doanh nghiệp, tỉnh khuyến khích đầu tư của khu vực tư nhân bằng việc tổ chức các hoạt động xúc tiến, thu hút đầu tư thông qua các hội nghị do tỉnh, các bộ, ngành Trung ương tổ chức để quảng bá hình ảnh, môi trường đầu tư - kinh doanh, định hướng thu hút đầu tư, các cơ hội đầu tư vào Quảng Ninh; tổ chức gặp gỡ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể để giải quyết kịp thời những kiến nghị của doanh nghiệp, tạo thuận lợi nhất cho doanh nghiệp, nhà đầu tư thúc đẩy sản xuất - kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi giá trị.

Tính riêng từ đầu năm đến nay, tỉnh thu hút được hơn 2 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nằm trong nhóm dẫn đầu của cả nước. Trong số đó có 29 dự án cấp mới Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đạt trên 1.651 triệu USD và 20 lượt dự án điều chỉnh tăng vốn đạt gần 2120 triệu USD. Tỉnh còn thu hút đầu tư trong nước ngoài ngân sách đạt 28.310 tỷ đồng (bằng 46% kế hoạch năm).

Bà Emily Hamblin, Tổng lãnh sự Vương quốc Anh tại TP Hồ Chí Minh, Giám đốc Thương mại và Đầu tư tại Việt Nam, cho biết: Với một loạt nhà đầu tư chiến lược, những dự án lớn liên quan đến chuỗi công nghiệp công nghệ cao, cơ khí chế tạo, lắp ráp linh kiện, thiết bị điện, điện tử, ôtô, sản phẩm quang năng… cho thấy Quảng Ninh đã rất thành công trong thu hút đầu tư, CCHC. Không phải dễ để cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư cảm nhận và liên tục đánh giá Quảng Ninh là điểm đến an toàn, hấp dẫn.

Chính nhờ khai thác, phát huy và tối ưu hóa hiệu quả nguồn lực và động lực, tỉnh Quảng Ninh giành được những kết quả quan trọng, tạo được những thành tựu bứt phá, ấn tượng trong thời gian qua. Đặc biệt, năm 2020 và 2021, trong bối cảnh cực kỳ khó khăn, Quảng Ninh đã nâng cao năng lực quản trị xã hội, quản lý nhà nước, quản trị địa phương, năng lực thích ứng với sự thay đổi, lãnh đạo, quản trị rủi ro, chuyển nhanh từ nhận thức đến hành động trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và thực thi chính sách, pháp luật bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, ứng phó kịp thời, linh hoạt, nhạy bén, quyết đoán, kịp thời và xử lý có hiệu quả với mọi tình huống nảy sinh, hoàn thành “mục tiêu kép”. Khép lại năm 2023, Quảng Ninh tiếp tục trở thành một điểm sáng về phát triển kinh tế khi tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) ước đạt trên 11% (gấp đôi bình quân chung của cả nước), đứng đầu Vùng đồng bằng sông Hồng, đạt mức tăng trưởng kinh tế hai con số. GRDP bình quân đầu người năm 2023 đạt trên 9.400 USD, gấp 1,4 lần so với năm 2020, cao nhất trong vùng đồng bằng sông Hồng, đứng thứ 2 cả nước.

Trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực dự báo còn nhiều khó khăn, thách thức tỉnh Quảng Ninh vẫn kiên định đặt ra yêu cầu về tăng trưởng cao, tăng trưởng bền vững. Mục tiêu tỉnh đặt ra là đến năm 2030 xây dựng, phát triển Quảng Ninh là tỉnh tiêu biểu của cả nước về mọi mặt; tỉnh kiểu mẫu giàu đẹp, văn minh, hiện đại, nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân; cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc; một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện; trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ với tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) bình quân giai đoạn 2021-2030 là 10%/năm, GRDP bình quân đầu người đạt 19.000-20.000 USD. Đến năm 2050, Quảng Ninh là tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, vùng đô thị lớn mang tầm khu vực và quốc tế; là một trong những đầu tàu thúc đẩy phát triển kinh tế quốc gia với động lực tăng trưởng chính là dịch vụ, du lịch, đổi mới sáng tạo, có cơ sở kinh tế vững chắc, sức cạnh tranh cao; người dân có mức thu nhập tương đương các nước phát triển; phát triển kinh tế hài hòa giữa các khu vực đô thị và nông thôn; đảm bảo vững chắc quốc phòng - an ninh.

Để đạt được những mục tiêu này, tỉnh cần khai thác, phát huy tối đa, hiệu quả các nguồn lực trong nền kinh tế cho tăng trưởng và phát triển; hóa giải những thách thức cũ và cả những thách thức mới phát sinh.

Ngày 22/10 vừa qua, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ mười, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu: Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta phải tạo thành khối thống nhất về ý chí và hành động, đồng tâm hiệp lực, chung sức đồng lòng, nỗ lực cao với những bước đi bài bản, chính xác, tranh thủ tối đa thời cơ, thuận lợi, huy động cao nhất mọi nguồn lực thực hiện thắng lợi các chủ trương, phương hướng chiến lược đề ra. Nhất là khi đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc tiếp sau kỷ nguyên độc lập, tự do, xây dựng chủ nghĩa xã hội và kỷ nguyên đổi mới. Đích đến của kỷ nguyên vươn mình là dân giàu, nước mạnh, xã hội xã hội chủ nghĩa, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Tổng Bí thư cũng chỉ ra, trong phát triển kinh tế, các nguồn lực chưa phát huy hiệu quả như nguồn nhân lực còn hạn chế khi năng suất lao động, động lực làm việc của cán bộ quản lý nhà nước giảm sút; nguồn vật lực còn lãng phí, nguồn tài lực chưa được khai thông: lãng phí trong sử dụng đất đai khi xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai chậm, khoáng sản vẫn chủ yếu khai thác, chế biến dưới dạng thô; chưa hiệu quả trong phát triển hạ tầng giao thông; mất cân đối về hạ tầng năng lượng; thị trường tài chính, tiền tệ thiếu bền vững khi lượng vốn lớn bị đóng băng vào bất động sản.

Thực tiễn cho thấy, để khơi thông mọi nguồn lực, trong mỗi bước đi, ở từng giai đoạn, Quảng Ninh đều có những kế hoạch cụ thể, rõ ràng, đúng trọng tâm, trọng điểm, phương pháp tiếp cận kiên trì và hiệu quả. Tuy nhiên tỉnh vẫn còn đối mặt với không ít thách thức và yêu cầu đặt ra. Cụ thể: Thách thức giữa mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030 khi quy mô nền kinh tế ngày càng lớn; ngành than, điện là hai ngành truyền thống đang đóng góp tới hơn 35% trong nền kinh tế của tỉnh đã phát triển tới hạn với sự thiếu hụt dân số, lao động có kỹ năng và nguồn nhân lực chất lượng cao, tiềm lực khoa học công nghệ còn hạn chế; giữa xây dựng Quảng Ninh sớm trở thành trung tâm du lịch quốc tế, phát triển Hải Phòng - Quảng Ninh trở thành trung tâm kinh tế biển hiện đại, mang tầm quốc tế, hàng đầu ở Đông Nam Á, là cửa ngõ, động lực phát triển của vùng với nguồn lực còn hạn hẹp so với yêu cầu, chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư chiến lược có tiềm lực, uy tín, thương hiệu…Tiếp đó là những hình thái phức tạp an ninh phi truyền thống chứa đựng nhiều yếu tố bất định như thiên tai, dịch bệnh, an ninh mạng… 

PGS. TS Bùi Văn Huyền, Viện trưởng viện Kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng: Mặc dù là địa phương tiên phong trong tư duy phát triển, trong quy hoạch, hệ thống kết cấu hạ tầng, cải cách thể chế thì Quảng Ninh vẫn cần vượt qua được những thách thức, nhất là kinh tế Quảng Ninh có độ mở thương mại thấp; chưa phát huy được vai trò là điểm kết nối của Vùng; thu hút đầu tư vào vào lĩnh vực chế biến chế tạo còn hạn chế; phát triển chưa đồng đều giữa kinh tế và xã hội, chênh lệch giữa các khu vực địa lý còn lớn và khó khăn trong thu hút nhân lực chất lượng cao. Do đó khi bước vào giai đoạn có ý nghĩa quyết định trong sự nghiệp công nghiệp hóa đất nước, là giai đoạn thể hiện cao nhất khát vọng vươn lên của dân tộc, Quảng Ninh cần tháo gỡ điểm nghẽn trong phát triển nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và điểm nghẽn trong kết nối đồng bộ vào các tuyến, hành lang phát triển, chuỗi giá trị. Cùng với đó là nút thắt trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại (khai khoáng, sản xuất điện, năng lượng chiếm tỷ trọng cao, chuyển dịch chậm).

Hiến kế để Quảng Ninh khai thác hiệu quả các dư địa, tiếp tục có sự bứt phá trong giai đoạn tới, đồng chí Vũ Duy Thành, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách đối ngoại, Bộ Ngoại giao, cho rằng: Trong những nhiệm kỳ gần đây, Quảng Ninh  khẳng định là một địa phương có sự vươn mình tốt nhất trong tăng trưởng kinh tế, dẫn đầu cả nước về thu hút FDI, phát triển du lịch, cải cách thể chế. Để giữ vững vai trò tiên phong, Quảng Ninh cần tiếp tục phát huy lợi thế nổi trội về một tỉnh sở hữu đường biên giới cả trên biển và trên bộ với Trung Quốc để thu hút nhiều hơn các doanh nghiệp logistics, chế biến chế tạo, công nghiệp xanh. Ở lĩnh vực du lịch, để gia tăng lượng khách quốc tế đến với tỉnh, cần phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh gắn với phát triển kinh tế di sản, nâng tầm du lịch Quảng Ninh trở thành điểm đến hấp dẫn, trọn vẹn bốn mùa.

Với mục tiêu đến năm 2030 xây dựng, phát triển Quảng Ninh là một tỉnh tiêu biểu, toàn diện của cả nước về mọi mặt và tham gia vào Kỷ nguyên vươn mình, nhất là trong tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh”, PGS.TS.Nguyễn Thế Chinh, Nguyên Viện trưởng, Viện Chiến lược Chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ TN&MT) cho rằng: Quảng Ninh đã có hơn 10 năm thực hiện tăng trưởng xanh, chuyển đổi xanh, nay tiếp tục thực hiện chuyển đổi xanh đến năm 2030 và tầm nhìn xa hơn đến năm 2050 theo quy hoạch của tỉnh đã được phê duyệt. Vì vậy tỉnh cần tiếp tục phát huy và hoàn thiện thêm để huy động được nhiều nguồn vốn hơn đầu tư cho chuyển đổi xanh giai đoạn tiếp theo như: Phát huy tốt hơn hợp tác công tư-PPP; huy động nguồn vốn của xã hội, đầu tư nước ngoài và nguồn vốn của khu vực tư nhân để đầu tư cho chuyển đổi xanh. Đồng thời, mở rộng huy động thu hút các nguồn vốn khác của xã hội như tín dụng xanh, trái phiếu xanh của ngân hàng và các tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính trong và ngoài nước để đầu tư cho các ngành, lĩnh vực, chương trình, dự án thực hiện chuyển đổi xanh trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, để thực hiện chuyển đổi xanh, Quảng Ninh cần phải có nguồn nhân lực đầy đủ và phù hợp, nhất là ở giai đoạn tới có những ngành, lĩnh vực hoàn toàn mới, công nghệ mới mà nguồn nhân lực của tỉnh hiện tại không đáp ứng được...

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, trong vai trò là một cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc, tỉnh Quảng Ninh càng xác định rõ quyết tâm chính trị là một trong những địa phương đi đầu trong hiện thực hoá khát vọng phát triển đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm cùng mục tiêu tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đạt hai con số trong các thập kỷ tới theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Điều đó, đòi hỏi Quảng Ninh xác định rõ những định hướng chiến lược trong những ngành, lĩnh vực trọng tâm, địa bàn trọng điểm thực sự đúng và trúng, giúp khơi thông, kết nối nguồn lực toàn xã hội, giải phóng toàn bộ tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của tỉnh để tạo đột phá phát triển nhanh, bền vững. Đồng thời, phải đột phá mạnh mẽ hơn về thể chế phát triển, tháo gỡ điểm nghẽn, rào cản, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, huy động, khơi thông mọi nguồn lực bên trong, bên ngoài, nguồn lực trong dân, phát triển khoa học và công nghệ đồng bộ, thông suốt, tất cả vì sự phát triển kinh tế - văn hóa, xã hội của đất nước và phát triển nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân...