Trong ngôi nhà nhỏ của Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Phưởng (SN 1936, ở phường Đức Chính, TP Đông Triều), những tấm bằng Tổ quốc ghi công, những huân chương, huy chương kháng chiến của chồng, các con và của chính mẹ là minh chứng cho những hy sinh, đóng góp to lớn của gia đình mẹ cho nền độc lập, tự do của Tổ quốc. Mẹ có chồng là liệt sĩ, hy sinh năm 1953 trong kháng chiến chống Pháp ngay tại quê nhà Đông Triều. Nỗi đau chưa kịp nguôi ngoai, năm 1979, mẹ lại tiễn biệt người con trai của mình, khi anh ngã xuống trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc tại Lạng Sơn.

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống cách mạng, từ cha, chú, anh, chị đến chính bản thân mẹ cũng dấn thân cho kháng chiến, mẹ Phưởng thấu hiểu hơn ai hết cái giá của hòa bình. Những mất mát không làm mẹ chùn bước mà càng hun đúc thêm lòng yêu nước, ý chí kiên cường trong mẹ. Sau những đau thương chồng chất, mẹ lựa chọn gắn bó cuộc đời mình với một người đồng chí, cũng là người thương binh mà mẹ đã tận tình chăm sóc khi ông được điều chuyển từ chiến trường Quảng Nam ra Bắc để điều trị vết thương. Đó không chỉ là sự gắn kết của tình yêu, sự đồng cảm của hai tâm hồn cùng chung một lý tưởng mà còn là sự tiếp nối của truyền thống cách mạng trong gia đình.

Và đó cũng chính là câu chuyện đặc biệt của gia đình mẹ Phưởng khi người vợ trước của người chồng sau của mẹ là Liệt sĩ Nguyễn Thị Thời, cùng hai con trai là Liệt sĩ Phạm Sáu và Phạm Bảy, đều đã hy sinh anh dũng trong chiến dịch Mậu Thân 1968 tại chiến trường Quảng Nam. Giờ đây, hai con trai của mẹ Phưởng vẫn tiếp tục thờ cúng Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Thời và hai người anh liệt sĩ, như một sự tri ân và tiếp nối truyền thống hiếu nghĩa của gia đình.

Cuộc đời của mỗi Mẹ Việt Nam Anh hùng mà chúng tôi đã gặp, cũng như bao người Mẹ Việt Nam Anh hùng khác trên khắp dải đất hình chữ S này, đều là những bản hùng ca bi tráng, những câu chuyện thấm đẫm nước mắt, hy sinh và mất mát. Nhưng hơn tất thảy, đó chính là những huyền thoại về lòng kiên trung, về tình yêu thương vô bờ bến, mà thế hệ mai sau luôn khắc ghi, trân trọng và tự hào.

Giữa những năm tháng chiến tranh khốc liệt ròng rã từ kháng chiến chống Pháp đến chống Mỹ, các mẹ đã trải qua những tháng ngày với biết bao gian truân, nghèo đói. Khi hạt thóc, củ khoai còn thiếu thốn, bữa cơm chưa tròn, giấc ngủ chưa yên thì các con của mẹ đã khoác ba lô lên đường. Bao lần tiễn chồng, đưa con đi là ngần ấy lần vời vợi chồng con biền biệt không về. Vẫn biết sự khốc liệt của chiến tranh, ngày đi không biết ngày về, nhưng các mẹ vẫn nuốt nước mắt vào lòng để tiễn con lên đường vào nơi bom đạn. Bởi lớn hơn tình yêu gia đình còn là tình yêu đất nước, nỗi khát khao độc lập tự do cho dân tộc. 

Dù vẫn còn mang nặng những vết thương lòng do chiến tranh gây ra nhưng các mẹ luôn tự hào vì sự hy sinh của gia đình cho độc lập, tự do và sự bình yên của Tổ quốc. Tiếp nối truyền thống tốt đẹp của gia đình, học tập và làm theo gương sáng của mẹ, của cha, anh, những người con còn lại của các mẹ cũng luôn phấn đấu học tập, tích cực lao động, sản xuất để phát triển kinh tế, xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc, không ngừng đóng góp vào sự phát triển của quê hương trong thời bình.

Anh Phạm Triều Nam, con trai của Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Phưởng, chia sẻ: Dù khó khăn, vất vả, thiếu thốn trăm bề song mẹ vẫn luôn là điểm tựa vững vàng, che chở và nuôi dạy anh em tôi trưởng thành. Mẹ không chỉ dành cho chúng tôi tình yêu thương vô bờ bến mà còn dạy chúng tôi lòng tự trọng, ý chí vươn lên, không đầu hàng trước khó khăn, sống sao cho xứng đáng với cha, anh. Chúng tôi luôn nguyện tiếp nối truyền thống gia đình, để không phụ công dưỡng dục và những hy sinh lớn lao của mẹ”.

Chiến tranh đã lùi xa nhưng trong giọng nói, ánh mắt của những Mẹ Việt Nam Anh hùng chúng tôi đã gặp vẫn vẹn nguyên ngọn lửa nhiệt tình cách mạng, vẫn trọn vẹn một niềm tin vào lý tưởng mà mình và chồng con đã chọn, cùng bao kỳ vọng vào tương lai tươi sáng của đất nước. Truyền thống đấu tranh giữ nước, giá trị thiêng liêng của hai từ Độc lập - Tự do, được đánh đổi bằng máu xương của các thế hệ cha anh và sự hy sinh to lớn của các Mẹ Việt Nam Anh hùng luôn là bài học quý giá nhắc nhở các thế hệ hôm nay phát huy, trân trọng và tự hào.

Mẹ Việt Nam Anh hùng Hoàng Thị Lại chia sẻ: Ngày giỗ bố, giỗ anh, gia đình tôi luôn quây quần đông đủ con cháu để cùng thắp nén hương thơm tưởng nhớ người thân song cũng là những chiến sĩ đã hy sinh anh dũng vì độc lập dân tộc. Không chỉ là nghi lễ, đó còn là dịp để con cháu cùng nhau ôn lại những kỷ niệm, lắng nghe những câu chuyện về quá khứ, về những năm tháng chiến tranh gian khổ để hiểu rằng mình đang sống trong một đất nước hòa bình nhờ sự hy sinh của biết bao lớp người đi trước. Tôi muốn các con cháu lớn lên với lòng biết ơn, với trách nhiệm, để sống sao cho xứng đáng với những gì cha ông đã dành trọn đời bảo vệ”.

Sau những cuộc chiến tranh gian khổ, Quảng Ninh tự hào có 477 bà mẹ được phong tặng và truy tặng danh hiệu cao quý “Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng”. Đến nay, chỉ còn 8 mẹ còn sống, nhiều mẹ đã đoàn tụ với chồng và những người con liệt sĩ. Dù các mẹ không còn, nhưng tên tuổi, sự cống hiến và hy sinh vĩ đại của các mẹ vẫn mãi khắc sâu trong lịch sử dân tộc, trở thành ngọn lửa sáng ngời, truyền cảm hứng và lòng tự hào cho thế hệ mai sau. Để tri ân và xoa dịu phần nào những mất mát không gì bù đắp được của các mẹ, ngoài việc thực hiện đầy đủ các chế độ chính sách của Nhà nước, trong những năm qua, các cấp, ngành, tổ chức chính trị - xã hội trong tỉnh đã dành trọn tấm lòng yêu thương, kính trọng để chăm sóc, phụng dưỡng các mẹ bằng những việc làm thiết thực, nghĩa tình. Sự quan tâm ấy không chỉ là trách nhiệm, mà còn là sự tri ân sâu sắc của thế hệ hôm nay đối với những người mẹ vĩ đại của dân tộc với mong muốn để các mẹ có thể sống vui, sống khỏe, chứng kiến sự đổi thay và phát triển không ngừng của đất nước - nơi mà máu, nước mắt và tình yêu của các mẹ đã hòa vào để tạo nên hôm nay.

Thực hiện: NGUYỄN DUNG
Trình bày: ĐỖ QUANG