Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cùng với đóng góp sức của, Quảng Ninh đã nỗ lực huy động sức người chi viện cho tiền tuyến. Với khí thế sôi sục cả nước cùng đánh Mỹ, hưởng ứng phong trào “Ba sẵn sàng” do đoàn thanh niên phát động, thanh niên trong tỉnh từ thành thị đến nông thôn, miền núi rẻo cao đến hải đảo, nhất loạt hăng hái xung phong lên đường nhập ngũ, sẵn sàng đi bất cứ nơi nào, làm bất cứ việc gì khi Tổ quốc và nhân dân cần đến. Hàng vạn thanh niên Quảng Ninh đã nhập ngũ chi viện cho các chiến trường, chiến đấu kiên cường, lập công xuất sắc.

Năm 1971, mang theo nhiệt huyết của những người con Vùng mỏ, chàng thanh niên 18 tuổi Đào Sĩ Quý (phường Bạch Đằng, TX Hồng Gai, nay là TP Hạ Long) lên đường nhập ngũ. Là lính thông tin thuộc E3, F324, Quân đoàn 2, anh đã chiến đấu trên nhiều mặt trận khốc liệt: Từ Thượng Đức (Quảng Nam) đến Tây Nguyên, rồi tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Mãi đến năm 1973, sau hai năm nhập ngũ, anh mới có cơ hội viết lá thư đầu tiên gửi về cho gia đình. Những dòng chữ giản dị mà kiên cường ấy vẫn vẹn nguyên khí thế của tuổi trẻ không ngại gian khổ, sẵn sàng đối mặt với hiểm nguy: "Đường dây của chúng em trong chiến đấu thì chắc anh cũng hiểu và biết. Rất gian khổ và ác liệt. Nhưng đứa em của anh chị vẫn xác định cho mình một lập trường, quan điểm tốt, tư tưởng vững vàng… và không một chút gì là sai lệch. Em cũng như các anh em đồng đội đã đem hết sức mình để phục vụ chiến đấu. Luôn luôn đảm bảo được mạng lưới thông tin thông suốt từ trên xuống dưới. Cũng luôn luôn có mặt trên trục đường dây khi dây đứt. Và cũng luôn hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc...".

Trong thư, cũng không thiếu nét hóm hỉnh, lạc quan của tuổi trẻ, khỏa lấp đi nỗi nhớ nhà da diết, với mong muốn hậu phương yên lòng, để các anh vững tay súng, vượt qua mọi gian khổ hy sinh, quyết tâm chiến đấu và chiến thắng. Thư có đoạn viết: Em thì thỉnh thoảng sốt rét nó quật cho nhưng cũng không sao, dạo này em còn béo và đen hơn ở nhà. Trai đất mỏ mà. Anh chị kính nhớ, Hồng Gai ta dạo này có lẽ là thay đổi nhiều lắm thì phải. Có lẽ kiến thiết lại Hồng Gai đàng hoàng hơn, to đẹp hơn… Em rất thèm biết tin tức của gia đình ta hiện nay và sự thay đổi của thị xã ta...

Hơn 5 năm chiến đấu, trải qua những trận đánh ác liệt trên nhiều chiến trường từ Thừa Thiên Huế vào đến cửa ngõ Sài Gòn, đó là bức thư duy nhất người cựu chiến binh Đào Sĩ Quý gửi về cho gia đình. Mấy chục năm đã trôi qua, giờ đây khi lần giở lại bức thư dù đã bạc màu nhưng vẫn được giữ gìn nguyên vẹn, người cựu chiến binh đã ngoài tuổi 70 không khỏi bồi hồi xúc động. Ông chậm rãi kể cho chúng tôi nghe về thời điểm viết bức thư khi đang cùng đồng đội chuẩn bị hành quân vào Tây Nguyên: Chiến trường thì khốc liệt lắm, đường hành quân vô cùng gian khổ, sự sống và cái chết chỉ trong gang tấc, nhưng thư về nhà tôi không thể nói hết, chỉ mong gia đình hãy luôn yên lòng và tự hào về người con đã chiến đấu hết mình vì quê hương, không có một giây phút nào nản lòng.

Giữa những năm tháng kháng chiến khốc liệt, những lá thư được những người lính tranh thủ viết mọi lúc, mọi nơi, có khi viết ở dưới hầm trú ẩn, lúc dừng chân trên đường hành quân ra trận, hoặc trong khoảnh khắc bình yên giữa hai trận đánh. Bao nhiêu dòng thư là bấy nhiêu dòng tâm sự của những người con đã hiến dâng tuổi thanh xuân, hiến dâng cuộc đời mình cho quê hương, đất nước.

"Tây Nguyên ngày 20/10/1968

Cậu mẹ kính mến!

Kể từ ngày ra đi đến nay đã trọn 8 tháng con xa quê hương miền Bắc, xa cậu mẹ, con vẫn khỏe, công tác tốt, chiến đấu dũng cảm. Con mới bị thương ở trận Đức Lập hồi tháng tám đến nay đã khỏi. Con ra đi vội mà chưa kịp nói chuyện nhiều với cậu, mẹ được, con kính mong cậu mẹ bỏ qua cho con. Cậu mẹ thương chúng con. Ngày nay Tổ quốc ta đang bị chia cắt con tạm thời là đứa con thất hiếu…

Đó là những dòng thư của thượng sĩ Nguyễn Hoài Sơn, nhập ngũ tháng 7/1967, lên đường vào chiến trường miền Nam tháng 2/1968. Lá thư được anh gửi về cho gia đình từ chiến trường Tây Nguyên nhân có một đoàn thương binh ra Bắc. Từng dòng thư thấm đẫm nỗi nhớ gia đình, quê hương. Ở nơi chiến trường ác liệt, người lính trẻ ấy không dám kể nhiều về gian khổ, về hiểm nguy cận kề, để cha mẹ không phải lo lắng. Từng dòng thư cũng cho thấy sự day dứt của người lính khi tự nhận mình là “đứa con thất hiếu” vì không thể ở gần chăm sóc cha mẹ trong lúc đất nước còn bị chia cắt. Đó cũng là nỗi lòng của nhiều người lính thời chiến, vừa yêu nước, vừa mang nặng tình cảm gia đình, nhưng luôn thể hiện ý chí sắt đá và sự hy sinh cao cả vì nhiệm vụ thiêng liêng.