Bác Hồ từng nói: “Màu cờ đỏ của Đảng chói lọi như mặt trời mới mọc, xé tan màn đêm tối, soi đường dẫn lối cho nhân dân ta vững bước tiến lên con đường thắng lợi”. Trải qua chặng đường lịch sử 94 năm đấu tranh, xây dựng và trưởng thành, vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách; với những mốc son chói lọi, bước ngoặt quan trọng, để lại những dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử dân tộc, trong lòng dân, trong niềm tin yêu và hy vọng của mỗi người chúng ta đối với Đảng.

Tự hào về sự vĩ đại của Đảng trong chặng đường 94 năm qua, tự hào về Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh đã trải qua những năm tháng hoạt động lãnh đạo cách mạng vô cùng anh dũng. Cùng với cả nước, nhân dân các dân tộc Quảng Ninh luôn một lòng đi theo Đảng, kề vai, sát cánh, chung tay, góp sức cùng Đảng bộ trong suốt quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và đi lên chủ nghĩa xã hội.

Đảng viên Trần Văn Sầm (73 năm tuổi Đảng, khu 9, phường Hồng Hà, TP Hạ Long) xúc động chia sẻ: Nhìn lại truyền thống cách mạng hào hùng, vẻ vang của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh, những thành tựu trong 60 năm xây dựng và phát triển, trong chúng ta ai cũng dấy lên niềm tự hào. Với chúng tôi, những người đã có thời gian dài gắn bó với sự nghiệp cách mạng của Đảng, đã trải qua nhiều thử thách, gian nan, thậm chí có lúc đối mặt với hy sinh, luôn giữ trọn niềm tin vào Đảng, giữ vững phẩm chất của người đảng viên, hoàn thành tốt những nhiệm vụ được Đảng giao cho.

Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo nhân dân các dân tộc trong tỉnh viết tiếp những trang sử hào hùng, phát huy truyền thống “Kỷ luật và đồng tâm” của giai cấp công nhân Vùng mỏ Anh hùng, đỉnh cao là cuộc Tổng bãi công của hơn 3 vạn thợ mỏ tháng 11/1936, nơi gắn với cuộc đời hoạt động cách mạng của các bậc tiền bối lãnh đạo Đảng như Trần Phú, Nguyễn Văn Cừ và bao thế hệ cán bộ trung kiên, kiệt xuất; nơi dành trọn niềm tin và sự quan tâm của Bác Hồ với 9 lần về thăm; nơi kiên cường đi đầu đánh bại không quân Mỹ xâm lược năm 1964; nơi diễn ra những cuộc phản công anh dũng trong chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc 1979… và ngày càng được vun đắp, bồi lắng bằng khí phách bất khuất kiên cường, sẵn sàng xả thân vì dân, vì nước.

Từ truyền thống hào hùng, bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng bộ tỉnh không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị, nâng tầm trí tuệ, vững vàng trước mọi thử thách, kiên định niềm tin sắt đá vào lý tưởng của Đảng, phát huy sức mạnh vô địch của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; đã lãnh đạo quân và dân thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối của Đảng; khai thác tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, đưa tỉnh phát triển vượt bậc trên mọi lĩnh vực, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc, đổi mới và phát triển đất nước.

Từ một tỉnh còn yếu kém phải dựa vào hỗ trợ của trung ương, Quảng Ninh đã “vươn lên trở thành một trong những tỉnh đi đầu trong công cuộc đổi mới sáng tạo của Vùng đồng bằng Bắc Bộ, một cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc” như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đánh giá khi về thăm, làm việc với tỉnh năm 2022. Đặc biệt, năm 2023 dù trong bối cảnh vô cùng khó khăn, Quảng Ninh vẫn ghi nhiều dấu ấn nổi bật và xác lập những giá trị mới chưa từng có, như duy trì đà tăng trưởng kinh tế với con số hết sức ấn tượng 11,03%, dẫn đầu Vùng đồng bằng sông Hồng, xếp thứ 3 toàn quốc, lập kỳ tích 9 năm liên tiếp tăng trưởng trên 2 con số (2015-2023). Đây cũng là năm thành công nhất của tỉnh trong thu hút đầu tư, nhất là thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài với con số ước đạt 3,13 tỷ USD, thu hút vốn đầu tư trong nước ngoài ngân sách ước đạt 1,9 tỷ USD...

Tỉnh đã hoàn thành nhiều mục tiêu của cả giai đoạn 2020-2025, đặc biệt là hoàn thành trước 3 năm chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021- 2025 theo tiêu chí của trung ương và nâng chuẩn nghèo gấp 1,4 lần so với chuẩn nghèo của trung ương theo tiêu chí thu nhập. GRDP bình quân đầu người ước đạt trên 9.400 USD, gấp 1,4 lần so với năm 2020; tạo ra hơn 21.000 việc làm tăng thêm. Tỉnh đã định hình rõ nét những giá trị cốt lõi, riêng có, giàu bản sắc văn hóa với đặc trưng “Thiên nhiên tươi đẹp - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Hành chính minh bạch - Kinh tế phát triển - Nhân dân hạnh phúc”.

Chia sẻ tại Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập tỉnh, đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, khẳng định: Dưới ngọn cờ quang vinh của Đảng, những năm qua Quảng Ninh đã giành được những thành tựu to lớn, nhiều mặt nổi bật, mang tính tiên phong và đột phá, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc, đổi mới và phát triển đất nước. Lịch sử đã lựa chọn trao gửi, đặt lên vai các thế hệ cán bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh sứ mệnh vẻ vang, trách nhiệm lớn lao và hôm nay chúng ta có nhiệm vụ viết tiếp những trang sử hào hùng, dựa vào nền tảng văn hóa, khí chất, phẩm giá con người Vùng mỏ kiên cường, bất khuất, “Kỷ luật và Đồng tâm”, đoàn kết, sáng tạo, hào sảng, khí khái được hun đúc từ chiều dài của lịch sử, chiều sâu của văn hóa. Dưới ngọn cờ của Đảng, chúng ta vững tin rằng, thành quả ngày hôm qua càng tiếp thêm sức mạnh mới, động lực mới, khí thế mới để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh tiếp nối vun đắp những giá trị cốt lõi của Quảng Ninh: “Thiên nhiên tươi đẹp - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Hành chính minh bạch - Kinh tế phát triển - Nhân dân hạnh phúc” bằng tinh thần kiên định và sức vươn mạnh mẽ, vì một tương lai tươi sáng cùng cả nước thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới.

 Trường hợp của đồng chí Nguyễn Thị Lưu (tức Phan Thị Khương, còn gọi là chị Cả Khương) là đảng viên kiên trung bất khuất, được Xứ ủy Bắc Kỳ cử về vô sản hóa tại Nhà sàng Hòn Gai là một ví dụ. Chị Khương là người may lá cờ búa liềm cho đồng chí Đào Văn Tuất cắm trên núi Bài Thơ sáng 1/5/1930. Cuối tháng 5/1931 chị Khương bị bắt, tra tấn và đưa về giam ở Hải Phòng. Tại đây chị tuyên truyền giác ngộ tù chính trị. Năm 1936 chị Khương được ra tù, bắt liên lạc với cơ sở đảng để hoạt động.

Một đảng viên khác tích cực hoạt động trong nhà tù thực dân là đồng chí Vũ Văn Hiếu, Bí thư đầu tiên của Đặc khu ủy mỏ Đông Triều - Hòn Gai - Cẩm Phả. Tháng 2/1931 đồng chí bị địch bắt tại cơ quan Đảng ủy Cẩm Phả - Cửa Ông, bị kết án 20 năm tù cầm cố, đày ra nhà lao Côn Đảo. Tháng 11/1936 đồng chí được trả tự do. Đầu năm 1940 đồng chí lại bị bắt giam khoảng 1 năm thì bị đày ra Côn Đảo lần thứ hai chịu án 5 năm tù. Biết mình không sống nổi, được gửi vào cho một cái áo, đồng chí quyết định trao áo lại cho đồng chí Lê Duẩn. Người tù trao áo Vũ Văn Hiếu trở thành biểu tượng “Sống vì Đảng, mà chết cũng không rời Đảng”. 

Côn Đảo là "địa ngục trần gian" nhưng cũng là trường học lớn của nhiều người con ưu tú Quảng Ninh như đồng chí Vũ Văn Hiếu. Trong số những người bị cầm tù ở Côn Đảo có một vị tướng lừng lẫy chiến công là Nguyễn Bình (tức Nguyễn Phương Thảo) bị kết án 5 năm tù rồi đày ra Côn Đảo từ năm 1926. Ở Côn Đảo, Nguyễn Bình được tiếp xúc với nhiều chiến sĩ cộng sản nên đã chuyển dần từ lập trường Quốc dân Đảng sang lập trường Cộng sản. Năm 1935 Nguyễn Bình ra tù và quay lại hoạt động cách mạng ở Đệ tứ Chiến khu.

Không chỉ được học tập lý luận mà có những người được kết nạp Đảng ngay tại nhà tù Côn Đảo, như cụ Trịnh Tam Tỉnh vào năm 1930. Khi Nhật đảo chính Pháp, đồng chí được tự do, được Đảng giao nhiệm vụ về vùng Hòn Gai xây dựng phong trào cách mạng, chuẩn bị tổng khởi nghĩa. Đồng chí là đại biểu Quốc hội khóa I của tỉnh Quảng Yên; được cử làm Phó Chủ tịch UBHC Khu đặc biệt Hòn Gai.

Một người cũng rất trưởng thành sau khi thoát khỏi tù ngục là đồng chí Đặng Châu Tuệ,  Bí thư Chi bộ Cẩm Phả - Cửa Ông, năm 1931 bị bắt đày ra Côn Đảo chịu án chung thân. Năm 1936 được trả tự do, đồng chí về tham gia Thường vụ Tỉnh uỷ Thanh Hoá, Chủ tịch UBHC lâm thời tỉnh Nam Định, Chủ tịch UBHC tỉnh Ninh Bình, Chánh tòa phúc thẩm TAND Tối cao. 

Thoát khỏi Côn Đảo, có người sau làm đến chủ tịch huyện, như cụ Hoàng Cư, nguyên Chủ tịch UBND huyện Hoành Bồ; có người được truy tặng Anh hùng LLVTND, như đồng chí  Vũ Văn Hiếu và Trung tướng Nguyễn Bình. Có lẽ số lượng cựu tù Côn Đảo của Quảng Ninh đông nhất thuộc về Đại đội Ký Con với 22 cán bộ, chiến sĩ bị bắt ở Cô Tô ngày 18/11/1945 đày ra Côn Đảo.

Một nhà tù khác cũng được coi là trường học cách mạng là Phú Quốc. Tại đây tù nhân đã học tập chính trị, đã nhiều lần vượt ngục thành công, giải thoát nhiều đồng chí về với cách mạng. Cựu tù nhân Phú Quốc đã vượt qua khó khăn, đảm đương những trọng trách mà Đảng và nhân dân giao phó, trở thành những cán bộ lãnh đạo cốt cán của tỉnh.

Tiêu biểu như đồng chí Vũ Đà. Năm 1953 đồng chí Vũ Đà bị Pháp bắt cầm tù (chính trị) tại Phú Quốc. Sau khi được trao trả, đồng chí làm nhân viên Văn phòng Thị ủy, Bí thư Thị Đoàn thanh niên Quảng Yên; Phó Chủ tịch, Quyền Chủ tịch UBHC TX Quảng Yên; Phó Chủ tịch UBHC, Bí thư Huyện ủy Yên Hưng; Bí thư Huyện ủy Quảng Hà; Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh; Trưởng BLL cựu tù chính trị Phú Quốc tỉnh Quảng Ninh. Đồng chí được trao Huân chương Độc lập hạng Ba, Huy hiệu 65 năm tuổi Đảng, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Huy chương Kháng chiến chống Pháp hạng Nhất.

Những cựu tù chính trị Quảng Ninh tại các nhà giam của thực dân Pháp đến nay đa phần họ đã mất, nhưng để lại tấm gương sáng cho lớp trẻ noi theo, tiếp tục phát huy truyền thống anh dũng xây dựng và phát triển đất nước.