Hồi còn bé, trong thư cha tôi gửi, ông đều nói nhiều về quê hương. Ông bảo: Ba không có điều kiện để đưa con về quê cha mẹ ở Móng Cái. Ba hy vọng một ngày nào đó, ba sẽ đưa con về thăm quê cha đất tổ. Chú Sơn tôi (em ruột của liệt sĩ Đào Phúc Lộc) còn kể lại rằng năm 1948, tình cờ chú tôi gặp cha khi ông trên đường vào Nam. Ông bảo chú: Sau chiến thắng, em phải tìm cháu Minh Vân và đưa cháu về quê. Tôi biết cha tôi rất yêu quê hương và tự hào về gia tộc.

Năm 1954, sau chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng, bộ đội ta về tiếp quản và giải phóng Thủ đô. Lúc đó, ở Hà Nội có rất nhiều bộ đội miền Nam ra tập kết. Một buổi sáng, tôi đang chơi ở hành lang, nhìn ra đường tôi thấy một phụ nữ mặc quân phục cao to, da ngăm đen đến nhà. Sau đó, tôi được gọi ra và nghe người lớn giới thiệu: “Cháu Minh Vân đây”. Tôi thấy người phụ nữ ấy bật khóc, rồi ôm tôi vào lòng. Tôi còn nhớ bà khen tôi dễ thương như búp bê. Bà cho tôi xem thư của cha tôi. Tôi chỉ còn nhớ được có một câu trong thư: “Má Hường sẽ là má của con, em Ngọc sẽ là em của con. Ba hy vọng má Hường sẽ yêu thương con như ba và mẹ Phụng đã yêu con”. Họ tên đầy đủ của bà là Bùi Ngọc Hường (tức Sáu Dân, hoặc Năm Ngọc). Má Hường của tôi tập kết ra Bắc, mang theo em trai cùng cha với tôi tên Ngọc.

Một thời gian sau tôi nghe những người lớn gồm má Hường, dì Hai Hạnh (chị ruột của má Hường) và me Kíu nói với nhau về chuyện cho tôi đi học xa, chuyện làm giấy tờ để kịp cho chuyến đi ấy.  Đó là năm 1956, tôi mới tròn 10 tuổi. Cùng đi học xa với với tôi còn có hàng trăm bạn nhỏ và các anh chị. Đoàn tàu đã đưa chúng tôi đi rất xa, qua nhiều vùng đất, gặp nhiều người nước ngoài nói những thứ tiếng rất lạ… Sau này, tôi mới biết mình đang ở Trường Thiếu nhi Quốc tế tại Paraha Tiệp Khắc, một nước Xã hội Chủ nghĩa ở rất xa Việt Nam.

Tôi cũng được tin má Hường đã về lại chiến trường Nam Bộ từ năm 1959. Kế đến, má vào nội thành hoạt động hợp pháp ở Sài Gòn và bị bắt năm 1963. Mười năm sau, theo Hiệp định Paris 1973, bà được thả trong cuộc trao đổi tù binh ở Bù Đốp, Tây Ninh. Má Hường của tôi bị bệnh thần kinh từ những ngày ở chuồng cọp bởi sự tra tấn dã man của quân thù và điều kiện sống ở nhà tù quá khắc nghiệt. Khi được trao trả, bệnh của má Hường càng nặng hơn, nhất là khi bà hay tin cha tôi đã hy sinh từ năm 1969. Mỗi khi bị bệnh lên cơn, má Hường thường hát và khóc. Bà toàn hát những bài cách mạng và hô những khẩu hiệu mà bà đã cùng các đồng chí của mình dùng để đấu tranh trong nhà tù Côn Đảo... 

Sau thời kỳ máy bay B52 của Mỹ ném bom trải thảm xuống miền Bắc, cuối năm 1973 má Hai (tức dì Hai Hạnh, tên đầy đủ là Bùi Tuyết Hạnh) của tôi đã lên đường vào chiến trường. Trước ngày đi bà gọi tôi lại và dặn dò: “Má đi về nơi ba Đạo và má Hường con, không rõ có ngày quay lại đây nữa không. Nhưng má tin vụ ba con mất tích chắc là bị tụi nó bắt rồi giam ở đâu đó. Má hy vọng vậy. Còn má Hường con thì có tin đưa ra là đang ở trong tù Côn Đảo, vẫn đang đấu tranh kiên cường lắm”. Má Hai cứ nhắc đi nhắc lại: “Sau này, nếu má không quay về thì con hãy nhớ là ba của con tên Đạo (tức Năm Thu), má của con tên Hường còn ba em của con là Ngọc, Thu, Hồng”... Dì Hai Hạnh còn cho tôi biết tên một em tên là Hoài Phong còn gởi lại ở Cần Thơ cho ông Tư khi bà đi tập kết...

Má Hai của tôi do điều kiện công tác và vị trí, địa vị của bà trong xã hội nên bà có rất nhiều thông tin từ chiến trường. Những lúc gặp nhau bà thông báo và trao đổi tình hình cho me Kíu tôi hiểu thêm. Tôi nhớ lại, thời gian đó thiếu thốn đủ thứ, song ai ai cũng chỉ quan tâm đến tin từ miền Nam ra, tình hình mặt trận ra sao. Có thể nói sự quan tâm nhất của mọi người lúc đó là tiền tuyến, là phía trước đang chiến đấu để giải phóng miền Nam.