Tiến sĩ Chu Xuân Giao, nghiên cứu viên cao cấp Viện Nghiên cứu Văn hóa, cho rằng, giá trị tinh thần được tôi luyện của giai cấp vô sản là truyền thống kỷ luật và đồng tâm. Đây là hai giá trị đang được TKV tuyên truyền mạnh mẽ nhất.

Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, giá trị văn hóa ấy của những người thợ mỏ đã góp phần tô điểm, làm sinh động văn hóa giai cấp công nhân Việt Nam. Đây là tài sản tinh thần vô giá - văn hóa phi vật thể, nhưng đã có sức mạnh to lớn làm nên lịch sử và tầm vóc của giai cấp công nhân mỏ cũng như cả Vùng mỏ anh hùng.

Trong phong trào văn hoá, thể thao của thợ mỏ cũng có những nét văn hóa rất riêng. Ngay cả những danh hiệu như “Nghệ sĩ Vùng mỏ”, “Thợ mỏ vẻ vang”, "Người thợ mỏ - người chiến sĩ"... cũng rất đặc biệt mà chẳng nơi nào, ngành nào có được.

Về văn hóa vật thể, trong lịch sử, thế hệ thợ mỏ đi trước đã tạo dựng và để lại nhiều giá trị cho Vùng mỏ. Có thể kể ra hàng loạt các di tích như: Miếu mỏ địa điểm khai thác than đầu tiên, đền Bà Chúa Kẽm, tượng đài Ngô Huy Tăng, di tích nơi mở đầu cuộc bãi công năm 1936, di tích lưu niệm Bác Hồ thăm mỏ Đèo Nai, khu di tích Vũng Đục v.v.. Bên cạnh đó còn có các di tích: Nhà làm việc của Vavasseur - viên quan đại lý người Pháp, dinh thự của chủ nhất và bệnh viện Pháp, cổng vòm và trụ sở Công ty Pháp mỏ than Bắc Kỳ (SFCT), núi Bài Thơ và cẩu trục Poóc-tích số 1 Xí nghiệp Bến Cửa Ông - nơi cắm cờ Tổ quốc ngày tiếp quản Vùng mỏ.

Tóm lại, sự hội tụ của nhiều vùng văn hóa khác nhau trên Vùng mỏ đã thực sự mang lại những nét văn hóa đặc sắc của thợ mỏ, văn hóa ngành Than, một yếu tố căn cốt để hình thành văn hóa Quảng Ninh đa dạng trong thống nhất. Đó vừa là di sản văn hóa lại vừa là tài sản có thể phát huy giá trị trong đời sống xã hội đương đại.

Dù sinh sống phân bố ở hầu khắp các địa phương trong tỉnh nhưng miền Đông Quảng Ninh được coi là nơi đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống là chủ yếu. Tiêu biểu như huyện Bình Liêu có tới 97% dân số là các dân tộc thiểu số. Trong đó, người Tày chiếm đa số. Đặc trưng văn hoá nổi bật của người Tày ở Bình Liêu là hát then và cây đàn tính. Hát then của người Tày ở Bình Liêu đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại trong nhóm “Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam”. Nhiều người đã được công nhận là nghệ nhân ưu tú, nghệ nhân dân gian về hát then - đàn tính như Nông Thị Sin, Hoàng Thị Viên, Lương Thiêm Phú và họ đang được tiếp nối bởi những người trẻ hơn như Hà Thị Ngọc, Tô Đình Hiệu...

Sống quần cư từ lâu đời, người Tày ở Bình Liêu còn lưu giữ nhiều tri thức dân gian, tập quán sinh hoạt, tín ngưỡng độc đáo như tục lấy nước đầu năm mới, lễ “rửa mặt” trong đám cưới, trong ẩm thực có bánh cốc mò, bánh chưng nhân cá (bánh bố, bánh mẹ)... Một nét văn hoá độc đáo nữa cần phải nhắc đó là giữa cộng đồng người Tày đã tồn tại từ lâu một ngôi đình - thứ chỉ vốn quen thuộc với người Kinh ở đồng bằng Bắc Bộ - đó là đình Lục Nà ở xã Lục Hồn, thờ Hoàng Cần, tương truyền là người đã có công đánh giặc giữ nước. Hằng năm, vào ngày 15 và 16 tháng Giêng, Lễ hội đình Lục Nà lại được tổ chức với các nghi lễ tế, rước bài vị thần. Sự khác biệt so với các hội đình của người Kinh dưới xuôi, đó là tại hội đình Lục Nà, các gia đình, dòng họ người Tày dâng mâm cúng thần vào đình, sau đó thụ lộc ngay tại sân đình.

Trong số các dân tộc thiểu số ở Quảng Ninh, người Sán Chỉ chiếm khoảng 12% dân số toàn tỉnh. Đồng bào cư trú chủ yếu ở xã Đại Dực (Tiên Yên) và Húc Động (Bình Liêu). Tập tục từ lâu đời, sau khi cấy hái xong, vào khoảng trăng tròn tháng ba âm lịch, nam nữ người Sán Chỉ lại kéo nhau lên thượng nguồn suối Pắc Hoóc hát giao duyên vài ngày. Người Sán Chỉ từ Đại Dực và nhiều nơi khác cũng vượt núi sang hát. Không ít đôi đã nên duyên vợ chồng từ những đêm hát như thế. Ngày nay, Hội hát Tháng ba (16/3 âm lịch) đã trở thành một trong 4 lễ hội văn hoá lớn của huyện Bình Liêu. Người Sán Chỉ ở Đại Dực và Húc Động đều giống nhau về trang phục (nữ váy đen, áo xanh, vấn khăn ngũ sắc; nam quần áo đen) nhưng khác với người Sán Chỉ ở Lạng Sơn (nữ mặc quần đen, áo hồng, đỏ). Trong các dịp lễ, tết, người Sán Chỉ có các trò chơi đánh cầu chinh, thổi kèn lá dứa (pí lè), đánh quay, kéo co, đẩy gậy.

Đặc biệt, những năm gần đây, tại xã Húc Động đã phát triển phong trào đá bóng nữ. Hình ảnh các cô gái Sán Chỉ mặc váy đen, áo xanh, đầu quấn khăn ngũ sắc đá bóng ở sân vận động xã vô cùng độc đáo đã được giới thiệu trên nhiều kênh truyền thông trong nước. Từ Húc Động, bóng đá nữ đã phát triển sang các xã có đông đảo người Dao ở Móng Cái.

Ngày hội Văn hoá - Thể thao dân tộc Sán Chỉ xã Đại Dực đã được huyện Tiên Yên xây dựng, phát triển thành một sản phẩm du lịch, tổ chức vào các dịp tháng 10 hằng năm, thu hút du khách gần xa.