196 - Cách xóa nghèo đặc biệt

Hơn một năm trở lại đây, đến các xã, thôn đặc biệt khó khăn (ĐBKK) trên địa bàn tỉnh dễ dàng nhận thấy sự đổi thay từ hạ tầng, đời sống đến nhận thức của người dân trong xóa nghèo, làm kinh tế. Nói theo cách của chị Lương Thị Sủi, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu: “Có được sự đổi thay nhanh chóng, tích cực ấy là nhờ anh 196”…

Niềm hy vọng ở Cốc Lồng

Con đường từ UBND xã Lục Hồn dẫn về thôn Cốc Lồng đã được trải bê tông, hai bên cây cối tỏa bóng râm mát. Chị Lương Thị Sủi vừa cầm lái chở tôi, vừa trò chuyện: “Từ ngày triển khai anh 196, anh em cán bộ xã như kim giây của đồng hồ, lúc nào cũng tất bật, không ngơi nghỉ”.

Kiểm tra Dự án “Hỗ trợ mô hình liên kết trồng trà hoa vàng cho hội viên phụ nữ nghèo thôn Loỏng Toỏng, xã Thanh Sơn, huyện Ba Chẽ” do Quỹ Khuyến khích phụ nữ phát triển TP Uông Bí phối hợp với Hội LHPN huyện Ba Chẽ thực hiện. Ảnh: Ngọc Lợi (CTV)

Lục Hồn là một trong 6 xã thuộc diện ĐBKK của Bình Liêu, đang phấn đấu hoàn thành Chương trình 135, ra khỏi diện ĐBKK trong năm 2018 theo lộ trình tỉnh đề ra. “Đến nay, xã đã đạt 2/3 tiêu chí; 8/11 điều kiện hoàn thành Chương trình 135, ra khỏi diện ĐBKK. Tuy nhiên, điều trăn trở nhất, khó khăn nhất đối với Lục Hồn là xóa nghèo, bởi số hộ nghèo, cận nghèo toàn xã cao, lên tới 694 hộ, chiếm gần 64%. Vì vậy, để giúp người dân thoát nghèo, không còn cách nào khác là cấp ủy, chính quyền, các tổ chức hội, đoàn thể toàn xã cùng vào cuộc, giúp đỡ từng hộ dân. Bởi thế, xuống thôn, bản, đến vận động các hộ dân đã trở thành việc làm thường xuyên của cán bộ xã” - chị Sủi nói.

Giống như nhiều hội, đoàn thể ở xã, Hội Phụ nữ xã Lục Hồn tham gia tích cực vào việc triển khai Đề án 196 thông qua tuyên truyền, vận động, kêu gọi nguồn lực hỗ trợ hội viên… Năm 2018 này, thực hiện chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ nghèo”, Hội Phụ nữ TX Đông Triều hỗ trợ 2 gia đình hội viên phụ nữ nghèo của thôn Cốc Lồng, mỗi hộ 100 con gà giống để phát triển kinh tế. Chị Sủi cho biết: “Để lựa chọn 2 gia đình hội viên tham gia mô hình này cũng không đơn giản. Đó phải là hộ có ý chí vươn lên thoát nghèo, chịu khó, có điều kiện về chuồng trại, vườn để chăn nuôi. Thêm nữa, nếu nuôi thành công phải tiếp tục tái đàn, làm điểm để nhân rộng cho các hội viên nghèo học tập, góp phần xóa nghèo bền vững chứ không chỉ ngày một, ngày hai”.

Chưa bao giờ gia đình chị Sinh (bên trái) chăn nuôi được nhiều gà, phát triển tốt như hiện nay.

Chị Lý Thị Sinh là một trong 2 hội viên phụ nữ được chọn và đồng ý tham gia thực hiện mô hình nuôi gà này. Nhận 100 con gà 21 ngày tuổi vào cuối tháng 6/2018, đến nay, đàn gà nhà chị chỉ hao hụt 4 con, còn 96 con đang phát triển tốt, đạt cân nặng từ 1,3-1,8kg. Từ ngày nhận hỗ trợ gà giống đến nay, chị Sinh không đơn độc. Gia đình chị được Hội Phụ nữ xã hỗ trợ 500.000 đồng mua cám công nghiệp trong những ngày mới chăn thả gà; mời cán bộ thú y về vệ sinh chuồng nuôi, hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi. Một tháng vài lần, chị Sủi lại qua thăm hỏi, động viên, giám sát sự sinh trưởng, phát triển của đàn gà…

Nhìn đàn gà đang tranh nhau ăn thóc, chị Sinh phấn khởi: “Từ trước đến nay, trong nhà chưa bao giờ có đàn gà đông thế này. Tính ra, đàn gà có thể xuất chuồng đúng vào dịp người Tày ở Bình Liêu làm lễ mừng cơm mới. Với giá thị trường từ 150.000-180.000 đồng/kg, đàn gà sẽ cho khoản thu không nhỏ. Có tiền, tôi nhất định phải để vài phần để mua giống gà nuôi tiếp, còn lại sẽ để làm nhà”.

Nông dân huyện Ba Chẽ thu hoạch lúa xuân 2018. Ảnh: Ngọc Lợi (CTV)

Tìm hiểu hộ nghèo có gì, cần gì, tiếp đó động viên, hỗ trợ họ tham gia một mô hình, cách làm kinh tế phù hợp, mang lại thu nhập như việc Hội Phụ nữ xã Lục Hồn làm đối với gia đình chị Sinh là cách mà nhiều thôn, xã khó khăn đang thực hiện, góp phần giúp hộ nghèo thoát nghèo. Với cách làm này, ở riêng thôn Cốc Lồng, đã khiến nhiều hộ nghèo, cận nghèo thay đổi suy nghĩ, bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại mà tự lực vươn lên. Như mô hình trồng khoai sọ do Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện chủ trì hỗ trợ, đã thu hút 26 hộ ở Cốc Lồng tham gia. Chương trình hỗ trợ xây nhà tiêu hợp vệ sinh, Cốc Lồng cũng có 3 hộ nhận tiền và đối ứng thực hiện. “Trước đây, vận động bà con vay tiền ngân hàng để phát triển sản xuất mà không ai dám vay. Nay nhiều hộ chủ động lên xã nhờ hướng dẫn, làm thủ tục vay vốn từ 30, thậm chí 50 triệu đồng để triển khai các mô hình kinh tế. Với sự chủ động này, hy vọng các hộ sẽ nhanh chóng thoát nghèo…” - chị Sủi nói đầy tin tưởng.

Điểm trường mầm non của xã Đồng Sơn tại thôn Phủ Liễn (huyện Hoành Bồ) được đầu tư xây dựng từ nguồn hỗ trợ của Chương trình 135 và được hoàn thành vào cuối năm 2017. Ảnh: Vân Anh

Quyết tâm “xóa trắng” thôn, xã nghèo

Đề án “Nhiệm vụ và giải pháp đưa các xã, thôn ra khỏi diện ĐBKK, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 giai đoạn 2017-2020" (gọi tắt là Đề án 196) được tỉnh Quảng Ninh phê duyệt ngày 17/1/2017. Đây được coi là cách làm mới, riêng có của tỉnh Quảng Ninh trong thực hiện Chương trình 135 đối với địa bàn xã, thôn ĐBKK.

Nguồn lực để thực hiện Đề án được xác định cụ thể, với cơ chế vượt trội, đột phá. Theo đó, Quảng Ninh là một trong 7 tỉnh chủ động ngân sách địa phương thực hiện Chương trình 135 giai đoạn 2017-2020, xác định đầu tư phát triển đi đôi với thực hiện chính sách an sinh xã hội. Tỉnh đã chỉ đạo rà soát rất chi tiết từ thôn, bản để xác định nhu cầu cần hỗ trợ, đầu tư đáp ứng yêu cầu đưa các xã, thôn ra khỏi diện ĐBKK, từ đó có cơ chế ưu tiên, tập trung bố trí nguồn lực thực hiện, tránh hỗ trợ, đầu tư dàn trải. Tỉnh Quảng Ninh hỗ trợ, đầu tư cho mỗi xã cao hơn khoảng 7 lần mức bình quân chung theo cơ chế Chương trình 135 hiện nay của Trung ương và xác định, ngoài ngân sách nhà nước cần lồng ghép, huy động tổng thể các nguồn lực khác và sự tham gia, đóng góp tích cực, chủ động của chính cộng đồng, người dân tại các xã, thôn, bản ĐBKK để thực hiện.

Nhờ chương trình 135, đường giao thông thôn Loỏng Toỏng, xã Thanh Sơn được đầu tư xây dựng, giúp người dân đi lại thuận tiện hơn. Ảnh: Phạm Tăng

Khi thực hiện Đề án, quan điểm là cấp tỉnh tập trung hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện; cấp huyện trực tiếp chỉ đạo; cấp xã trực tiếp thực hiện; thôn, bản đoàn kết, đồng lòng, người dân tích cực sản xuất, chủ động vươn lên thoát nghèo, không trông chờ, ỷ lại và phải thực sự là chủ thể của Đề án; cấp ủy, chính quyền, đoàn thể không làm thay người dân mà hỗ trợ, hướng dẫn theo hướng “cầm tay chỉ việc”, coi trọng hiệu quả thực tiễn.

Từ cách làm này, qua hơn 1 năm rưỡi thực hiện Đề án đã đạt được những kết quả tích cực, khẳng định Đề án đã đi vào cuộc sống, đúng hướng, hiệu quả. Hầu hết các xã, thôn đều có sự chuyển dịch tích cực về các tiêu chí, điều kiện hoàn thành Chương trình 135; năm 2017, tỉnh có 6 xã và 2 thôn đã ra khỏi diện ĐBKK.

Diện mạo, kết cấu hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống người dân vùng ĐBKK có sự thay đổi rõ rệt, đã có trên 3.000 lượt hộ được hỗ trợ phát triển sản xuất, từ đó đã có 1.907 hộ thoát nghèo. Đặc biệt, nhận thức của người dân và cán bộ cơ sở trong việc thực hiện Đề án đã có sự chuyển dịch, thay đổi, thể hiện ở sự đồng thuận, tích cực, chủ động tham gia thực hiện Đề án và hầu hết các xã, thôn đều phấn đấu về đích chương trình 135 sớm hơn so với lộ trình ban đầu được phê duyệt.

MTTQ và Công an huyện Ba Chẽ trao tặng quà cho các hộ dân xã Đồn Đạc tự nguyện thoát nghèo. Ảnh: Bình Minh (CTV)

Đến thời điểm này, việc triển khai, thực hiện Đề án 196 đã đi được gần một nửa lộ trình. Quyết tâm về đích, “xóa trắng” thôn, xã nghèo của Quảng Ninh trước năm 2020 vẫn đang được tỉnh, cấp, ngành, địa phương, người dân bám sát, nỗ lực thực hiện. Con số trên 1.300 tỷ đồng để thực hiện Đề án trong 4 năm là yếu tố quan trọng tạo điều kiện, thúc đẩy, khích lệ, còn người dân phải là chủ thể, tự lực vươn lên thoát nghèo bền vững. Đây là ý nghĩa lớn nhất của đề án xóa nghèo đặc biệt mà tỉnh Quảng Ninh đang triển khai thực hiện.

Hoàng Quý