Bình Liêu - nhộn nhịp phiên chợ cuối năm

Cứ mỗi độ Tết đến xuân về, trên khắp các nẻo đường vùng cao Bình Liêu, đồng bào các dân tộc Tày, Dao, Sán Chỉ, Kinh, Hoa lại náo nức xuống chợ. Khác hẳn với những phiên chợ thường ngày, chợ phiên hôm nay là phiên chợ cuối cùng của năm Nhâm Thìn nên càng đông vui nhộn nhịp hơn. Người bán, kẻ mua tấp nập như ngày hội. Cả cái phố huyện nhỏ tràn ngập trong sắc màu đón Xuân như một nàng công chúa đang say giấc, chợt tỉnh giữa ồn ào, náo nhiệt, khác hẳn nhịp sống thường ngày.

Bà con các dân tộc Bình Liêu tại phiên chợ cuối năm.

Tờ mờ sáng, mặc cho cái lạnh cắt da cắt thịt, sương phủ dày đặc khuất lối đi, trên khắp các nẻo đường, các bản làng xa xôi như Đồng Văn, Hoành Mô, Húc Động... bà con các dân tộc người đi bộ, người xe máy đổ về trung tâm huyện để kịp phiên chợ cuối cùng trong năm. Tiếng gọi nhau í ới, tiếng nói cười từ các sườn núi làm náo nhiệt cả một vùng núi vốn dĩ rất yên ả. Với mỗi người dân vùng cao Bình Liêu, việc đi chợ phiên trở thành một thói quen, một phần không thể thiếu trong cuộc sống thường nhật. Chợ phiên không chỉ là nơi giao lưu, trao đổi hàng hoá mà còn là nơi gặp gỡ, trao đổi tâm tình, mang đậm nét văn hoá dân tộc, tính nhân văn sâu sắc. Trước kia chợ phiên ở Bình Liêu thường được họp vào những ngày lẻ (3, 7, 11, 15, 17...). Nay, do đời sống được nâng cao, nhu cầu của người dân tăng nên chợ phiên Bình Liêu chuyển sang họp vào chủ nhật hàng tuần. Là phiên chợ cuối cùng của năm Nhâm Thìn, chợ phiên Bình Liêu hôm nay tấp nập hơn mọi ngày. Đồng bào ở đây, ai cũng háo hức, xúng xính trong những bộ váy áo đẹp nhất, dù đường xa đến mấy cũng cố gắng đến phiên chợ. Chị Lý Thị Thảo, thôn Khe Coóc, xã Tình Húc cho biết: “Hôm nay là chủ nhật cuối rồi, mình không mua gì cũng phải đến để góp vui. Đi chợ phiên quen rồi, một tuần không đi thấy nhớ lắm. Nhìn thấy cả bản ai cũng đi chợ, mình ở nhà làm việc cũng không yên”.

Vì là phiên chợ cuối cùng nên chợ được họp từ tinh sương. Mới 6h sáng mấy chị bán lá dong đến muộn đã không còn chỗ để bày. Chợ mỗi lúc một đông. Mặc cho cái nắng chiếu xuống, dòng người kéo nhau đến chợ vẫn nườm nượp như chảy hội. Góp mặt tại phiên chợ ngoài đồng bào dân tộc sinh sống tại Bình Liêu còn có các tiểu thương đến từ Trung Quốc, từ các địa phương Hải Phòng, Hải Dương, Nam Định, một số huyện, thành phố lân cận như Tiên Yên, Hải Hà, Móng Cái... tạo nên sự đa dạng sắc màu dân tộc. Đây là phiên chợ cuối nên hầu hết tất cả các mặt hàng đều đồng loạt giảm giá. Bình thường ở đây mỗi chiếc áo chỉ giảm xuống từ 10.000 cho đến 30.000 đồng nhưng nay có thể giảm xuống 100.000 đồng. Một chị chủ hàng đại hạ giá tên là Bành Thị Mộng Hương nói với tôi: “Hôm nay bán rẻ cho bà con để thanh lý hết số quần áo về quê ăn tết với gia đình cho ngon. Chứ mọi phiên chợ khác không bao giờ có giá này đâu”. Tôi giơ máy ảnh chụp vài tấm hình làm kỷ niệm, một giọng nói chưa sõi tiếng Kinh cất lên: “Chụp nhiều vào cháu ạ. Chợ hôm nay đông người lắm. Chụp cho Bình Liêu lên ti vi”. Đó là bà Tằng Xám Múi, dân tộc Dao ở bản Nà Nhái, xã Vô Ngại. Qua đôi ba lời chào hỏi bà cho biết: “Quê tôi ở Lục Hồn nhưng lấy chồng dưới Nà Nhái. Hôm nay lấy lá dong cho mấy đứa cháu nên tiện mang một ít đi chợ bán. Người ta bán được 10.000 đồng một nắm, tôi bán được 15.000 đồng một nắm đấy. Chồng tôi hôm nay cũng đi nhưng gặp bạn bè nó uống say rồi”.    

Rời chợ lúc xế chiều, trên đường, những chiếc xe máy chở người, vật dụng cho ngày tết bắt đầu nổ máy để về nhà. Tiếng loa phát quảng cáo đại hạ giá của mấy cô bán quần áo, mấy anh bán nồi, chậu Hải Phòng vẫn vang lên đều đều chen lẫn tiếng râm ran chuyện trò, tiếng gạ giá của mấy bác, mấy chị làm cho không khí phiên chợ càng trở nên nhộn nhịp, hối hả hơn. Nhìn từ trên cao chợ phiên Bình Liêu hôm nay như một bức tranh nhiều màu sắc, một rừng hoa đang khoe sắc đón một cái Tết ấm áp, chan hoà, thịnh vượng. Nó như là một minh chứng cho phong tục đi chợ phiên, một nét văn hoá mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc.

La Lành