Chùa Non Đông - Nơi hội tụ “Đạo pháp - Dân tộc”

“Hồi còn học ở Trung Quốc, tôi đã đọc sách về Thánh Tổ Non Đông, lúc đó tôi nghĩ rằng Thánh Tổ Non Đông chỉ còn trong sử sách. Khi về Quảng Ninh, tôi rất vui mừng bởi chùa Non Đông, nơi Thánh Tổ tu hành, vẫn còn đó và được nhân dân chăm lo, hương khói chu đáo...” - Trao đổi với chúng tôi nhân dịp khởi công xây dựng nhà Tổ chùa Non Đông hôm 27-9-2012, Thượng toạ Thích Thanh Quyết, Trưởng Ban trị sự Tỉnh hội Phật giáo Quảng Ninh, đã nói như vậy.

Và vì thế, khi UBND huyện Đông Triều đề nghị Tỉnh hội Phật giáo Quảng Ninh làm chủ đầu tư xây dựng nhà Tổ chùa Non Đông thì Thượng toạ Thích Thanh Quyết đã vui vẻ nhận lời. Lễ khởi công được tiến hành ngay sau ngày Đại hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh lần thứ III, nhiệm kỳ 2012-2017…

Chùa Non Đông hàng ngày thu hút đông đảo khách về dâng hương lễ Phật.

Theo tài liệu lịch sử, Thánh tổ Non Đông họ Vương, hiệu Quán Viên, tự Tuệ Nhẫn, sinh năm 1257, quê gốc tại xã Dưỡng Mông, huyện Kim Thành (Hải Dương). Thuở nhỏ, cha mất sớm, mẹ ở vậy nuôi con. Truyền thuyết kể rằng, năm Vương Tuệ Nhẫn 19 tuổi, có lần rời nhà đi tìm mẹ, trên đường đi gặp một gia đình bán mía, liền xin nước uống và nghỉ chân. Sau đó, khi biết chàng trai đi tìm mẹ mà không thấy, chủ nhà ngỏ lời đề nghị ở lại giúp việc, hàng ngày chuyên lo dọn mía, rửa mía. Bỗng một hôm ông thấy một cây mía có tới 72 gióng, thấy đó là điều lạ, ông đem cất đi. Đến tối, ông xin nghỉ việc và không cần chủ nhà trả công, chỉ xin một cây mía. Chủ nhà vui vẻ cho ngay và Vương Tuệ Nhẫn lại lên đường về Kinh Bắc. Trên đường đi Kinh Bắc, ông vào chùa Nghĩa Trụ, yết kiến Hoàng Kiên đại sư và được thu nhận. Từ đó, ông trau dồi Phật pháp, đến năm 30 tuổi ông đã đắc đạo. Sau đó ông xin rời khỏi chùa để tuyên truyền Phật pháp theo giáo lý của thiền phái Trúc Lâm. Nơi đến đầu tiên là Mạo Khê, nơi đây có ngôi chùa Non Đông. Ông quyết định trụ trì tại đó và ra công tu tạo 72 ngôi chùa lớn nhỏ quanh vùng Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh…

Khởi công động thổ xây dựng nhà Tổ chùa Non Đông ngày 27-9.

Chùa Non Đông (Tường Quang tự) được xây dựng năm Trùng Hưng 1285 đời Trần, ghi dấu một thời hưng thịnh của Phật giáo Việt Nam. Nơi đây kết hợp hai giá trị cao nhất hội tụ, đó là “Đạo pháp - Dân tộc”. “Đạo pháp” là dấu ấn trong lịch sử Phật giáo, nơi Thánh Tổ Non Đông trụ trì. Còn “Dân tộc” là nơi đồng chí Nguyễn Văn Cừ, nguyên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam thời kỳ trước năm 1930 đã thường xuyên ở đây tổ chức hội họp, xây dựng và chỉ đạo, lãnh đạo công nhân, nhân dân địa phương thực hiện vô sản hoá, tiến tới thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của Khu mỏ Quảng Ninh…

Chùa Non Đông đã được đầu tư tôn tạo lại khang trang, vừa tiếp tục xây dựng mới nhà Tổ và quy hoạch là công trình văn hoá ở thị trấn Mạo Khê, đáp ứng nhu cầu văn hoá, tâm linh của nhân dân. Đây là nơi hành hương, bái Phật của đông đảo tăng ni, phật tử, du khách gần xa nhớ về Thánh Tổ Non Đông.

Nguyễn Xuân