Lối sống SV: “Sống thử” và…thụ động?

Tình trạng “sống thử” được coi là biểu hiện đáng lo ngại thứ hai trong đời sống văn hóa của SV, chỉ xếp sau “không chịu học hành, xin điểm, quay cóp”. Hơn 30% SV cho biết đã từng vào các trang web sex. Có tới 60% SV lựa chọn lối sống thụ động.

Đây là kết quả từ khảo sát về đời sống văn hóa SV do Ban Tư tưởng Văn hóa TW, Bộ GD-ĐT và Văn phòng Ban chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” của Bộ VHTT phối hợp thực hiện năm 2006 tại 30 trường CĐ, ĐH và TCCN trên toàn quốc.

Các cổ động viên tích cực trong một cuộc thi của SV. Ảnh: Lê Anh Dũng

“Sống thử” để… tiết kiệm 

Thực tế, hiện nay, SV rất thiếu nơi giao lưu, tâm tình, trong khi lại đang ở độ tuổi phát triển tâm sinh lý, nhu cầu giao lưu tình cảm lớn.ư

Thế là các gốc cây, ghế đá, vườn hoa của trường, của ký túc xá được “tận dụng triệt để” trở thành “chốn hai người” rất mất mỹ quan và ảnh hưởng môi trường sư phạm.

Vụ việc xảy ra bên hồ Thành Công khi Huyền Trang, SV năm thứ nhất của ĐH Văn hóa Nghệ thuật Quân đội bị đâm chết khi đang ngồi tâm tình với bạn trai là một dẫn chứng đau lòng về hậu quả của việc thiếu những địa điểm lành mạnh cho SV giao lưu, tâm tình.

Trong bản kết luận này Nhận thức về tình yêu của SV nói riêng và thanh niên nói chung cũng đã có những thay đổi theo chiều hướng “tình yêu đến em không mong đợi gì, tình yêu đi em không hề hối tiếc.”

Theo một khảo sát của Viện Khoa học xã hội TP.HCM và TW Đoàn TNCS HCM tại 5 trường ĐH tại TP.HCM và 3 trường ĐH tại Hà Nội, chỉ có khoảng 28,9% SV kiên quyết phản đối quan hệ tình dục trước hôn nhân. Số còn lại chấp nhận, coi đó là việc bình thường hoặc đánh giá đó là việc không tốt nhưng cũng không phản đối.

Một trong các lý do phổ biến được SV đưa ra để giải thích cho việc “góp gạo thổi cơm chung” là “mỗi người ở một nơi thì tốn kém quá, chi bằng 2 người chung 1 phòng”.

Mức sinh hoạt phí và tiền thuê nhà ở các thành phố lớn tương đối cao như hiện nay khiến không ít cặp SV chọn giải pháp “tiết kiệm” như vậy.

3 lối sống: Thụ động, tích cực, sành điệu

Tích cực tham gia hoạt động tình nguyện là một biểu hiện của đời sống văn hóa lành mạnh. Trong ảnh là SV ĐH Sư phạm kỹ thuật TPHCM dọn vệ sinh môi trường. Ảnh: website trường

Từ phân tích, khái quát các đặc điểm đặc trưng lối sống của các nhóm SV tham gia trong cuộc khảo sát của Viện Khoa học Xã hội và TW Đoàn TNCS HCM, các nhà nghiên cứu xác định có 3 kiểu sống khá rõ nét trong SV.

Kiểu thứ nhất chiếm khoảng 30% là những SV say mê học tập, đồng thời tích cực tham gia các sinh hoạt tập thể, chính trị-xã hội, văn hóa tinh thần, thể hiện một lối sống năng động, tích cực, hướng tới sự phát triển toàn diện.

Kiểu thứ hai gồm những SV lựa chọn hoạt động học tập và quan hệ gia đình, bạn bè thân trong phạm vi hẹp, ít tham gia vào các sinh hoạt tập thể, hoạt động chính trị-xã hội và văn hóa thể thao chung. Nhóm này thể hiện một lối sống thụ động, chiếm tới 60% SV tham gia khảo sát.

Cũng cần nhìn nhận rằng, có thể trong nhóm này có một số nhân tố tích cực, nhưng vì những lý do khách quan mà họ không thể tham gia các hoạt động tập thể.

Ông Nguyễn Văn Luật (Trưởng phòng Công tác chính trị SV, HV Báo chí và Tuyên truyền) cho biết: "Trong những năm qua, chỉ mới có 1/5 số SV của trường tham gia các họat động tình nguyện của trường. Số còn lại không phải không muốn tham gia mà không có điều kiện."

Sự thiếu thốn, nghèo nàn về cơ sở vật chất cũng là một lý do khiến nhiều SV rơi vào nhóm "thụ động".

Khảo sát 30 trường ĐH, CĐ và TCCN cho thấy cơ sở vật chất giúp SV tham gia và hưởng thụ các họat động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao còn thiếu thốn, nhiều trường thiếu khu giáo dục thể chất, địa điểm sinh hoạt văn hóa, vui chơi giải trí.

10% còn lại thuộc kiểu thứ 3 là những SV rất tích cực và hứng thú tham gia những hoạt động vui chơi, giải trí, hưởng thụ những thú vui của tuổi trẻ và thể hiện lối sống tiêu dùng hiện đại, sành điệu. Phần lớn trong số đó mải mê theo đuổi những hoạt đông khác mà xa rời, xao lãng học tập.

PGS.TS Đặng Nguyên Anh (Viện Khoa học Xã hội VN) nhận định: "Có thể nhận thấy, điều mà giới trẻ nói chung và SV nói riêng đang thiếu hiện nay là một tinh thần khai sáng, một phương pháp học để sống, để hoàn thiện mình. Nhạy bén, sáng tạo, bản lĩnh, có khả năng giao tiếp là những kỹ năng còn rất thiếu đối với thanh thiếu niên. Sự thiếu hụt này là hệ quả của một hệ thống giáo dục không dành thời gian rèn luyện kỹ năng sống - một phương thức phát triển thanh niên từ chiều cạnh văn hóa - giáo dục."

30% SV từng vào web sex

Qua khảo sát, tới hơn 30% SV cho biết đã từng vào các trang web sex.  

16,6% SV không thấy được tác hại của việc sử dụng internet vào những mục đích không lành mạnh như xem phim sex, đọc thông tin "rác". Còn lại, phần lớn SV đã nhận thức được rằng sử dụng internet không đúng mục đích gây tác hại rất lớn.

Hoàng Thị Hồng Minh (K24, HV Báo chí và Tuyên truyền) tâm sự: "Internet đã cung cấp một lượng thông tin "bão hòa" cho giới trẻ.

 "Bão hòa" ở đây là SV có thể kiếm bất cứ thông tin tốt, xấu, thật, giả… Nó khác với những thông tin được truyền đạt từ nhà trường, gia đình... được xử lý qua một lăng kính khác. Chính vì vậy, lớp trẻ chúng em rất dễ đánh mất niềm tin vào cuộc sống."

Theo khảo sát, đa số SV dùng internet để tìm kiếm thông tin, phân nửa dùng để chat hoặc email, khoảng 35% chơi game và 20% kết bạn qua mạng.

Phan Hải Linh (Chủ tịch Hội SV ĐH Bách khoa Hà Nội) coi game o­nline là một trong ba "hiện tượng đáng báo động" ở giới SV.

Hải Linh nhận định: "Không thể cấm SV chơi game o­nline vì kể cả khi khóa toàn bộ nhà cung cấp game của VN, SV sẽ chuyển sang chơi trên server quốc tế. Như vậy càng khó kiểm soát. Nếu không thể cấm thì các cơ quan hữu quan nên có nhiều hơn sự định hướng trong việc chơi game."

GS Nghiêm Đình Vỳ (Phó Ban khoa giáo TW) đã nhận định: “Cần chuẩn bị hướng tới một phương pháp giáo dục mới, trong đó internet đóng vai trò chủ đạo để cho ra đời “một thế hệ cử nhân trưởng thành trên mạng”.

Trong khi hầu hết các cơ quan, doanh nghiệp khi tuyển nhân viên đều có một phần kiểm tra kiến thức xã hội, với thái độ vẫn còn thờ ơ với tình hình thời sự như vậy, SV ra trường thất nghiệp cũng là điều không đáng ngạc nhiên.