“Phát huy vai trò của Hội Nông dân trong tổ chức thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới”

Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, nông nghiệp và nông dân luôn có một vị trí đặc biệt đối với xã hội; phát triển nông nghiệp là nhân tố đầu tiên, là cội nguồn của mọi vấn đề xã hội. Năm 1946, trong thư gửi điền chủ nông gia Việt Nam, Hồ Chí Minh viết: “Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp. Nền kinh tế của ta lấy canh nông làm gốc. Trong công cuộc xây dựng nước nhà, Chính phủ trông mong vào nông dân, trông cậy vào nông nghiệp một phần lớn. Nông dân ta giầu thì nước ta giầu. Nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh”. Quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề nông dân và nông nghiệp và từ thực tiễn phát triển nông nghiệp, nông thôn trong thời kỳ nước ta đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, Đảng ta đã ban hành Nghị quyết số 26/NQ-TƯ Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành T.Ư Đảng (Khoá X) về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn” ngày 5-8-2008 nhằm tập trung sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và huy động các nguồn lực cần thiết cho công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, phát triển nông thôn một cách toàn diện.

Quảng Ninh là một tỉnh có vị trí địa lý thuận lợi cho phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế và được xác định là một địa bàn động lực, nằm trong chiến lược phát triển kinh tế “Hai hành lang - một vành đai” Việt Nam - Trung Quốc, điểm trung chuyển tiếp nối giữa Trung Quốc với các tỉnh của Việt Nam và các nước ASEAN, nằm trong tam giác phát triển kinh tế trọng điểm Bắc Bộ Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh... Phát triển KT-XH nhanh, bền vững không chỉ có ý nghĩa đối với tỉnh Quảng Ninh mà còn là động lực phát triển cho cả vùng Đông Bắc bộ.

Đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, thăm mô hình trồng ổi Đài Loan của một hội viên nông dân xã Dân Chủ (Hoành Bồ). Ảnh: NGỌC HÀ

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII đã xác định mục tiêu đến 2015, Quảng Ninh cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp, dịch vụ theo hướng hiện đại và tỉnh nông thôn mới (về trước mục tiêu của cả nước 5 năm). Để thực hiện mục tiêu này, tỉnh đã có nhiều giải pháp thực hiện. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết 01/NQ-TU ngày 27-10-2010 về xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, trong đó xác định đến năm 2015 Quảng Ninh cơ bản đạt tiêu chí tỉnh nông thôn mới. Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới được BCH Đảng bộ tỉnh xác định là một nhiệm vụ trọng yếu của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Trong hơn hai năm qua (2011-2012), chương trình đã đạt được những kết quả tích cực (đã hoàn thành công tác quy hoạch và lập đề án xây dựng nông thôn mới cấp xã, cấp huyện; nhiều chính sách, cơ chế phát triển nông nghiệp nông thôn được ban hành thực hiện; phát triển sản xuất được chú trọng quan tâm chỉ đạo và đầu tư; nhận thức về vai trò và việc thực hiện vai trò chủ thể của người dân đã được nâng cao...), trong đó có sự đóng góp quan trọng của tổ chức Hội Nông dân và nông dân ở tất cả các vùng miền trong tỉnh.

Trong những năm qua, đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn của tỉnh luôn ở mức cao; song với diện tích rộng lớn, địa hình đa dạng và chia cắt việc đầu tư hạ tầng kỹ thuật cũng như nâng cao mức sống, sinh hoạt của nông dân, dân tộc ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo còn gặp nhiều khó khăn; sản xuất nông nghiệp với lợi nhuận thấp, cộng với sự rủi ro của thời tiết, thiên tai, chính sách thu hút đầu tư cho sản xuất nông nghiệp còn hạn chế nên chưa thu hút được các doanh nghiệp lớn làm đầu tàu cho sản xuất nông nghiệp, mô hình sản xuất còn nhỏ lẻ, trong sản xuất còn thiếu sự liên kết, người nông dân tham gia các tổ chức kinh tế (tổ hợp tác, HTX, doanh nghiệp) chưa nhiều, hiện cả tỉnh có 235 HTX (trong đó có 144 HTX nông nghiệp) với 154.700 xã viên, bằng 20% số lao động trong tỉnh, nhưng chất lượng và hiệu quả hoạt động chưa cao. Hàng hoá nông sản có thương hiệu, hàng hoá được sản xuất với hàm lượng KHCN còn thấp (hiện mới có gần 20 sản phẩm nông sản có thương hiệu theo quy chuẩn) so với sự đa dạng hàng hoá nông sản của các vùng miền trong tỉnh. Việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng chưa nhiều và còn ở mức thấp, toàn tỉnh mới có 8 HTX và 15 trang trại tiếp cận được nguồn vốn vay tín dụng. Thu nhập bình quân hiện nay của nông dân mới đạt 14 triệu đồng/năm, số hộ nghèo và cận nghèo hầu hết là nông dân.

Công tác Hội Nông dân và phong trào nông dân các cấp 5 năm qua (2008-2013) đã có bước phát triển, hệ thống tổ chức của Hội đã có ở 100% số thôn, bản, trong đó 95% chi hội xây dựng được quỹ hoạt động. Công tác của Hội đã góp phần thúc đẩy các phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới, phong trào sản xuất kinh doanh giỏi, phong trào tham gia đảm bảo quốc phòng, an ninh... khu vực nông thôn; các hoạt động hỗ trợ nông dân, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền được Hội tổ chức thực hiện có hiệu quả, góp phần tích cực chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, xây dựng hạ tầng sản xuất, sinh hoạt ở nông thôn và nâng cao chất lượng cuộc sống của nông dân.

Năm 2013 là một năm có nhiều ý nghĩa đối với nhân dân các dân tộc trong tỉnh, năm Quảng Ninh tổ chức kỷ niệm 50 năm ngày thành lập tỉnh 31-10 (1963-2013). Ngay từ đầu năm, tỉnh đã tổ chức gặp mặt tuyên dương và tôn vinh các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào xây dựng nông thôn mới trong 2 năm 2011-2012 nhằm tạo khí thế thi đua. Năm 2013 cũng là năm tổ chức Đại hội Hội Nông dân tỉnh lần thứ VIII (nhiệm kỳ 2013-2018), với chủ đề của Đại hội là “Xây dựng Hội Nông dân Quảng Ninh vững mạnh, xứng đáng là trung tâm nòng cốt trong phong trào nông dân tham gia xây dựng nông thôn mới bền vững”. Đây là chủ đề rất thiết thực đối với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và nhiệm vụ xã hội của Hội trong thời gian tới. Để thực hiện tốt khẩu hiệu hành động trên, các cấp Hội Nông dân của tỉnh cần thực hiện tốt một số nội dung sau:

Thứ nhất, đội ngũ cán bộ Hội các cấp cần tiếp tục quán triệt sâu sắc Nghị quyết 26/NQ-TƯ của Ban Chấp hành T.Ư Đảng (Khoá X) về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn”; Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới của Chính phủ; các mục tiêu, nhiệm vụ và các chỉ tiêu về xây dựng nông thôn mới mà Nghị quyết 01/NQ-TU ngày 27-10-2010 của BCH Đảng bộ tỉnh về xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020 đã đề ra. Nắm vững chủ trương chỉ đạo quyết tâm của tỉnh thực hiện 3 đột phá chiến lược, đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với tái cơ cấu kinh tế; chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”. Chủ trương của tỉnh là xây dựng nông thôn mới bền vững theo hướng phát triển nông thôn nội sinh, khai thác, sử dụng có hiệu quả nguồn lực từ địa phương, từ chính cộng đồng cư dân nông thôn; xác định vai trò chủ thể của người dân ở khu vực nông thôn; đề cao vai trò của hệ thống chính trị cấp cơ sở; thực hiện tốt phương châm “Người dân làm, Nhà nước hỗ trợ”. Đây là tư tưởng, nội dung cốt lõi và chủ đạo trong công tác tổ chức thực hiện và phối hợp của Hội Nông dân với hệ thống chính trị và chính quyền các cấp trong nhiệm kỳ 2013-2018.

Thứ hai, tập trung xây dựng tổ chức Hội vững mạnh ở các cấp; làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các hội viên về các chủ trương chính sách, cơ chế phát triển nông nghiệp, nông thôn..., làm cho mỗi cán bộ, hội viên hiểu rõ cả hệ thống chính trị và toàn xã hội đang tích cực vào cuộc chung tay với nông dân xây dựng nông thôn mới, do đó bản thân mỗi hội viên nông dân phải thoát khỏi tâm lý trông chờ ỷ lại, khơi dậy tinh thần tự lực và sáng tạo phát triển kinh tế làm giàu cho gia đình, xây dựng thôn, bản, xã có diện mạo khang trang, đời sống khá giả, quản lý xã hội dân chủ.

Thứ ba, phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng dân cư nông thôn trong xây dựng nông thôn mới. Trên cơ sở quy hoạch, đề án xây dựng nông thôn mới, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tổ chức Hội cần có sự hướng dẫn nông dân lập kế hoạch, bàn bạc dân chủ để quyết định và tổ chức thực hiện và trực tiếp hưởng thụ kết quả của chương trình, kết quả của sản phẩm do chính nông dân làm nên. Thực hiện tốt vấn đề này sẽ thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở góp phần xây dựng Đảng, chính quyền cơ sở tốt hơn, gần gũi với nhân dân hơn. Hội cũng cần làm tốt chức năng phản biện xã hội để cùng chính quyền các cấp hoàn thiện và xây dựng các cơ chế chính sách thúc đẩy nông nghiệp, nông thôn phát triển.

Thứ tư, triển khai xây dựng nông thôn mới theo hướng phát triển bền vững gắn với chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh” mà tỉnh ta đang thực hiện theo không gian phát triển kinh tế - xã hội Quảng Ninh “Một tâm - hai tuyến - đa chiều - hai điểm đột phá” với Hạ Long làm trung tâm và hai tuyến: Phía Tây (bao gồm Đông Triều, Uông Bí, Quảng Yên, Hoành Bồ, Ba Chẽ), phía Đông (bao gồm Cẩm Phả, Móng Cái, Vân Đồn, Cô Tô, Tiên Yên, Bình Liêu, Đầm Hà, Hải Hà), hai điểm đột phá là Móng Cái và huyện Vân Đồn. Do vậy, việc xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển kinh tế nông thôn phải theo định hướng phát triển không gian kinh tế và các quy hoạch của tỉnh đang xây dựng. Cần chú ý đẩy mạnh huy động nguồn lực con người, khai thác nguồn lực từ truyền thống văn hoá, lịch sử, các di tích, di sản văn hoá ở vùng nông thôn. Chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn theo hướng sản xuất hàng hoá gắn với hình thành các vùng sản xuất rau, hoa, quả, cây cảnh..., khai thác lợi thế về kinh tế biển, đánh bắt, nuôi trồng, chế biến thuỷ hải sản kết hợp du lịch biển. Đột phá là phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao.

Thứ năm, phải tập trung phát triển sản xuất. Trong thời gian tới, sản xuất đi theo hướng sản xuất hàng hoá nông nghiệp, thủ công nghiệp tập trung, có thương hiệu theo Chương trình xây dựng thương hiệu nông sản và Chương trình mỗi xã, phường một sản phẩm (OCOP-QN) mà Ban chỉ đạo và UBND tỉnh đã thống nhất chỉ đạo triển khai thực hiện trong giai đoạn 2013-2015. Chương trình mỗi xã, phường một sản phẩm là một chính sách phát triển nông thôn thành công mà nhiều nước trên thế giới đã thực hiện có hiệu quả, Chương trình này sẽ tạo sân chơi, tạo điều kiện tối đa để giải phóng và phát huy sức lao động, khả năng sáng tạo của các tổ chức, cá nhân trong phát triển sản xuất hàng hoá.

Thứ sáu, tập trung tổ chức tốt các phong trào thi đua trong các hội viên. Trong thi đua cần đẩy mạnh phong trào nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, đây là nhân tố quan trọng để xây dựng nông thôn mới thành công, là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa bàn nông thôn. Bên cạnh đó, cần tiếp tục phát hiện, kịp thời biểu dương các cá nhân, tập thể điển hình trong sản xuất kinh doanh, các mô hình hay, việc làm tốt... để kịp thời nhân ra diện rộng một cách tích cực và hiệu quả.

Với những định hướng cơ bản nêu trên, chúng ta có một niềm tin vững chắc rằng Hội Nông dân các cấp và nông dân trong toàn tỉnh sẽ thực hiện thắng lợi các mục tiêu nhiệm vụ đặt ra, tiếp tục nâng cao vị thế, vai trò chính trị của tổ chức hội trong hệ thống chính trị của tỉnh; chung sức cùng cả tỉnh thực hiện đạt được mục tiêu xây dựng tỉnh Quảng Ninh cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp, dịch vụ theo hướng hiện đại và tỉnh nông thôn mới vào năm 2015.

PGS.TS Phạm Minh Chính
Uỷ viên T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ