Sản phẩm du lịch: Thiếu những kết nối

Quảng Ninh được biết đến là một trong những vùng đất có nhiều tiềm năng phát triển du lịch, hấp dẫn du khách. Song đến nay, những thế mạnh đó vẫn chưa được phát huy hết tiềm năng, và làm thế nào để liên kết các loại hình để trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo, phát huy hiệu quả thì lại đang là bài toán đối với những người làm du lịch ở Quảng Ninh.

Nỗi niềm du khách

Hiện nay, khi đến du lịch tại Quảng Ninh, du khách có rất nhiều sự lựa chọn bởi một lẽ ở vùng đất này được ưu đãi nhiều tiềm năng du lịch. Ngoài Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh còn sở hữu một chuỗi các điểm tâm linh như Yên Tử, Đền Cửa Ông, Đình Trà Cổ… mỗi năm thu hút hàng triệu người đến tham quan, vãn cảnh. Còn nếu du khách chọn lựa các Tour du lịch thiên nhiên có thể đến Vịnh Bái Tử Long, Đảo Quan Lạn, Cô Tô… Không chỉ sở hữu những điểm đến, mảnh đất Quảng Ninh còn có những sản phẩm đặc trưng như mỹ nghệ than đá, gốm sứ truyền thống… luôn là sự lựa chọn với du khách. Với ưu thế là vậy, song làm thế nào để thu hút khách, phát triển ngày công nghiệp không khói trở thành ngành thế mạnh của tỉnh lại đang là những thách thức đặt ra cho những người quản lý du lịch.

Vịnh Hạ Long - một trong những sản phẩm du lịch đặc sắc.

Anh Nguyễn Minh Hoàng, một khách du lịch đến từ TP Hồ Chí Minh cho biết: Đây là lần thứ 5 tôi đến Quảng Ninh du lịch. Quả thật ngoài việc thăm Vịnh Hạ Long hầu như chúng tôi chẳng biết đi đâu mặc dù mọi người đều muốn lưu trú tại đây một vài ngày. Có rất nhiều người gợi ý là đi Móng Cái chơi nhưng nghĩ đến đoạn đường di chuyển lại quá xa, còn nếu như đi một số địa danh như Yên Tử, Đền Cửa Ông thì cũng chỉ 2 ngày và tuyến đường lại không hợp lý. Bên cạnh đó chúng tôi muốn khám phá một nét đặc trưng của người dân Quảng Ninh giống như kiểu đi du lịch miệt vườn ấy, nhưng quả thật là rất khó vì hình như ở đây không có Tour đi kiểu đó. Chính vì vậy chúng tôi thường lên lịch chỉ đi một ngày, sau đó trở về Hà Nội nghỉ ngơi”…

Điều đó cũng là tâm lý chung của du khách khi đến với Quảng Ninh bởi thường sau khi dành nửa ngày thăm Vịnh Hạ Long họ chẳng biết đi đâu vì cơ sở vật chất phục vụ cho nhu cầu giải trí ở đây còn rất thiếu, thậm chí là quá nghèo nàn. Bên cạnh đó nếu những du khách muốn có nhu cầu đi du lịch khám phá ở các địa phương còn mang đậm dấu ấn hoang sơ và đời sống sinh hoạt của bà con vùng cao như: Bình Liêu, Ba Chẽ... cũng không phải là điều dễ dàng vì không có nơi tổ chức.

Cần kết nối những tiềm lực đang có

Khám phá các làng nghề mang đậm dấu ấn địa phương luôn là một trong những điều du khách muốn tìm hiểu. Thế nhưng trên thực tế để phát triển các làng nghề và quy hoạch nó trở thành một điểm du lịch hấp dẫn mang đậm nét Quảng Ninh không phải là điều dễ dàng vì hiện tại những làng nghề này đang vật vã để tồn tại, thậm chí là đang ngày dần mai một “teo tóp” đi. Thêm nữa, Quảng Ninh còn là tỉnh có đông bà con dân tộc thiểu số sinh sống tại các vùng đồi, núi cao. Đây cũng là một trong những lợi thể để ngành du lịch khai thác như tạo ra các Tour, tuyến cho du khách đi tham quan, khám phá nét đẹp vùng cao, song đến nay vẫn bị bỏ ngỏ.

Nghề truyền thống mỹ nghệ than đá đang dần bị mai một vì thiếu sự quan tâm.

Điểm qua có thể thấy mỹ nghệ than đá vốn là nghề truyền thống của người dân vùng mỏ Quảng Ninh, tồn tại từ nhiều năm nay. Ban đầu chỉ là thú vui của những người công nhân mỏ trong khi rảnh rỗi đưa viên than ra đục đẽo, “thổi hồn” cho than trở thành những tác phẩm nghệ thuật. Đến khi kinh tế thị trường phát triển, đất nước “mở cửa”, khách du lịch bắt đầu tìm đến Quảng Ninh thì sản phẩm mỹ nghệ từ than đá này đã trở thành một trong những sản phẩm du lịch đặc trưng của vùng mỏ. Thế nhưng đến nay, nó đang “thoi thóp” để trụ lại với thị trường bởi nhiều nguyên nhân như nguồn nguyên liệu khan hiếm và đặc biệt là thị trường chua biết đến. Thời kỳ thịnh vượng (2003) Quảng Ninh đã có trên 20 hộ gia đình sản xuất mặt hàng này cung cấp cho khách du lịch song đến nay chỉ còn 3-5 hộ gia đình gắn bó với nghề.

Gia đình anh Nguyễn Tuấn Quyết, một trong những cơ sở sản xuất mỹ nghệ than đá tại phường Hồng Hà không khỏi băn khoăn trước việc có nên tiếp tục phát triển nữa không, bởi theo anh công việc này hiện tại mang lại thu nhập rất thấp.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Đỗ Kha người đã có cả đời gắn bó với Vịnh Hạ Long. Qua những bức ảnh, ông luôn trăn trở làm thế nào để quảng bá hình ảnh kỳ quan thiên nhiên thế giới này ra với mọi người. Ông cũng chính là người đã chụp Vịnh Hạ Long bằng phim dương bản để trình UNESCO công nhận Vịnh Hạ Long là di sản thiên nhiên thế giới. Người nghệ sĩ này đã góp công rất lớn vào việc giới thiệu cho du khách có cơ hội để khám phá những nét riêng của Hạ Long mà không phải tất cả các hãng du lịch lữ hành nào cũng làm được. Song đến nay, ông tâm sự: ngoài việc tự bỏ tiền ra cố gắng in một tập sách ảnh giới thiệu trị giá vài chục triệu đồng còn hàng trăm tấm ảnh mang khác ông vẫn để lưu kho vì chưa có điều kiện để tiếp tục giới thiệu.

Còn các tuyến tham quan vùng bà con dân tộc sinh sống, khai trường khai thác than không triển khai được do cách làm chưa phù hợp với thực tế nên không mang lại hiệu quả như mong muốn.

Quảng Ninh đang tập trung hoàn thiện không gian du lịch nhằm phát triển tuyến du lịch Uông Bí, Hạ Long, Vân Đồn, Móng Cái, gắn với phát triển các không gian du lịch mới, nhất là không gian du lịch biển - đảo; nâng cao chất lượng, hiệu quả dịch vụ du lịch trên Vịnh Hạ Long. Đồng thời, hình thành các khu du lịch sinh thái biển cao cấp, du lịch văn hoá và đa dạng hoá sản phẩm du lịch gắn với Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, khu di tích danh thắng Yên Tử, khu di tích lịch sử Bạch Đằng. Bên cạnh đó, yêu cầu đặt ra là khai thác hiệu quả các giá trị đặc thù về biển đảo, văn hoá, sinh thái, biên mậu… để tạo nên các sản phẩm du lịch có bản sắc riêng biệt, nhằm tăng sức cạnh tranh, tính chuyên nghiệp, đẳng cấp của du lịch Hạ Long - Quảng Ninh trong khu vực và trên thế giới, gắn phát triển du lịch với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá, giá trị di tích, di sản trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên để tiềm năng này tạo nên một diện mạo mới cho du lịch Quảng Ninh, mở ra cơ hội đưa kinh tế du lịch Quảng Ninh vươn lên một tầm cao mới nó rất cần một cách làm hiệu quả và cụ thể hơn từ những bước nhỏ nhặt nhất, và rất cần những kết nối, phát huy tốt đa tiềm lực vốn có để du lịch Quảng Ninh xứng tầm với những gì được ban tặng. Năm 2015, ngành du lịch Quảng Ninh đặt mục tiêu phấn đấu đón 7,5 triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế đạt 3,3 triệu lượt, tổng doanh thu đạt 300 triệu USD. Hy vọng với sự kết nối các sản phẩm du lịch để tạo ra diện mạo mới của du lịch Quảng Ninh trong thời gian tới thì mục tiêu này sẽ thành hiện thực.

Duy Linh

Ý kiến người trong cuộc

* Ông Trịnh Đăng Thanh, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Hiện nay, du lịch Quảng Ninh đang trong giai đoạn chuyển đổi từ số lượng sang chất lượng, nhằm mở rộng thị trường và tạo ấn tượng với du khách nhiều hơn. Một số lĩnh vực còn yếu và thiếu đang được lên kế hoạch đầu tư như các sản phẩm du lịch có chất lượng cao và đẳng cấp quốc tế, các sản phẩm vui chơi giải trí, dịch vụ phụ trợ nhằm kéo dài thời gian lưu trú của khách du lịch đang được chúng tôi tiến hành. Nhưng cũng phải nói rằng nó không hề dễ dàng vì phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy nhiên chúng tôi cũng xác định rõ trong chiến lược phát triển du lịch, Quảng Ninh sẽ tập trung ưu tiên phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch xanh, hướng tới sự phát triển du lịch bền vững, gắn liền với việc bảo vệ môi trường, tiến hành liên kết các sản phẩm du lịch lại với nhau. Tạo nên một mạng lưới sản phẩm du lịch khép kín. Mặt khác, Quảng Ninh cũng đang đẩy mạnh, tăng cường sự liên kết các vùng, miền du lịch trong tỉnh cũng như sự liên kết giữa các tỉnh, thành du lịch trong cả nước để tạo thành những tuyến du lịch độc đáo, hấp dẫn du khách. Đồng thời, ưu tiên công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch đảm bảo cả về chất lượng và số lượng, trình độ đào tạo ngày càng phải nâng cao để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế

* Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Đỗ Kha: Về sản phẩm du lịch khác tôi không có ý kiến bởi mỗi sản phẩm mang đặc thù riêng biệt. Với tư cách một nhà nhiếp ảnh vùng đất này, tôi tâm huyết với Vịnh Hạ Long, chúng ta tự hào khi Vịnh Hạ Long lần lượt được công nhân là di sản thiên nhiên, kỳ quan thiên nhiên của thế giới, được cả thế giới biết đến và muốn chiêm ngưỡng. Đây chính là thế mạnh của ngành du lịch Quảng Ninh. Tôi cùng một số người đã chụp ảnh Vịnh Hạ Long với cách nhìn khám phá mang tính nghệ thuật. Tôi dám chắc rằng sản phẩm du lịch bằng hình ảnh về Vịnh Hạ Long ở Quảng Ninh sẽ đứng được trên thị trường. Chúng tôi sẵng sàng đáp ứng với tất cả tình yêu dành cho Vịnh Hạ Long để tạo ra những sản phẩm du lịch đặc sắc, góp phần quảng bá cho ngành du lịch tỉnh nhà.

* Ông Michel Peter (quốc tịch Úc): Tôi cũng đã nhiều lần đến Quảng Ninh và có cảm nhận rất rõ về mảnh đất này. Quả thật các bạn đang có tiềm năng du lịch rất hấp dẫn nhưng chưa biết cách khai thác và phát triển nó hiệu quả hơn. Nhiều địa danh lịch sử, tự nhiên, làng nghề, đời sống của người dân vùng cao luôn là điểm đến rất hấp dẫn và thường thu hút đông đảo du khách, đặc biệt là khách Châu Âu. Hiện tại ngay các địa điểm vui chơi giải trí ở Hạ Long quá đơn điệu và thậm chí còn không có nên hầu hết du khách đều hạn chế lưu trú tại đây dài ngày. Đây chính là điểm yếu của du lịch Quảng Ninh mà các bạn cần khai thác triệt để nếu muốn ngành công nghiệp không khói này phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Bên cạnh đó các bạn có rất nhiều làng nghề như: sản xuất gốm, điêu khắc than đá… tại sao lại không tận dụng nó để tạo thành chuỗi du lịch khám phá, các nước trong trên thế giới luôn khai thác triệt để những sản phẩm du lịch này và đều đem lại hiệu quả rất cao. Các bạn cần có nhiều những Tuor du lịch đặc sắc hơn nữa chứ không thể cứ dựa vào Vịnh Hạ Long mãi được.

* Anh Nguyễn Tuấn Quyết, chủ cơ sở sản xuất mỹ nghệ than đá, TP Hạ Long: Gia đình tôi gắn bó với Mỹ nghệ than đá từ rất lâu, nghề này được truyền từ đời ông rồi đời bố tôi. Với tình yêu nghề, gia đình chúng tôi luôn cố gắng xây dựng sản phẩm để quảng bá đến bạn bè trong và ngoài nước về vùng đất, con người Quảng Ninh trên chất liệu than đá một nét rất riêng của Quảng Ninh. Đã nhiều lần gia đình mang sản phẩm đi giới thiệu cả ở nước ngoài và được rất nhiều người thích thú, tìm mua. Song kinh tế gia đình có hạn, giá cả leo thang, nguồn nguyên liệu cho sản xuất khan hiếm đã khiến những hộ gia đình làm mỹ nghệ than đá như chúng tôi rơi vào hoàn cảnh khó khăn. Do vậy, rất mong các cấp chính quyền, đặc biệt là ngành du lịch tạo điều kiện quản bá, bố trí để chúng tôi giới thiệu sản phẩm, cho phép các hộ gia đình làm nghề được phép mua nguyên liệu tại mỏ để tiếp tục duy trì sản phẩm truyền thống của người vùng mỏ. Nếu với không có biện pháp giúp đỡ thì theo tôi nghĩ chỉ khoảng 5 năm nữa chắc Quảng Ninh sẽ không còn cơ sở nào chế tác mỹ nghệ than đá nữa. Nguyễn Duy - Đỗ Phương