Xe buýt góp phần giảm thiểu ùn tắc

Mãi đến năm 2007, Quảng Ninh mới bắt đầu đưa loại hình vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt vào hoạt động trên một số tuyến quốc lộ và nội thị từ Vân Đồn đến Đông Triều. Tuy thời gian ngắn nhưng loại hình vận tải này đã nhanh chóng chiếm được cảm tình và được xã hội chấp nhận. Thế nhưng, thực tế để duy trì hoạt động hiệu quả của loại hình vận tải này lại không phải là điều dễ dàng.

Góp phần giảm thiểu ùn tắc giao thông

Hiện trên địa bàn tỉnh đang có 3 doanh nghiệp kinh doanh loại hình vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt. Đó là Công ty TNHH Phúc Xuyên, Công ty CP xe buýt Quảng Ninh và Công ty CP Xe buýt Vân Đồn. Trong đó, 2 Công ty CP Xe buýt Quảng Ninh và Vân Đồn chỉ mở tuyến Vân Đồn - Bãi Cháy và ngược lại. Riêng Công ty TNHH Phúc Xuyên đến nay đã mở tới 4 tuyến: Hòn Gai - Bãi Cháy - Hoành Bồ; Hòn Gai - Uông Bí - Đông Triều; Hòn Gai - Quảng Yên và Uông Bí - Vàng Danh.

Theo đánh giá của nhiều người dân đi lại trên các tuyến đường nội tỉnh, hệ thống xe buýt đưa vào vận hành trên địa bàn đã mang lại cơ hội để hành khách được lựa chọn phương tiện phù hợp, an toàn. Riêng các tuyến xe buýt Phúc Xuyên đã được rất nhiều người đón nhận bởi những ích lợi và đóng góp không nhỏ trong việc giảm thiểu ùn tắc giao thông trên tuyến quốc lộ, nhất là đoạn Hạ Long - Uông Bí. Đặc biệt, giá cả sử dụng dịch vụ vận tải này hợp với túi tiền (giá vé chặng thấp nhất là 5.000 đồng/hành khách/chặng) và loại hình này cũng đã từng bước thay đổi được thói quen đón xe, xuống xe tuỳ tiện của hành khách. Chị Nguyễn Thị Lan, phường Quang Hanh, TP Cẩm Phả chia sẻ: “Công việc của tôi thường phải đi lại rất nhiều. Để tiết kiệm chi phí, tôi chọn đi xe buýt. So sánh giữa các tuyến xe buýt Vân Đồn - Bãi Cháy và Hòn Gai - Uông Bí - Đông Triều, tôi thấy hoạt động của tuyến xe buýt Hòn Gai - Uông Bí - Đông Triều tốt hơn cả. Hầu hết, các chuyến xe tôi đi đều dừng, đón trả khách đúng điểm đỗ. Và điểm thích nữa là văn hoá xe buýt được thực hiện khá tốt. Tôi nghĩ rằng, nếu xe buýt phục vụ tốt và nhiều người chọn xe buýt làm phương tiện đi lại thì chắc chắn sẽ giảm đáng kể lưu lượng người và phương tiện tham gia giao thông trên các tuyến đường”.

Tuyến xe buýt dừng, đỗ đúng điểm quy định đã góp phần hình thành ý thức tốt cho người tham gia giao thông. Ảnh: Nghĩa Hiếu

Theo ông Đoàn Thế Xuyên, Giám đốc Công ty TNHH Phúc Xuyên, riêng hệ thống vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt của Công ty hiện có 70 đầu xe; trong đó, tuyến Hòn Gai - Uông Bí - Đông Triều (tuyến số 8) là 30 đầu xe. Thời gian quy định cho mỗi tuyến xe từ đầu bến đến cuối bến là 2,5 tiếng; thời gian giãn cách giữa mỗi chuyến xe là 15 phút. Trung bình, mỗi ngày, Công ty đảm nhận 104 lượt chiều xe đi - về trên các tuyến; trong đó, riêng tuyến buýt số 8 là 98 lượt với lưu lượng vận chuyển là 5.000 lượt người/ngày. Nhìn vào con số trên, làm phép tính đơn giản, nếu 5.000 lượt người sử dụng phương tiện cá nhân/ngày trong khi đoạn đường này đang quá tải, xuống cấp thì có thể thấy, vai trò và đóng góp không nhỏ của tuyến xe buýt Phúc Xuyên trong việc giảm ùn tắc giao thông trên tuyến quốc lộ đoạn Hạ Long - Đông Triều hiện nay.

Cần có cơ chế ưu tiên

Để tạo được bước chuyển biến trong nhận thức cũng như thói quen của người tham gia giao thông khi đón, xuống xe, thời gian đầu mới đi vào hoạt động, Công ty TNHH Phúc Xuyên đã phải làm rất nhiều việc; thậm chí chấp nhận thua lỗ. Ngoài việc đầu tư xây dựng bến bãi, điểm dừng đỗ, đón khách có nhà chờ, mái che cho các tuyến; tuyển lái xe, phụ xe có tay nghề, nhiệt tình, trách nhiệm với công việc, Công ty còn thường xuyên tổ chức tập huấn, phổ biến và yêu cầu cán bộ, công nhân viên trong Công ty nâng cao chất lượng dịch vụ, thể hiện tốt vấn đề văn hoá xe buýt; tổ chức cho cán bộ, công nhân viên công ty mặc đồng phục, đi xe máy tuyên truyền, vận động hành khách đi đến các điểm dừng, đỗ để đón xe. Bằng sự kiên trì, nỗ lực cộng với uy tín dịch vụ các tuyến xe buýt Phúc Xuyên đã chiếm được cảm tình và lòng tin của hành khách. Nếu như ban đầu, Công ty chỉ mở 3 tuyến: Hòn Gai - Bãi Cháy - Hoành Bồ; Hòn Gai - Quảng Yên và Hòn Gai - Uông Bí thì nay nối dài thêm tuyến Hòn Gai - Uông Bí - Đông Triều và thêm tuyến mới Uông Bí - Vàng Danh. Tới đây Công ty sẽ đề nghị cơ quan chức năng cho tách tuyến Hòn Gai - Uông Bí - Đông Triều làm 2 tuyến riêng để phù hợp với quy định của Chính phủ (độ dài tuyến xe buýt không vượt quá 60km). Riêng tuyến Uông Bí - Vàng Danh được Công ty mở do nhu cầu thực tế (tuyến này không nằm trong quy hoạch của tỉnh, thành phố). Từ khi tuyến xe buýt Uông Bí - Vàng Danh mở ra đã giúp cho việc đi lại, lưu thông giữa Vàng Danh - Uông Bí thuận lợi hơn; tạo thêm cơ hội cho Vàng Danh phát triển, thoát khỏi tiếng là “ốc đảo trên cạn”.

Dẫu đã khẳng định được uy tín và có bước phát triển nhưng trao đổi với chúng tôi, ông Đoàn Thế Xuyên vẫn rất trăn trở. Ông cho biết: “Hiện nay hoạt động của loại hình vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt gặp rất nhiều khó khăn. Do việc thuê bến bãi không ổn định; doanh thu không đủ để tái đầu tư. Và khi xe xuống cấp, hư hỏng sẽ gây nguy cơ mất an toàn, không tạo được sức hút với lao động chứ chưa nói gì đến sức hút với hành khách. Hiện Công ty có tới 50% số xe buýt trong tình trạng hư hỏng và xuống cấp nhưng nếu không chạy sẽ không đảm bảo tuyến như cam kết và không đáp ứng được nhu cầu của người dân. Bên cạnh đó, các bến bãi do phải đi thuê nên luôn nơm nớp lo bị đòi lại. Thời điểm này Công ty đang cố cầm cự”. Trên thực tế, không riêng Công ty TNHH Phúc Xuyên gặp khó khăn mà 2 Công ty khác cùng kinh doanh loại hình này trên địa bàn tỉnh cũng đã phải “tháo thân” bằng cách bán xe cho tư nhân chạy, gây nên hỗn loạn và bát nháo thị trường vận tải hành khách công cộng. Và người chịu thiệt thòi cuối cùng vẫn là các “thượng đế”. Tìm hiểu được biết thêm, kinh doanh dịch vụ vận tải khách công cộng bằng xe buýt là loại hình kinh doanh đặc thù thế nhưng các doanh nghiệp không có cơ chế, chính sách hỗ trợ của nhà nước về trợ giá vé cho hành khách; hỗ trợ lãi suất ngân hàng đầu tư; cơ chế ưu tiên về thuế thu nhập doanh nghiệp; hỗ trợ giải quyết việc làm….

Phát triển xe buýt là nhiệm vụ quan trọng trong phát triển giao thông, hình thành nên văn minh đô thị, hạn chế lượng phương tiện cá nhân tham gia giao thông, giảm bớt TNGT… Việc quy hoạch ưu tiên phát triển xe buýt cũng như hạ tầng xe buýt đang trở thành vấn đề bức thiết. Từ đó mới có thể tuyên truyền, vận động, khuyến khích người dân bớt sử dụng phương tiện cá nhân, chuyển sang xe buýt. Việc đẩy mạnh đầu tư, đặc biệt là hạ tầng, chuẩn hoá hệ thống xe buýt là hết sức cần thiết để đô thị và cũng để xe buýt Quảng Ninh không bị “hụt hơi” trong vài ba năm tới. Để đạt mục tiêu ấy, cần sự đầu tư, hỗ trợ kịp thời của tỉnh, nếu không tương lai của xe buýt công cộng chẳng biết sẽ đi về đâu?

Cẩm Nang