Ajax Amsterdam hay Feyenoord, đâu mới là lò đào tạo số một ở Hà Lan?

Khi điểm qua những lò đào tạo bóng đá hàng đầu châu Âu, người ta không thể không nhắc đến học viện của CLB Ajax Amsterdam, nơi sản sinh ra những tên tuổi một thời của bóng đá Hà Lan như Johan Cruyff, Edwin van der Sar hay Dennis Bergkamp. Nhưng trong vài năm trở lại đây, Feyenoord, một CLB giàu truyền thống khác cũng đang cạnh tranh hiệu quả với Ajax trong việc nuôi dưỡng những mầm non bóng đá.

Trước đây, Ajax từng thiết lập một “tiêu chuẩn vàng” để đào tạo các cầu thủ trẻ, nhưng cách làm này của họ đã sớm bị các đối thủ học theo và rồi đội bóng từng 4 lần vô địch châu Âu thậm chí không thể trở thành “số một” ở Hà Lan. Ngày nay, đại kình địch của họ, Feyenoord, mới là đội bóng thu hút tài năng trẻ hàng đầu ở “xứ sở hoa tulip”, quan trọng hơn CLB đến từ Rotterdam đã giữ lại được những cầu thủ đó cho riêng mình.

Sẽ phải bất ngờ khi biết rằng 48% số cầu thủ đang chơi bóng cho Feyenoord mùa giải này xuất thân từ lò đào tạo của họ, chiếm một tỷ lệ cao nhất trong bảng xếp hạng của Liên đoàn bóng đá Hà Lan, trong khi Ajax Amsterdam chỉ có 34%. NAC Breda là CLB đứng thứ hai trong danh sách với 38% nhưng họ phải xếp đồng hạng với Heracles Almelo, CLB này có 23 cầu thủ đã từng thông qua đào tạo từ học viện.

Trung tâm nghiên cứu thể thao quốc tế (CIES) đã tiến hành một cuộc khảo sát ở 31 giải đấu có tính cạnh tranh nhất châu Âu hồi năm ngoái và nhận thấy có 69 cầu thủ đã được đào tạo từ lò Ajax nhưng hầu hết họ đã rời CLB này.

Ajax đã vô địch Champions League lần gần nhất dưới thời HLV Louis van Gaal vào năm 1995, họ luôn ra sân với 7 cầu thủ do mình đào tạo, một tỷ lệ rất cao ở thời điểm đó. Nhưng đấy đã là thời kỳ hoàng kim nhất của “Lancieri” vì kể từ thời điểm đó CLB thường xuyên chọn phương án mua sắm cầu thủ hơn là tạo cơ hội cho các nhân tố trẻ có cơ hội thi đấu bóng đá đỉnh cao, nhiều tài năng đã phải chuyển đến thi đấu cho những CLB nước ngoài.

“Tất cả những ý tưởng mới nhất về việc làm thế nào để phát triển các cầu thủ trẻ đã bắt đầu với Ajax”, ông Huw Jennings, một “kiến trúc sư” nổi tiếng về đào tạo cầu thủ trẻ ở Anh cho biết.

CLB Ajax muốn các cầu thủ trẻ phải nỗ lực cạnh tranh hơn nữa, tiến bộ và tồn tại, hoặc họ sẽ bị loại bỏ. Đó không phải là môi trường “thân thiện” với những người trẻ tuổi và các thần đồng chỉ đơn thuần là những con người có năng khiếu. Nhưng trong thập kỷ qua, hai cái tên Wesley Sneijder và Rafael van der Vaart thực sự đã phá bỏ những suy nghĩ tiêu cực trong cách đào tạo của CLB, họ không chỉ nổi tiếng mà còn mang thương hiệu Ajax bay cao khắp châu Âu.

Một nhà phê bình cho rằng hệ thống mà Ajax đang vạch ra quá máu lạnh. “Tôi cảm thấy họ đã đánh mất tinh thần khi chơi bóng ở đây và đó là động lực làm cho họ trở nên tuyệt vời khi ra đi”, HLV đào tạo trẻ ở Mỹ John Hackworth đã nói. “Những tài năng Ajax tạo ra nhờ vậy mà đã nhanh chóng trở thành một ngôi sao ở nơi khác.”

Đào tạo từng cá nhân

Sau khi trưởng thành từ lò đào tạo của Ajax và nổi tiếng khắp trời Âu, huyền thoại bóng đá Hà Lan Johan Cruyff đã trở lại Amsterdam và tiến hành một cuộc cách mạng trong năm 2011, triết lý của ông đã làm thay đổi học viện của CLB.

Với Wim Jonk phụ trách các cầu thủ trẻ, CLB bây giờ tập trung vào đào tạo từng cá nhân. Nó sẽ phải mất nhiều năm, tuy nhiên cách làm này sẽ đưa CLB trở lại với những thành công như trong thập niên 70 của thế kỷ trước. “Chiến thắng là một khía cạnh của các trận đấu, cần phải cải thiện điều đó nhiều hơn nữa”, Johan Cruyff đã nói.

“Khi các đội trẻ thi đấu, họ sẽ chú ý đến kết quả nhiều hơn và tạo ra sự quan tâm từ nhiều phía. Bạn cần phải đào tạo một cá nhân với một HLV, điều đó sẽ làm cho bạn đạt được những mục tiêu xa hơn.”  Ronald de Jong, một tuyển trạch viên của Ajax giải thích cách làm của CLB.

“Tôi muốn thấy một cầu thủ trẻ chạy như thế nào, cậu ta cần phải chạy trên đôi chân của chính mình. Hãy xem liệu cậu ta có sáng tạo với quả bóng và có thực sự yêu bóng đá hay không. Tôi nghĩ rằng những điều cơ bản đó có thể dự đoán một tài năng sẽ trưởng thành như thế nào trong tương lai.” De Jong cho biết.

Mỗi một CLB ở Hà Lan đều có những chương trình đào tạo riêng của mình nhưng các cầu thủ trẻ cần được tạo cơ hội để thi đấu trong đội hình chính. Những HLV hàng đầu như Bert van Marwijk, Martin Jol, Dick Advocaat và Steve McClaren luôn có kinh nghiệm trong những việc đó.

Khó khăn tài chính

Những chương trình đào tạo trẻ đã phát triển rầm rộ ở Hà Lan trong thập kỷ qua, với các chức vô địch châu Âu của đội tuyển U21 vào năm 2006 và 2007, song song đó đội U17 cũng đoạt được danh hiêu tương đương.

Feyenoord đã vướng vào những khó khăn tài chính và mùa này các cầu thủ của họ đang chiến đấu hết mình để giành chức vô địch đầu tiên kể từ năm 1999 với 14 cầu thủ 18 và 23 tuổi đã được đào tạo từ họ viện.

Trong thập niên 1990, Giovanni van Bronckhorst đã rời Feyenoord và sau đó có một sự nghiệp quốc tế ấn tượng. Tiền đạo Robin van Persie cũng thế, anh đã chuyển đến Arsenal và hiện tại đang chơi bóng cho Manchester United.

“Chúng tôi đang cố gắng mang những tài năng về với CLB trước khi chúng bước sang tuổi 15 để có đầy đủ thời gian huấn luyện”, ông Stanley Brard, người đứng đầu học viện của Feyenoord đã nói. “Chúng tôi tập trung vào những cá nhân, nhưng bên cạnh đó chúng tôi cố gắng tạo ra một sự gắn kết giữa 6 hoặc 7 cầu thủ trong mỗi đội trẻ trong suốt quá trình đào tạo.”

Mục tiêu chính là cung cấp cho đội hình chính của Feyenoord 2 cầu thủ mỗi mùa bóng. Ví dụ về sự hiệu quả của học viện Feyenoord được minh chứng rất rõ. Tiền vệ 18 tuổi Tonny Vilhena được gọi vào tuyển Hà Lan, trong khi hai năm trước, cầu thủ của đội U21 Georginio Wijnaldum, Leroy Fer và Luc Castagnois được bán đi với giá trị tổng cộng là 14 triệu euro.

Theo TT&VH