An toàn lao động để phát triển bền vững

Quảng Ninh hiện có gần 20.000 doanh nghiệp, trong đó có nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nguy hiểm, độc hại, tiềm ẩn nguy cơ cao về mất an toàn lao động. Toàn tỉnh có tổng số trên 300.000 lao động, làm việc tại trên 90% doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa. Do đó, đảm bảo an toàn lao động là mục tiêu tiên quyết để doanh nghiệp phát triển bền vững, góp phần vào sự phát triển KT-XH của địa phương.

Cả hệ thống chính trị vào cuộc

Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh tăng cường đầu tư thiết bị công nghệ, đảm bảo an toàn lao động.

Là tỉnh công nghiệp với sự đa dạng về loại hình kinh tế, ngành nghề kinh doanh, cơ sở hạ tầng, an toàn lao động được tỉnh xác định là trách nhiệm không phải chỉ của người sử dụng lao động mà còn của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội. Nhiều chủ trương, định hướng của tỉnh trong lãnh đạo, chỉ đạo về công tác này đã được cụ thể hóa bằng các văn bản, kế hoạch.

Theo đó, để thực hiện Chỉ thị số 29-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về đẩy mạnh công tác an toàn lao động, vệ sinh lao động trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế, BCH Đảng bộ tỉnh đã ban hành Chương trình hành động số 21-CTr/TU; UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 1266/KH-UBND ngày 18/3/2014 thực hiện Chương trình hành động số 21, Chỉ thị số 29 và triển khai tới các đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh.

Với sự vào cuộc sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và các cấp, ngành, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) đã được nâng lên; quá trình thực hiện cũng đạt được nhiều kết quả quan trọng; ý thức của cả người lao động và người sử dụng lao động cũng đã có sự chuyển biến tích cực.

Công ty CP Than Núi Béo chú trọng đầu tư công nghệ mới nhằm đảm bảo an toàn lao động.

Ông Đỗ Cao Thượng, Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh cho biết: Người sử dụng lao động tại các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh đã có ý thức, nghiêm túc triển khai thực hiện các quy định của pháp luật về công tác ATVSLĐ. Trong đó đã quan tâm kiện toàn, tổ chức bộ máy, bố trí cán bộ làm công tác ATVSLĐ; xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch ATVSLĐ hằng kỳ; phân định rõ chế độ trách nhiệm của các bộ phận trong công tác ATVSLĐ. Công tác tuyên truyền, giáo dục, huấn luyện, đào tạo về ATVSLĐ được đổi mới với nhiều hình thức phong phú, cách làm sáng tạo. Công tác thanh tra, kiểm tra ATVSLĐ được tăng cường, hiệu lực, hiệu quả được nâng cao; tổ chức điều tra, kết luận, xử lý kịp thời, nghiêm túc tất cả các vụ tai nạn lao động theo đúng quy định của pháp luật.

Nỗ lực vượt qua các thách thức

Mặc dù trong những năm gần đây, nhận thức về ATVSLĐ trong xã hội đã có sự chuyển biến rõ rệt, tuy nhiên, trên thực tế, tình hình tai nạn lao động (TNLĐ) vẫn diễn biến phức tạp, khó kiểm soát; các vụ TNLĐ làm chết, bị thương nhiều người vẫn xảy ra. Kết quả điều tra TNLĐ trong rất nhiều vụ việc đã chỉ ra do trình độ, kinh nghiệm, ý thức, nhận thức về công tác đảm bảo ATVSLĐ trong quá trình thực hiện công việc còn hạn chế, thiếu thận trọng trong thao tác; chủ quan, vi phạm quy trình, quy định kỹ thuật an toàn; không sử dụng trang bị, phương tiện bảo vệ cá nhân; sự phối hợp công việc trong nhóm thợ chưa tốt dẫn đến tai nạn cho bản thân và đồng đội.

Đối với những doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhà nước, việc tuân thủ quy định về ATVSLĐ được đánh giá khá tốt, tuy nhiên, vẫn gặp phải những bất cập. Ông Nguyễn Hòa Bình, Phó Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Than Núi Béo cho biết: Khó khăn lớn nhất hiện nay của Công ty chính là lực lượng lao động. Mới khai thác than hầm lò từ năm 2017, đồng nghĩa với việc, gần như toàn bộ công nhân hầm lò của Công ty đều là tuyển mới. Trong tình trạng tuyển dụng lao động khó khăn như hiện nay, có đến gần 50% công nhân xuất thân từ vùng cao, vùng dân tộc thiểu số các tỉnh Tây Bắc. Trình độ nhận thức của người lao động không cao, không đồng đều, đôi khi còn chạy theo sản lượng chứ hoàn toàn không chú ý đến an toàn, đó chính là những thách thức của Công ty Than Núi Béo cũng như rất nhiều doanh nghiệp ngành Than trong việc thực hiện ATVSLĐ.

Ông Lê Dũng Sỹ, Ban Chính sách - Pháp luật, LĐLĐ tỉnh nhấn mạnh: Nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật về ATVSLĐ của cả người sử dụng lao động và người lao động còn hạn chế, không đồng đều. Sự đầu tư cho công tác đảm bảo ATVSLĐ còn chưa đúng mức. Tổ chức công đoàn mặc dù được thành lập nhưng hoạt động cầm chừng, không phát huy được hết vai trò, không thực sự bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. Trong khi đó, đối với người lao động, mặc dù đã được giáo dục, huấn luyện an toàn song vẫn còn tình trạng chủ quan, làm bừa, làm ẩu, vi phạm quy trình, quy định về ATVSLĐ dẫn tới tai nạn, sự cố.

Chú trọng đảm bảo ATVSLĐ tại Công ty CP nước sạch Quảng Ninh.

Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp, nhà thầu ở tỉnh ngoài đến sản xuất, thi công xây dựng công trình trên địa bàn tỉnh, nhất là các công trình xây dựng nhà ở dân dụng, người lao động gần như không được bảo vệ về mặt pháp lý. Không có thỏa ước, hợp đồng lao động, khi có sự cố tai nạn xảy ra, người lao động gần như không thể bám víu vào đâu. Nguyên nhân của những vụ TNLĐ còn là do người lao động chủ quan, thiếu hiểu biết các quy định về an toàn vệ sinh lao động, làm việc hoàn toàn theo kinh nghiệm, khi thấy người sử dụng lao động không có hồ sơ biện pháp thi công, biện pháp đảm bảo an toàn lao động, nhưng vẫn chấp nhận đánh cược cả sự an toàn tính mạng của mình vì miếng cơm manh áo. 

Bên cạnh những yếu tố chủ quan của con người, tốc độ phát triển kinh tế tăng nhanh trong khi nguồn lực con người chưa đáp ứng kịp; một số chính sách pháp luật về ATVSLĐ còn bất cập, chưa theo kịp với sự phát triển của thực tiễn cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến TNLĐ vẫn diễn ra thời gian qua.

Đẩy mạnh đồng bộ các giải pháp

Giảng viên Trung tâm Tư vấn pháp luật và Huấn luyện ATLĐ Công đoàn Quảng Ninh tập huấn ATLĐ cho công nhân. Ảnh: Trung Anh

Huấn luyện ATVSLĐ là một trong những giải pháp hàng đầu được các cấp quản lý triển khai đến các doanh nghiệp, tổ chức sử dụng lao động trong những năm qua. Và thực tế đã chứng minh, đối với các doanh nghiệp coi trọng, tổ chức huấn luyện thường xuyên, thiết thực, thì hiệu quả mang lại trong công tác ATVSLĐ cũng khả quan hơn rất nhiều.

Công ty CP Than Núi Béo là một ví dụ điển hình. Công ty hiện có trên 2.300 người làm việc trực tiếp dưới hầm lò, trong điều kiện nặng nhọc, nguy hiểm; gần 50% công nhân trình độ nhận thức chưa cao. Tuy không tránh khỏi tai nạn hầm lò, song những năm gần đây, Công ty CP Than Núi Béo vẫn đang nỗ lực để không xảy ra tai nạn chết người trong quá trình lao động. Kết quả đó có được bởi hàng năm, Công ty đều tổ chức huấn luyện an toàn cho người lao động. "Số lượng kiến thức, kỹ năng huấn luyện được chia theo từng nhóm đối tượng khác nhau, phù hợp với yêu cầu công việc. Không chỉ chú trọng huấn luyện đối với nhóm đối tượng là công nhân mới tuyển dụng, học sinh thực tập, mà với người lao động đã công tác lâu năm vẫn được huấn luyện đảm bảo cập nhật những kiến thức, kỹ năng mới" - ông Nguyễn Hòa Bình, Phó Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Than Núi Béo cho biết.

Không những thế, công ty cũng tích cực đầu tư ứng dụng các công nghệ mới trong khai thác than, nhờ đó, không chỉ tiết kiệm được sức lao động cho công nhân, giảm khối lượng công việc nặng nhọc, mà còn tăng sản lượng khai thác. 

Công ty CP Than Núi Béo khánh thành công trình Xây dựng Xưởng sửa chữa cơ khí, nâng cao điều kiện làm việc của người lao động.

Không chỉ tập trung huấn luyện, ứng dụng công nghệ, việc xây dựng, kiện toàn mạng lưới an toàn vệ sinh viên, chú trọng chất lượng nguồn nhân lực, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, tổ chức các hội thi, hội thao cũng được các doanh nghiệp thực hiện có hiệu quả.

Nhiều đơn vị đã quan tâm rà soát các nội quy, quy chế, quy trình, quy phạm an toàn, đề cao ý thức tự kiểm tra để chủ động phát hiện các nguy cơ mất an toàn, từ đó có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời. 

Tại Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh, với 1.471 CBCNV toàn công ty thì có đến 1.126 công nhân lao động trực tiếp. Với đặc thù địa bàn trải dài khắp cả tỉnh, Công ty cũng đã xây dựng mạng lưới an toàn vệ sinh viên với 81 thành viên. Đây đều là những người có chuyên môn, nghiệp vụ chắc, có tinh thần trách nhiệm, tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật và đặc biệt gương mẫu, có uy tín đối với đồng nghiệp.

Bà Nguyễn Thị Thanh, Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh khẳng định: Việc chăm lo cho sức khỏe người lao động được công ty thực hiện nghiêm túc, thường xuyên, minh chứng là hàng năm, công ty đều tổ chức cho người lao động khám sức khỏe định kỳ. Đối với những lao động làm việc ở những khu vực nguy hiểm, nặng nhọc, độc hại như đào, đấu nối, sửa chữa đường ống; thau rửa, sử dụng hóa chất trong quá trình sản xuất nước… không chỉ được hưởng phụ cấp độc hại mà ngay cả bảo hộ lao động cũng được trang cấp loại đặc biệt hơn, dễ thấm hút mồ hôi hơn so với người lao động tại các vị trí khác. 

Huấn luyện nghiệp vụ PCCC, đảm bảo an toàn cháy nổ tại Công ty Công nghiệp hóa chất mỏ Việt Bắc Micco.

Theo ông Đỗ Cao Thượng, Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh, đảm bảo ATVSLĐ không phải việc làm một sớm một chiều, không chỉ trong Tháng hành động mà công đoàn các cấp cần phải thực hiện thường xuyên, liên tục, đồng bộ, thống nhất; phối hợp với chuyên môn tập trung đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục, huấn luyện ATVSLĐ; tổ chức các hình thức thi đua về ATVSLĐ với nội dung phong phú, thiết thực. Đồng thời, tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án “Nâng cao năng lực và hiệu quả công tác huấn luyện ATVSLĐ của Liên đoàn Lao động tỉnh Quảng Ninh, giai đoạn 2019-2023". Từ đó thực sự tạo chuyển biến từ nhận thức đến hành động của cả nhà quản lý, người lao động và người sử dụng lao động.

Khánh Đan