Bãi triều "quây" ở Vĩnh Trung

Nhiều năm nay, trên địa bàn xã Vĩnh Trung (TP Móng Cái) xảy ra tình trạng người dân tự ý đổ cát, cắm cọc, quây bãi triều để nuôi trồng thủy sản. Chính quyền xã và thành phố đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra, xử lý. Tuy nhiên, đến nay tình trạng này không có dấu hiệu giảm, mà diễn ra với quy mô lớn hơn, gây bức xúc trong nhân dân.

Ồ ạt quây bãi triều

Hàng trăm ha bãi triều khu vực bãi Tùng (xã Vĩnh Trung), người dân tự ý lấn chiếm trái phép.

Dẫn chúng tôi đi thực tế một số khu vực bãi triều tại xã Vĩnh Trung, anh Phạm Văn Th. (thôn 2, xã Vĩnh Trung) cho biết: Tình trạng người dân tự ý đổ cát, cắm cọc, quây bãi để nuôi thủy sản tại các bãi triều trên địa bàn xã diễn ra từ lâu; chủ yếu là nuôi con hai cùi (còn gọi là con ngao hai cùi) và khai thác tự nhiên. Năm 2012 mới có một vài hộ tự ý cắm cọc, quây bãi. Nhưng từ năm 2015, khi một vài hộ nuôi con hai cùi cho hiệu quả kinh tế khá cao thì rất nhiều hộ dân tại địa phương và một số người nơi khác đã đổ xô ra bãi triều đổ cát, cắm cọc, lấn chiếm bãi triều khai thác tự nhiên. Trong khoảng từ năm 2015-2017, trên địa bàn xã có 40-50 hộ lấn chiếm bãi triều, đến nay đã có hàng trăm hộ. Toàn bộ các khu vực mặt nước, bãi triều trên địa bàn xã đến nay đã "có chủ”. Việc người dân tự phát cắm cọc, quây bãi, lấn chiếm bãi triều đã ảnh hưởng đến luồng lạch của tàu, thuyền qua lại, xâm hại rừng phòng hộ, ảnh hưởng đến việc khai thác hải sản tự nhiên của người dân địa phương. Người dân đã nhiều lần phản ánh đến chính quyền xã, nhưng tình trạng này không những không được ngăn chặn hiệu quả, mà diện tích bãi triều bị lấn chiếm đang ngày một lan rộng.

Khu vực bãi Chương hiện trở thành khu vực nuôi thủy sản tự phát.

"Mục sở thị", chúng tôi thấy toàn bộ các khu vực bãi triều từ Vụng Dầm, Cống Cách, Bãi Tùng, Bãi Đai, Núi Lẻ, Núi Am, Bãi Cái, Núi Lở, Núi Mõm Kìm, bãi Chương, bãi Cồn Trâu… là những “ma trận” cọc tre, cọc gỗ, lồng bè san sát với diện tích hàng trăm ha, được phân chia thành từng khu vực thả nuôi thủy sản.

Hàng trăm ha bãi triều, rừng ngập mặn tại bãi Cái đã "có chủ", khiến cho người dân không còn nơi để khai thác hải sản tự nhiên.

Theo con đường xuyên đảo từ Bãi Tùng đến khu vực Cống Cách, Cửa Đài, thuộc thôn 4, xã Vĩnh Trung, chúng tôi chứng kiến hàng nghìn chiếc lồng được chất đống dọc hai bên đường để chuẩn bị cho việc thả giống thủy sản nuôi. Không kể ngày, đêm, trên các bãi, người dân đang tất bật với việc đổ cát tạo bãi, đánh lồng chuẩn bị thả giống. Anh Q., một chủ nuôi con hai cùi khá lớn tại khu vực này, cho biết: Anh đã thả nuôi con hai cùi tại bãi triều này được gần 5 năm. Đến nay, gia đình anh đã quây được khoảng vài chục ha bãi triều. 2 năm nay, việc mua cát xốp hơi khó khăn, giá cao, nhưng gia đình cũng đã mua được mấy tàu cát từ huyện Vân Đồn với giá gần 100 triệu đồng/tàu, để thả giống. Vụ này, gia đình anh đầu tư hơn 1 tỷ đồng, xuống giống được gần 1.000 lồng. Mặc dù chính quyền xã đã kiểm tra và khuyến cáo người dân không được thả nuôi, vì khu vực này chưa được quy hoạch là khu nuôi trồng thủy sản, "tuy nhiên, gia đình  tôi không nuôi thì người khác cũng lấn hết bãi" - anh Q. nói.

Không kể ngày, đêm, người dân tất bật với việc thả giống nuôi con hai cùi.

Theo phản ánh của người dân xã Vĩnh Trung, hiện nay, phần lớn diện tích bãi triều trên địa bàn xã đã "có chủ”, trong đó có những gia đình có diện tích từ vài chục đến hàng trăm ha, như gia đình ông Đông - Thang tại bãi Chương; gia đình ông Quý - Tường, gia đình ông Cường - Thình tại khu vực Cống Cách, Cửa Đài. Người dân đã phản ánh đến chính quyền xã. Chính quyền xã đã tổ chức đi nhổ, chặt cọc tre, gỗ tại các khu vực bãi triều, nhưng diện tích bãi triều bị lấn chiếm vẫn ngày một lan rộng; số hộ chiếm bãi đang ngày tăng nhanh. Nếu như năm 2015-2016, khu vực bãi Tùng mới chỉ có 4-5 hộ nuôi, thì đến nay đã có hơn 30 hộ; khu vực Cống Cách, Cửa Đài có hơn 100 hộ thả nuôi với diện tích hàng trăm ha. Toàn bộ khu vực bãi Chương không còn một ô trống. Hàng trăm ha bãi triều, rừng ngập mặn tại bãi Cái đã bị một số hộ dân lấn chiếm, cắm cọc, không cho người khác vào khai thác tự nhiên. Theo người dân phản ánh, việc nuôi trồng thủy sản ở đây khá dễ dàng đối với một số chủ nuôi. Họ tự ý đổ cát, cắm cọc, quây bãi để thả nuôi, sau khi thu hoạch con hai cùi thì lên UBND xã sẽ có cách để xin giấy xác nhận nguồn gốc thủy sản để xuất bán (?)

Chính quyền xử lý không kiên quyết

Dọc đường ra khu vực Cống Cách, chúng tôi bắt gặp rất nhiều những lồng như thế này.

Cát xốp thì được tập kết mọi nơi.

Theo báo cáo của UBND xã Vĩnh Trung: Diện tích bãi triều của xã hiện có 1.460ha. Trước sự việc này, xã đã thông báo đến từng hộ dân lấn chiếm, yêu cầu trả lại bãi triều cho nhân dân khai thác tự nhiên. Trong tháng 3, tháng 4/2018, xã đã tổ chức kiểm tra thực tế tại các bãi triều và khu vực Bãi Đai, có tình trạng các hộ dân cắm cọc, quây bãi, chiếm bãi với diện tích ngày càng nhiều, lén lút đổ trộm cát xuống bãi để thả nuôi. Đến tháng 7/2018, theo thống kê sơ bộ, trên địa bàn xã có 43 hộ dân lấn chiếm bãi triều để nuôi thủy sản. Các hộ dân này đã làm đơn gửi chính quyền địa phương đề nghị xin được nuôi nhuyễn thể tại Bãi Đai, Bãi Tùng, nhưng khu vực này chưa được quy hoạch nuôi trồng thủy sản.

Hàng trăm ha bãi triều tại Cống Cách đã được đổ cát, phân ô, cắm cọc trái phép.

Về nguyên nhân dẫn đến tình trạng người dân ồ ạt lấn chiếm bãi triều, theo UBND xã Vĩnh Trung là do công tác quản lý nhà nước về bãi triều của xã chưa chặt chẽ và kịp thời phát hiện những sai phạm do mặt nước rộng. Các hộ dân chiếm bãi chủ yếu đổ cát xuống biển để nuôi nên khó phát hiện.

Ngày 4/6/2018, UBND TP Móng Cái đã ra văn bản số 1385/UBND-PKT về việc quản lý diện tích đất mặt nước tại Bãi Tùng. Theo đó, thành phố không đồng ý với việc cho các hộ dân thuê đất, mặt nước để nuôi nhuyễn thể tại khu vực này và giao cho xã Vĩnh Trung, các phòng chức năng kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc khai thác thủy sản hủy diệt và các tài nguyên khoáng sản khác tại khu vực Bãi Tùng, xã Vĩnh Trung. Ngày 16/6/2018, UBND TP Móng Cái đã có buổi làm việc với xã Vĩnh Trung và các ngành chức năng kiểm tra công tác quản lý nuôi trồng thủy sản tại xã. Tại buổi làm việc, lãnh đạo thành phố khẳng định: Thời gian gần đây, hiện tượng người dân tự lấn chiếm bãi triều ven biển để nuôi trồng thủy sản đang diễn ra và có nguy cơ lan rộng. 100% các hộ nuôi đều tự phát, không được cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, thuê mặt nước và cấp phép nuôi trồng thủy sản. Nguồn cung cấp giống nhuyễn thể, cát xốp đều không được các cơ quan chức năng và chính quyền xã kiểm soát. Do đó dễ xảy ra xung đột giữa những người nuôi và người khai thác tự nhiên, là nguy cơ trở thành điểm nóng về an ninh trật tự trên địa bàn xã.

Hàng chục bè ương giống tại khu vực Cửa Đài ảnh hưởng tới luồng lạch giao thông.

TP Móng Cái đã phê bình Chủ tịch UBND xã Vĩnh Trung trong công tác quản lý nhà nước về nuôi trồng thủy sản, để xảy ra tình trạng người dân tự ý lấn chiếm bãi triều với diện tích lớn, không kịp thời xử lý, ngăn chặn. Đồn Biên phòng Cửa khẩu Cảng Vạn Gia, Bộ đội đảo Vĩnh Thực cần rút kinh nghiệm ngay trong công tác quản lý địa bàn, vì đã để cho các tàu chở cát xốp, giống thủy sản không rõ nguồn gốc vào địa bàn quản lý, có nguy cơ phát sinh dịch bệnh và tạo điều kiện cho tình trạng nuôi trồng thủy sản tự phát, trái phép hình thành và mở rộng. Thành phố yêu cầu xã Vĩnh Trung thông báo tới các hộ nuôi giữ nguyên hiện trạng, không phát triển thêm, triển khai cho 100% hộ nuôi ký cam kết giữ nguyên hiện trạng đến hết năm 2018, sau đó tự tháo dỡ, trả lại hiện trạng ban đầu cho đất rừng phòng hộ, luồng lạch giao thông đường thủy. Mặc dù vậy, đến nay tình trạng này không có dấu hiệu giảm mà còn diễn ra với quy mô ngày càng lớn hơn.

Ngọc Anh

[links()]