Báo cáo tổng kết

Nhưng trên thực tế có tình trạng, báo cáo thì “kêu”, nhưng sự thực thì “ẻo”. Trong kinh tế thị trường với những chiến lược sản xuất kinh doanh vừa lâu dài vừa thích ứng thì kế hoạch từng năm không còn đều đều như thời kinh tế bao cấp nữa. Do đó những con số đưa ra để làm căn cứ đánh giá cũng khác. Nếu trước đây lấy “sản xuất vượt kế hoạch” làm căn cứ, thì bây giờ căn cứ phải là “hiệu quả” sản xuất kinh doanh. Ví dụ thị trường trong năm cần 10 cái khoá mà nhà máy lại đề ra kế hoạch sản xuất 12 chiếc, rồi vượt mức kế hoạch thành 14 chiếc khoá thì là thất bại, chứ không phải thành công.

Ngày nay có nhiều tiêu chí để đánh giá quá trình phát triển. Có quan điểm cho rằng đánh giá một nền kinh tế căn cứ công nghệ sẽ đầy đủ và chính xác hơn căn cứ vào GDP. Có một nhà báo nêu ví dụ, để đánh giá mức sống của hộ gia đình chỉ cần xem gia đình đó có mấy cái thớt. Nếu có hai thớt, một để thái đồ sống, một để thái đồ chín thì gia đình đó không thể thuộc diện đói nghèo và là gia đình sinh hoạt hợp vệ sinh. Nghĩa là từ cách đánh giá gia đình này có nhiều “tiền” không, sang cách đánh giá “công nghệ” làm bếp của gia đình này thế nào.

Vấn đề xây dựng và thống nhất hệ thống tiêu chí để đánh giá là rất quan trọng. Tiếc rằng báo cáo tổng kết năm hiện nay của một số ngành, đơn vị vẫn theo kiểu “gạn đục khơi trong”, cố tìm cách để thổi phồng thành tích, giảm nhẹ, hoặc thanh minh cho khuyết điểm, đồng thời chưa đánh giá vai trò, trách nhiệm cá nhân đối với thiếu sót, khuyết điểm. Cách viết này thường được gọi là “đánh võng” câu chữ. Ví dụ con số tuyệt đối là 32 tỷ đồng, nếu thành tích thì viết “ước đạt gần 40 tỷ đồng”, nếu là khuyết điểm thì viết “đã vận dụng chi khoảng 30 tỷ đồng, khuyết điểm là chưa báo cáo...”.

Hội nhập kinh tế quốc tế thì chúng ta cũng phải hội nhập báo cáo. Ngoại trừ không được nêu những bí mật theo quy định của luật pháp, báo cáo tổng kết phải phản ánh được đầy đủ, chính xác kết quả hoạt động để báo cáo nội bộ cơ quan, đơn vị và các cấp quản lý.

Đã đến lúc phải xem xét và xử lý tới trách nhiệm “tác giả” của những báo cáo tổng kết chưa chính xác, sai sự thật và việc chấp hành chưa nghiêm chế độ báo cáo theo quy định.