Nhà truyền thống Công ty Địa chất mỏ: Bảo tàng thu nhỏ về than và đá

Nhà truyền thống Công ty CP Địa chất mỏ - TKV trưng bày hàng trăm mẫu vật về than đá và đất sét. Đây có thể coi là một bảo tàng thu nhỏ, độc đáo ở Vùng mỏ Quảng Ninh. 

Để có được một số lượng lớn mẫu vật trưng bày là cả một quá trình đam mê, tìm tòi, vượt qua khó khăn của những người làm địa chất mỏ trong suốt mấy chục năm qua. Những mẫu địa chất này được cán bộ, công nhân Công ty bảo quản lưu giữ sau quá trình tìm kiếm thăm dò.

Bộ sưu tập nhiều nhất vẫn là các mẫu than, đá, đất sét, khoáng vật; khoáng sản, đá quý và đá bán quý, thực vật hóa thạch và cổ sinh vật. Không gian trưng bày được chia làm các khu vực như: Tiến hóa địa chất của khu vực Đông Bắc, đá quý và đá bán quý ở Việt Nam, khoáng sản kim loại khu vực Đông Bắc, một số loại khoáng sản ở Việt Nam. Ngoài ra, còn có một số công cụ máy móc gắn liền với công việc của những người thợ địa chất. 

Đáng lưu tâm là những mẫu vật khoáng sản ở vùng Đông Bắc như: Đá diekit, đá pydophylit ở mỏ Tấn Mài, xã Quảng Đức (Hải Hà), hóa thạch san hô tuổi carbon permi tìm được ở Vịnh Hạ Long năm 2010, sét trắng ở Yên Đức (Đông Triều), mẫu calcit tại Hạ Long, mẫu antimonit tại điểm quặng mỏ than Dương Huy...

Một số hệ thực vật hóa thạch ở Hòn Gai như mẫu gỗ hóa than tìm được năm 2010, mẫu đá tại lỗ khoan 969 T4 Khe Tam, mẫu đá seward tìm thấy tại Phân khu Đá Mài, Khe Chàm; mẫu dăm kết silic dạng khảm, hóa thạch hình lá cây. Hàng chục mẫu than thương phẩm và than nguyên khai của các mỏ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh cũng được trưng bày.

Bên cạnh đó, có hàng chục mẫu vật địa chất được khai thác từ các mỏ trong cả nước như: Đá vôi vi hạt hệ tầng Chang Pung tìm thấy ở Lũng Cú (Hà Giang) năm 2010, cát kết và đá vôi vón cục ở Mèo Vạc (Hà Giang), tekit ở Lục Yên (Yên Bái), A Yun Pa (Gia Lai), Nephrit ở Sông Mã (Sơn La), đá thạch anh và thạch anh tím ở Thường Xuân (Thanh Hóa) v.v.. Đặc biệt, không gian trưng bày hiện còn lưu trữ những mẫu vật địa chất do cán bộ Công ty mang về từ nước bạn Lào sau quá trình thi công công trình đã hoàn thành.

Không chỉ dựng lên diện mạo của ngành địa chất Việt Nam, những hiện vật được trưng bày còn gợi ra cả những suy tư về sự giàu có, phong phú về tài nguyên khoáng sản của đất nước, về một Việt Nam rừng vàng biển bạc. Người xem đến đây còn cảm nhận được những tinh túy của thế giới địa chất khoáng sản nằm sâu trong lòng đất Việt Nam nói chung, Quảng Ninh nói riêng đi liền với những thông tin khoa học bổ ích lý thú.

Những mẫu vật cổ, quý hiếm nhất được tìm thấy có thể giúp chúng ta quay ngược thời gian về hàng triệu năm trước. Những mẫu đá có tuổi (địa chất) cổ nhất đến những mẫu đá trẻ hơn đủ để hình dung về địa chất trái đất qua các thời đại cơ bản. Bởi vậy có thể hình dung rằng lắng nghe quan sát mẫu vật địa chất là lắng nghe tiếng vọng từ lòng đất từ thuở xa xưa.

Để tìm được các mẫu đạt yêu cầu đề ra, những cán bộ địa chất phải trèo đèo lội suối, đôi khi dấn thân vào chốn rừng thiêng nước độc, khu vực nguy hiểm để quan sát, phát hiện. Tìm đã khó nhưng đôi khi lấy về còn khó khăn hơn, nhiều khi tìm được vị trí có mẫu đẹp, nhưng với trang thiết bị hiện có thì không thể lấy được mẫu. Khi sưu tầm mang về rồi các mẫu vật địa chất đều được ghi đầy đủ thông tin số hiệu mẫu vật, vị trí lấy mẫu, tên mẫu vật, phân vị địa chất của chúng và phân loại chúng... Việc phân loại mẫu vật địa chất trong các cơ sở bảo quản và trưng bày là rất cần thiết, vì nó giúp các cán bộ địa chất quản lý và tra cứu mẫu một cách khoa học.

Ông Hà Minh Thọ, Giám đốc Công ty CP Địa chất mỏ, cho biết: Hệ thống mẫu vật được sưu tầm, bổ sung, lưu giữ và trưng bày đã làm rõ tính đa dạng và độc đáo về cấu trúc địa chất, loại hình khoáng sản của Việt Nam. Về ý nghĩa của các mẫu vật địa chất, đây là giáo cụ trực quan để phục vụ nghiên cứu, học tập tôn vinh công việc thầm lặng của những nhà địa chất, nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.