Bình chọn 50 tác phẩm văn học, nghệ thuật Việt Nam tiêu biểu sau ngày đất nước thống nhất

Kỷ niệm 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2024), hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025), tối 18/5, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Lễ phát động Bình chọn 50 tác phẩm văn học và nghệ thuật biểu diễn Việt Nam tiêu biểu, xuất sắc sau ngày đất nước thống nhất với chủ đề “Những bản hùng ca đất nước”.

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Văn hóa-Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông nêu rõ, văn học nghệ thuật có sức mạnh to lớn như nước lũ, thác dâng. Một thời “tiếng hát át tiếng bom” đã thôi thúc cả dân tộc vượt qua bao đau thương, gian khổ để chiến đấu, hy sinh tất cả cho thắng lợi cuối cùng.

“Một thời, chúng ta vô cùng tự hào trước hàng triệu triệu người lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, tất cả vì miền nam thân yêu..., để rồi niềm sung sướng vỡ òa trong ngày miền nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, giang sơn thu về một mối; khúc tráng ca trở thành khúc khải hoàn của cả dân tộc”, Thứ trưởng Tạ Quang Đông nhấn mạnh.

Hoạt động bình chọn 50 tác phẩm văn học và nghệ thuật biểu diễn Việt Nam tiêu biểu, xuất sắc kể từ sau ngày đất nước thống nhất nhằm tôn vinh, tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, những đóng góp quan trọng của văn học và nghệ thuật biểu diễn Việt Nam trong xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; tiếp tục quán triệt đầy đủ, sâu sắc các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về văn hóa, văn nghệ.

Hoạt động cũng nhằm cổ vũ, động viên, phát huy tài năng, tâm huyết của đội ngũ văn nghệ sĩ trong và ngoài nước, ghi nhận những đóng góp của văn nghệ sĩ trong việc xây dựng nền văn học, nghệ thuật Việt Nam đa dạng, phong phú, phát huy sức mạnh của đội ngũ văn nghệ sĩ đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc; đồng thời là minh chứng cụ thể trong triển khai, thực hiện các nhiệm vụ tổ chức các hoạt động tổng kết 50 năm nền văn học nghệ thuật sau ngày đất nước thống nhất.

Theo nhà văn Nguyễn Bình Phương, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, sáng tạo văn học nghệ thuật cho “ra tấm, ra món” là rất khó, và thưởng thức một tác phẩm cho thấu đáo cũng khó không kém gì sáng tạo ra tác phẩm ấy. Vì thế, thẩm định để chọn ra một số tác phẩm tiêu biểu trong một rừng các tác phẩm đã xuất bản, công diễn là không đơn giản, nhất là khi một tác phẩm nghệ thuật khi ra đời có nhiều cách tiếp cận, cảm nhận khác nhau tùy theo trình độ, nhận thức, nhu cầu nội tại của người tiếp nhận.

Hơn nữa, sáng tạo không có ba-rem, mô hình hay mẫu số chung, nên để tìm ra tiếng nói chung tuyệt đối về một tác phẩm nghệ thuật là nan giải. “Nhưng nan giải không có nghĩa là không làm được. Tôi nghĩ cuộc bình chọn này là cần thiết và chắc chắn sẽ rất thú vị”, nhà văn Nguyễn Bình Phương bày tỏ.

Theo đó, 50 tác phẩm văn học, nghệ thuật biểu diễn Việt Nam được bình chọn phải là những tác phẩm tiêu biểu, xuất sắc của các tác giả là công dân Việt Nam, người nước ngoài đang sinh sống, làm việc, học tập tại Việt Nam, được sáng tác trong thời gian từ tháng 5/1975 đến ngày 30/4/2024.

Đây là các tác phẩm đã được công bố, sử dụng dưới hình thức xuất bản, dàn dựng và biểu diễn phục vụ công chúng. Riêng đối với văn học, không bình chọn tổng tập, tuyển tập, tác phẩm in chung nhiều tác giả, bộ tiểu thuyết chưa xuất bản trọn bộ. Các tác phẩm tham gia bình chọn phải rõ ràng về lý lịch, không có tranh chấp về bản quyền tác giả.

Trong 50 tác phẩm được bình chọn, sẽ có 15 tác phẩm văn học thuộc các thể loại tiểu thuyết, trường ca, truyện ngắn, tập thơ; 15 tác phẩm sân khấu thuộc các thể loại kịch nói, tuồng, chèo, cải lương, ca kịch; 10 tác phẩm âm nhạc thuộc các thể loại giao hưởng, hợp xướng, nhạc kịch, ca khúc; 10 tác phẩm múa thuộc các thể loại: thơ múa, tổ khúc, kịch múa.

Các tác phẩm được bình chọn cần có tính nhân văn sâu sắc; có giá trị đặc biệt xuất sắc về cả nội dung và nghệ thuật, có ảnh hưởng rộng lớn và lâu dài trong đời sống xã hội, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Trong đó, ưu tiên tác phẩm phản ánh về đề tài cách mạng thời kỳ đổi mới; ca ngợi truyền thống lịch sử vẻ vang của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu; thắng lợi và thành tựu to lớn sau ngày đất nước thống nhất 30/4/1975.

Ban tổ chức cũng ưu tiên những tác phẩm đã được xét tặng Giải thưởng Nhà nước, Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật; đã đạt giải tại các cuộc thi, liên hoan chuyên nghiệp do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các Hội Văn học, nghệ thuật chuyên ngành Trung ương tổ chức; hoặc đã đạt các giải thưởng văn học, sân khấu quốc tế uy tín.

Các tác phẩm tham gia bình chọn gửi về: Phòng Văn học, Cục Nghệ thuật biểu diễn (số 32 Nguyễn Thái Học, Hà Nội). Thời gian gửi tác phẩm diễn ra đến hết ngày 31/12/2024.

Thời gian bình chọn của Hội đồng Sơ khảo diễn ra từ ngày 1/1/2025 đến 15/3/2025. Thời gian bình chọn của Hội đồng Chung khảo từ ngày 16/3/2025 đến 15/4/2025.

Lễ Tổng kết, vinh danh 50 tác phẩm văn học và nghệ thuật biểu diễn Việt Nam sau ngày đất nước thống nhất dự kiến được tổ chức vào ngày 30/4/2025.