Hướng dẫn về việc bổ sung nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030

Cử tri tỉnh Quảng Ninh kiến nghị: Tại Văn bản số 2703/BKHĐT-QLQH ngày 11/4/2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã hướng dẫn các địa phương đã được phê duyệt Quy hoạch tỉnh mà chưa bổ sung nội dung sắp xếp đơn vị hành chính được triển khai bổ sung nội dung này theo quy trình rút gọn quy định tại điểm c khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 61/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội. Tuy nhiên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chưa có hướng dẫn làm rõ cơ sở pháp lý của việc bổ sung nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có thực hiện theo quy trình điều chỉnh Quy hoạch tỉnh theo quy định tại Điều 54 Luật Quy hoạch hay không. Bên cạnh đó, nội dung của quy trình rút gọn tại Điểm c Khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 61/2022/QH15 ngày 16/6/2022 cũng chưa rõ ràng, mới chỉ đề cập đến trách nhiệm của cơ quan tổ chức lập quy hoạch, chưa có hướng dẫn cụ thể về quy trình, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ, dự toán kinh phí điều chỉnh quy hoạch tỉnh.

Đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn cụ thể về việc bổ sung nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030 trong quy hoạch tỉnh.

Đối với vấn đề này, sau khi nghiên cứu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trả lời như sau:

Về nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030: Nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong quy hoạch tỉnh theo Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12/7/2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhưng Luật Quy hoạch không quy định nội dung này. Tuy nhiên, để bảo đảm nội dung này có trong quy hoạch tỉnh, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 616/CĐ-TTg ngày 4/7/2023 về việc rà soát, hoàn thiện các quy hoạch để thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030; đồng thời, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã có chỉ đạo tại Thông báo số 430/TB- VPCP ngày 23/10/2023 của Văn phòng Chính phủ kết luận tại cuộc họp trực tuyến với 12 địa phương về đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hồ sơ trình phê duyệt Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã sẽ bổ sung vào quyết định quy hoạch tỉnh để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với nội dung là: “Đến năm 2025, thực hiện sắp xếp đối với các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có đồng thời cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 70% quy định; đơn vị hành chính cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 200% quy định; đơn vị hành chính cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định.

Đến năm 2030, thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã còn lại có đồng thời cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 100% quy định; đơn vị hành chính cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% quy định; đơn vị hành chính cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 300% quy định.

Tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số của đơn vị hành chính thực hiện theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính. Việc lập và thực hiện quy hoạch sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 ngoài tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số cần phải tính đến kết quả sắp xếp giai đoạn trước, đơn vị hành chính ổn định từ lâu, có vị trí biệt lập, có các yếu tố đặc thù và các đơn vị hành chính nông thôn đã được quy hoạch thành đơn vị hành chính đô thị.

Đối với 10 địa phương (trong đó có Quảng Ninh) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh nhưng chưa có nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có văn bản số 2703/BKHĐT-QLQH ngày 11/4/2023 tiếp tục đẩy nhanh tiến độ và chất lượng các quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó có nội dung rà soát, bổ sung nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Theo đó, nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã sẽ được thực hiện bổ sung cùng với việc điều chỉnh quy hoạch tỉnh khi có mâu thuẫn với quy hoạch cấp cao hơn. Quy trình điều chỉnh quy hoạch được thực hiện theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 2 của Nghị quyết số 61/2022/QH15 như đã nêu trên.

Trường hợp chỉ bổ sung nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã mà không có nội dung điều chỉnh quy hoạch tỉnh khi có mâu thuẫn với quy hoạch cấp cao hơn thì việc điều chỉnh quy hoạch tỉnh thực hiện theo quy định tại Điều 54 Luật Quy hoạch (như lập mới).

Về hướng dẫn cụ thể về quy trình, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ, dự toán kinh phí điều chỉnh quy hoạch tỉnh theo Nghị quyết số 61/2022/QH15:

Tại điểm c khoản 1 Điều 2 của Nghị quyết số 61/2022/QH15 đã quy định rất rõ việc điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030 trong trường hợp có mâu thuẫn, cụ thể:

 Cơ quan tổ chức lập quy hoạch rà soát nội dung mâu thuẫn cần điều chỉnh, lập báo cáo điều chỉnh quy hoạch kèm theo dự thảo văn bản quyết định hoặc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch gửi xin ý kiến của các bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan có liên quan.

Cơ quan tổ chức lập quy hoạch cần điều chỉnh có trách nhiệm tiếp thu, giải trình ý kiến của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan có liên quan, hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh quy hoạch và chịu trách nhiệm về nội dung điều chỉnh, trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định hoặc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, công bố điều chỉnh quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch.

Việc điều chỉnh quy hoạch theo Nghị quyết số 61/2022/QH15 áp dụng hình thức điều chỉnh rút gọn và không quy định về kinh phí để thực hiện.