Bơi lội kiểu nào có lợi cho cột sống thắt lưng?

Bơi lội hay “thủy liệu pháp” thường được bác sĩ khuyên áp dụng cho các trường hợp làm việc thời gian dài ở tư thế tĩnh tại (nhân viên văn phòng, công nhân may…). Vậy biện pháp này cần thực hiện như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất?

Bơi lội là một bài tập có lợi cho cột sống thắt lưng

Bơi lội đúng cách được xem là bài tập tác động nhẹ nhàng, giảm quá tải lên cột sống. Khi bơi lội, cột sống chuyển từ tư thế thẳng đứng sang tư thế nằm ngang. Khi đó, cột sống vừa được nâng đỡ bởi lực nổi của nước vừa giảm áp lực lên các cơ, khớp và đĩa đệm của thắt lưng.

Trong tư thế nằm ngang này cũng có thể sửa chữa sự sắp xếp bất thường của cột sống và định hình lại độ cong sinh lý bình thường của cột sống.

Hơn nữa, bơi lội hoàn toàn có thể thư giãn và kéo căng các cơ vùng thắt lưng. Khi các cơ vùng thắt lưng được tập luyện có thể cung cấp sự bảo vệ và hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho cột sống thắt lưng.

Ngoài ra, trong quá trình bơi lội, dưới tác động của các sóng nước lại có tác dụng xoa bóp vùng cơ lưng dưới, làm cho tuần hoàn máu vùng thắt lưng được đẩy nhanh hơn, cơn đau thắt lưng có thể thuyên giảm.

Cần lựa chọn kiểu bơi lội phù hợp

Các kiểu bơi thường được sử dụng như bơi ếch, bơi ngửa, bơi tự do và bơi bướm. Tuy nhiên, không phải tất cả các kiểu bơi đều phù hợp với người có bệnh lý ở cột sống thắt lưng.

Động tác bơi ếch có động tác nhẹ nhàng được bệnh nhân thoái hóa cột sống thắt lưng ưu tiên áp dụng. Tư thế bơi ếch chuẩn chủ yếu dựa vào eo, bụng và chân để phát lực, thắt lưng được kéo căng thường xuyên có thể nâng cao sức mạnh của cơ và sự ổn định của cột sống thắt lưng, thúc đẩy quá trình thiết lập lại vị trí đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng.

Bơi bướm nên đưa vào "danh sách đen" đối với bệnh nhân thoái hóa cột sống lưng. Nguyên nhân do bơi bướm có biên độ vận động tương đối lớn. Bơi bướm trong thời gian dài còn dễ gây căng thẳng quá mức cho lớp đệm thắt lưng, tăng gánh nặng cho đốt sống thắt lưng, thậm chí gây gãy xương và chèn ép đốt sống thắt lưng.

Sau khi phẫu thuật thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, có thể bơi lội được không?

Các liệu pháp bảo tồn như kéo giãn cột sống, châm cứu, xoa bóp, chườm nóng và thuốc y học cổ truyền nhằm mục đích hoạt huyết, thông kinh lạc thường được sử dụng cho chứng thoát vị đĩa đệm thắt lưng vừa và nhẹ. Đối với chứng thoát vị đĩa đệm nặng thì cần phải phẫu thuật.

Sau phẫu thuật có thể có những tổn thương không thể tránh khỏi đối với các cơ và dây thần kinh ở thắt lưng, có thể dẫn đến mất ổn định cột sống. Một số bệnh nhân quá thận trọng sau phẫu thuật, không dám vận động vì sợ lại bị tổn thương thắt lưng khi vận động.

Tuy nhiên, thực tế điều này lại làm nặng thêm tình trạng teo cơ, làm cho sự vững chắc của cột sống thắt lưng ngày càng kém đi và dễ bị đau thắt lưng, thoái hóa đốt sống thắt lưng, bong gân vùng thắt lưng,… và thậm chí tái phát thoát vị đĩa đệm, đau thắt lưng mạn tính. Do đó, cần có chế độ vận động hợp lý sau phẫu thuật thoát vị đĩa đệm để ổn định hiệu quả chữa bệnh và tránh tái phát.

Các bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình thường cho rằng bơi lội là cách phục hồi sau phẫu thuật cột sống thắt lưng thuận tiện và hiệu quả nhất. Bạn có thể bơi sau khi vết thương đã lành sau phẫu thuật ba tháng. Ngay cả khi bạn không biết bơi và không muốn bơi, bạn vẫn cần thực hiện các chương trình tập luyện khác, nghỉ ngơi kéo dài và không vận động sẽ không tốt cho quá trình phục hồi sau phẫu thuật thoát vị đĩa đệm.

Một số nguyên nhân làm cho thắt lưng bị đau nhiều hơn khi bơi lội?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến cột sống thắt lưng bị đau nhiều hơn khi bơi lội, cụ thể:

- Lựa chọn kiểu bơi sai: Chẳng hạn người bệnh cột sống thắt lương chọn kiểu bơi bướm với quá nhiều lực trên lớp cơ, hoặc kiểu tự do với các động tác gây xung lực thái quá…

- Thực hiện sai động tác: Cũng có thể do thực hiện một số động tác không đúng như khi xoay người và đạp mạnh vào thành bể bơi gây áp lực lớn truyền từ chân lên cột sống thắt lưng. Nếu không siết chặt các nhóm cơ chính khi bơi, sẽ rất dễ hình thành tư thế chùng eo và hóp mông, càng bơi càng khó chịu.

- Bơi lội trong giai đoạn cấp tính của đau thắt lưng: Ở giai đoạn cấp tính, các cơ vùng thắt lưng sẽ bị co cứng và đau nhức dữ dội, lúc này bạn nên nghỉ ngơi nhẹ nhàng, không nên vận động mạnh.

- Do thời tiết quá lạnh và nhiệt độ nước quá thấp: Ví dụ, khi đi bơi vào mùa đông, cơ vùng thắt lưng bị lạnh và co thắt, vi mạch máu co lại, tuần hoàn huyết dịch cục bộ giảm, nguồn cung cấp dinh dưỡng cho đĩa đệm không đủ, áp lực trong đĩa đệm tăng lên sẽ tự nhiên làm cho bệnh lưng của bạn trở nên trầm trọng hơn.

- Không khởi động trước khi bơi: Trước khi bơi, bạn nên thực hiện một số động tác vươn vai, vặn mình và các động tác khác của vai, cổ, thắt lưng, chi trên và chi dưới,… và thời gian khởi động không dưới 10 phút.

- Do cường độ bơi lội quá cao và thời gian quá lâu: Bệnh nhân thoái hóa cột sống thắt lưng chỉ có thể đạt được hiệu quả khi tập luyện kiên trì bơi lội trong thời gian dài nhưng cần từ từ, mỗi tuần bơi 2-3 lần, mỗi lần 30-60 phút.

Ngoài ra, để đảm bảo an toàn, bệnh nhân thoái hóa cột sống thắt lưng, bị đau dây thần kinh tọa và chứng đau cách hồi, thì nên bơi lội ở vùng nước nông để tránh bị đau chi dưới đột ngột trong nước và xảy ra những tình huống bất ngờ.