Các ca bệnh bạch hầu đang xuất hiện một cách lẻ tẻ

PGS.TS.BS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai trao đổi về bệnh bạch hầu, nguy cơ và cách phòng chống.

Tại Nghệ An và Bắc Giang vừa ghi nhận các ca bệnh bạch hầu, đã có sự lây lan; gần đây các địa phương cũng đã ghi nhận các ca bệnh bạch hầu. Xin bác sĩ đánh giá về nguy cơ lây lan bệnh bạch hầu trong cộng đồng hiện nay?

Nguy cơ lây lan của bệnh bạch hầu ra cộng đồng là không lớn. Các ca bệnh hiện nay phát hiện mới chỉ mang tính chẩt lẻ tẻ, do hầu hết các đối tượng trẻ em hiện nay đều đã được tiêm phòng vaccine khi còn nhỏ. Chỉ có những trẻ chưa được tiêm phòng vaccine, hoặc tiêm chưa đầy đủ theo lịch tiêm chủng, thì mới có khả năng mắc bệnh.

Vậy nguyên nhân gây bệnh và sự nguy hiểm của bệnh bạch hầu như thế nào, thưa bác sĩ?

Bệnh bạch hầu là bệnh nhiễm trùng - nhiễm độc, lây theo đường hô hấp và có khả năng gây dịch, do trực khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây nên. Bệnh thường gặp ở trẻ em và ở đối tượng chưa có miễn dịch với bệnh bạch hầu do chưa được tiêm vaccine đầy đủ. Vi khuẩn khu trú ở đường hô hấp trên tạo giả mạc dai dính, khó bóc tách và sinh ra ngoại độc tố gây nhiễm độc toàn thân, nguy cơ tử vong do biến chứng tắc đường thở và viêm cơ tim.

Sau khi ủ bệnh từ 2-5 ngày, người bệnh thường có triệu chứng sốt nhẹ, đau họng, khó chịu, mệt mỏi, ăn kém, da xanh, chảy nước mũi, họng hơi đỏ. Đặc biệt, những người này, khi khám họng thấy amidan có giả mạc trắng; lúc đầu nhỏ, sau lan dần ra bao trùm họng và lưỡi gà, màu trắng, dai, bóc ra dễ chảy máu, hạch cổ sưng to làm cho cổ bạnh ra (bạch hầu họng).

Sau đó, một số ca bệnh có thể có các triệu chứng nặng như viêm cơ tim, viêm thanh quản (gây khàn tiếng, ho ông ổng, thở rít), suy hô hấp, ngạt thở, suy thận, tổn thương thần kinh. Nếu không được điều trị bằng thuốc đặc hiệu thì có thể dẫn tới tử vong.

Người bệnh mắc bạch hầu được điều trị như thế nào và làm thế nào để phòng bệnh lây lan, thưa bác sĩ?

Hiện nay, người bệnh mắc bạch hầu được điều trị đặc hiệu bằng kháng sinh và huyết thanh kháng độc tố bạch hầu (Anti-Diphteria Serum-ADS). Người bệnh được sử dụng các kháng sinh thông thường như: Penicillin G, Erythromycin hoặc Azithromycin có thể diệt được vi khuẩn bạch hầu, thời gian điều trị kéo dài từ 10-14 ngày.

Hiện Việt Nam đã có chương trình tiêm chủng mở rộng với vaccine bạch hầu - ho gà - uốn ván cho các đối tượng trẻ em. Vậy trong tình hình tại một số địa phương đã xuất hiện các ca bệnh, để phòng chống, bác sĩ có khuyến cáo gì với người dân?

Chương trình tiêm chủng mở rộng đã đem lại nhiều hiệu quả để phòng các bệnh dịch thông thường. Ở những nơi vùng sâu vùng xa, độ bao phủ tiêm chủng thấp sẽ dẫn tới lỗ hổng miễn dịch và do đó bệnh còn lưu hành và khó có thể dập tắt. Trẻ em cần phải tiêm đầy đủ, đúng lịch để có miễn dịch cộng đồng. Các biện pháp phòng bệnh người dân có thể thực hiện bao gồm:

- Rửa tay đúng quy cách bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn. Nhà ở của người bệnh, dụng cụ trong phòng, đồ dùng, đồ chơi, quần áo của người bệnh phải tẩy uế và sát khuẩn.

- Tiêm vaccine bạch hầu: Trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia, dùng vaccine đa giá bạch hầu - ho gà - uốn ván cho trẻ với lịch bắt đầu tiêm từ 2-3 tháng tuổi; tiêm 2 lần, mỗi lần 1ml cách nhau 1 tháng. Cần tiêm nhắc lại cho trẻ mỗi một năm 1 lần cho đến khi 5 tuổi.

- Người lớn chưa được tiêm hoặc không có miễn dịch cần được tiêm nhắc lại 1 mũi.

- Với người tiếp xúc, cần được xét nghiệm vi khuẩn và theo dõi trong vòng 7 ngày. Ngoài ra cần uống thuốc dự phòng bằng Erythromycin hoặc Azithromycin trong 7 ngày để điều trị dự phòng.

Xin cảm ơn bác sĩ!