Các nước Đông Nam Á đua nhau mở cửa để không bị bỏ lại phía sau

Thái Lan đang là một trong những nước đi đầu Đông Nam Á trong mở cửa ngành du lịch.

Hồi tháng 7, bằng chương trình "Hộp cát du lịch", Thái Lan chào đón du khách nước ngoài quay trở lại đảo du lịch Phuket nổi tiếng.

Về mặt kinh tế, chương trình mang lại thành công. Nhà chức trách cho biết hơn 70.000 lượt du khách đã đến Phuket, tạo ra doanh thu 86 triệu USD. Từ kết quả này, nhà chức trách Thái Lan quyết tâm đi xa hơn.

Kể từ 1/11, du khách nước ngoài đã tiêm đủ liều vaccine Covid-19 từ 46 quốc gia, vùng lãnh thổ đến Thái Lan sẽ không phải cách ly bắt buộc.

Thủ tướng Prayut Chanocha cho biết mở cửa đất nước là lựa chọn tốt nhất, bởi nếu hành động quá chậm trễ, du khách nước ngoài sẽ lựa chọn những điểm đến khác.

Thủ tướng Thái Lan Prayut Chanocha. Ảnh: AP.

"Chúng ta phải hành động thật nhanh, nhưng đồng thời phải cẩn trọng, không bỏ lỡ cơ hội trong những tháng tới để hỗ trợ hàng triệu người mà cuộc sống phụ thuộc vào ngành du lịch, lữ hành, giải trí, cũng như các lĩnh vực liên quan", Thủ tướng Prayut nói.

Vài tuần qua, các quốc gia Đông Nam Á khác cũng liên tiếp thông báo nới lỏng hoặc dỡ bỏ quy định cách ly bắt buộc với du khách nước ngoài.

Đầu tháng 10, sau nhiều lần trì hoãn, Indonesia thông báo mở cửa đảo du lịch Bali với du khách quốc tế.

Từ 19/10, Singapore bắt đầu cho phép du khách đã chủng ngừa đầy đủ từ Anh, Mỹ, Canada, Đan Mạch, Pháp, Italy, Hà Lan và Tây Ban Nha nhập cảnh bất kể mục đích mà không cần cách ly bắt buộc, theo chương trình khôi phục đi lại quốc tế có tên "Đường bay tiêm chủng đặc biệt". Trước đó, Singapore cũng mở lại đường bay với Đức và Brunei.

Những hành khách đầu tiên từ châu Âu khởi hành từ Amsterdam trong ngày 19/10 đã đặt chân tới sân bay Changi trong ngày 20/10. Với Mỹ, các đường bay được khôi phục kết nối Singapore với New York, Los Angeles, San Francisco và Seattle.

Một số nước như Campuchia và Malaysia cũng có kế hoạch cho những bước đi tương tự.

Du lịch là động lực kinh tế quan trọng cho cả Đông Nam Á. Trước đại dịch Covid-19, khoảng 130 triệu lượt du khách quốc tế đến khu vực này mỗi năm. 42 triệu việc làm được tạo ra chỉ riêng trong ngành công nghiệp không khói.

Không chỉ vậy, Đông Nam Á cũng có khoảng 1 tỷ chuyến du lịch nội địa mỗi năm.

"Về tổng thể, lữ hành và du lịch tạo ra khoảng 12,1% tổng thu nhập quốc nội của các nước Đông Nam Á, mang lại nguồn thu ngoại tệ lớn", Steven Schipani, chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), cho biết.

Năm 2019, các nước Đông Nam Á thu về 380 tỷ USD ngoại tệ nhờ du lịch. Cơ hội kinh tế là lý do các nước trong khu vực đẩy nhanh kế hoạch mở cửa trong thời điểm này, chuyên gia Hannah Pearson của tổ chức tư vấn lữ hành Pear Anderson cho biết.

Malaysia mở cửa đảo du lịch Langkawi. Ảnh: Getty.

"Tất cả quốc gia đang theo dõi sát bước đi của những nước khác, nhiều bộ trưởng Du lịch lưu ý họ không muốn bị các nước láng giềng ASEAN bỏ lại phía sau", bà Pearson cho biết.

Các chính phủ cũng nhận ra nếu không mở cửa với du khách quốc tế ngay trong năm nay, thị phần của họ sẽ bị các nước khác lấy mất, bà Pearson nói thêm.

Trong cuộc phỏng vấn với CNBC tuần trước, Bộ trưởng Du lịch Malaysia Nancy Shukri cho biết nước này không muốn bị "bỏ rơi", khi mà các quốc gia láng giềng nới lỏng kiểm soát biên giới với du khách quốc tế.

Từ tháng 11, Malaysia sẽ thử nghiệm mở cửa đảo Langkawi với du khách nước ngoài đã tiêm đủ liều vaccine Covid-19. Du khách sẽ không phải cách ly, nhưng họ phải ở trên đảo tối thiểu 3 ngày.

"Chúng tôi đang quan sát cách làm của các nước khác để xem có thể học hỏi được gì", bà Shukri cho hay.

Tỷ lệ tiêm chủng được nâng cao đã giúp chính phủ các nước tự tin hơn với kế hoạch mở cửa, nhằm bù đắp thiệt hại kinh tế do đại dịch.

Thái độ trong đối phó với đại dịch ở khu vực nói chung cũng đã thay đổi. Các nước đã từ bỏ chiến lược "Zero Covid-19" để chuyển sang chung sống cùng Covid-19.

Hội đồng Du lịch và Lữ hành Thế giới (WTTC) cho biết nhiều quốc gia đã thừa nhận phong tỏa biên giới không giúp ngăn chặn dịch bệnh lây lan. Việc kéo dài phong tỏa chỉ càng làm chậm khả năng phục hồi của du lịch nói riêng và cả nền kinh tế nói chung.

Gary Bowerman, Giám đốc công ty du lịch Check-in Asia, cho biết cuối năm là mùa du lịch cao điểm. Đối tượng du khách được nhắm đến mùa này là người từ Mỹ và châu Âu, nơi mùa đông đã bắt đầu. Du khách Tây Âu cũng là nhóm chi tiêu hào phóng nhất.

Các chuyên gia cho rằng du lịch sẽ khác xưa, ít nhất là trong thời gian ngắn trước mắt.

Các chuyến du lịch sẽ tốn kém hơn bởi chi phí xét nghiệm bắt buộc và các thủ tục liên quan. Du khách cũng có xu hướng tự tổ chức các chuyến du lịch, hoặc đi các chuyến ngắn ngày, thay vì lựa chọn các công ty du lịch lớn như trước.

"Tất cả đang chạy đua để mở cửa lại, nhưng chúng ta không biết rõ mức độ nhu cầu của du khách", ông Bowerman nói.

Lúc này, mỗi quốc gia Đông Nam Á lại có thủ tục riêng dành cho du khách quốc tế nhập cảnh, từ bắt buộc mua bảo hiểm, xét nghiệm, giấy chứng nhập sức khỏe, hay thậm chí bắt buộc sử dụng tổ chức du lịch hoặc khách sạn được chỉ định.

Sự khác nhau về thủ tục nhập cảnh có thể khiến du khách quốc tế giảm hứng thú với khu vực nói chung.

"Du lịch sẽ không còn là 'mua vé và lên máy bay' như trước, khi mà chúng ta chỉ cần chọn khách sạn, mua vé và cất cánh. Có rất nhiều thủ tục phức tạp lúc này", ông Bowerman nói.

Các thủ tục du lịch sẽ phức tạp hơn trước đây. Ảnh: Bangkok Post.

Ngay tại các quốc gia đã dỡ bỏ yêu cầu cách ly, một số rào cản vẫn còn đó, như các ngành hỗ trợ chưa hồi phục, thiếu chuyến bay thẳng, hay cạnh tranh từ các địa điểm khác ngoài ASEAN.

"Bali là một ví dụ điển hình. Dù đã mở cửa cho du khách quốc tế, không có nhiều chuyến bay thẳng tới đảo này", bà Pearson cho biết.

Bali mở cửa với du khách của 19 quốc gia và vùng lãnh thổ từ giữa tháng 10. Thế nhưng, việc thiếu chuyến bay thẳng khiến đảo du lịch này đến nay vẫn vắng bóng du khách nước ngoài.

Các doanh nghiệp trong ngành du lịch, giải trí, cũng cần thời gian để khôi phục hoạt động sau thiệt hại nặng nề bởi phong tỏa.

"Các chính phủ đang ráo riết khởi động lại cỗ máy du lịch, nhưng cơ sở hạ tầng để đáp ứng nhu cầu của du khách sẽ cần thêm thời gian để phục hồi. Nhiều doanh nghiệp đã đóng cửa vĩnh viễn, một số lao động thì chuyển sang ngành nghề khác", Jay Harriman, giám đốc công ty tư vấn Bower Group Asia, cho hay.