Cách nhận biết bệnh sởi

Năm 2014, cả nước lao đao bởi dịch sởi bùng phát với hàng nghìn trường hợp lây nhiễm; trong đó có nhiều trẻ tử vong. Theo dự báo của các chuyên gia, năm nay sẽ là chu kỳ 4 năm dịch sởi có thể bùng phát trở lại. Phóng viên Báo Quảng Ninh đã trao đổi cùng bác sĩ Dương Văn Linh, Trưởng Khoa Khám bệnh - Cấp cứu lưu, Phụ trách Khoa Các bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh, để giúp các gia đình nhận biết trẻ bị bệnh sởi, từ đó có biện pháp phòng bệnh hiệu quả.

Bác sĩ kiểm tra ban sởi ở trẻ tại Khoa Các bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Ảnh: Thu Nguyệt

- Xin bác sĩ cho biết, trẻ bị bệnh sởi có những biểu hiện điển hình gì?

+ Khi bị sởi, trẻ sẽ có triệu chứng sốt nhẹ. Sau đó, có thể sốt cao hơn; thậm chí, sốt lên tới 39,5-40 độ C, kèm theo co giật, mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ, đau khớp. Cùng với đó, trẻ còn có triệu chứng: Đốm trắng bên trong miệng (hạt koplik); chảy nước mắt, kết mạc mắt đỏ, sợ ánh sáng, giác mạc và mi mắt có thể bị sưng phù, hắt hơi, sổ mũi, ho đàm, khàn giọng. Bệnh còn có thể gây viêm thanh quản, thậm chí gây khó thở thanh quản, suy hô hấp, viêm phổi, viêm tai giữa, tiêu chảy, viêm loét giác mạc, viêm não.

Ngày thứ hai và thứ ba của bệnh, trẻ sẽ xuất hiện các nốt ban đầu tiên ở sau tai, sau đó lan dần sang 2 bên má, cổ, ngực, bụng và phần chi trên trong vòng 24 giờ. Trong 24 giờ kế tiếp, ban lan xuống lưng, bụng, 2 tay và sau cùng là 2 chân. Ban sởi có màu hồng nhạt, ấn vào mất, thường kết dính lại. Trường hợp nhẹ, ban mọc thưa thớt. Trường hợp nặng, ban mọc dày đặc cả lòng bàn tay, bàn chân, đôi khi có ban xuất huyết cơ thể, kèm chảy máu mũi, miệng, xuất huyết đường tiêu hóa. Ban sởi bay theo trình tự xuất hiện, để lại vùng da bị ảnh hưởng những vết thâm đen.

Nhiều người thường nhầm lẫn sởi với một số bệnh khác, như: Rubella (sởi Đức); bệnh do virus có phát ban khác như: Adenovirus, Coxsaxckie, ban dị ứng... Tuy nhiên, bệnh rubella có triệu chứng: Sốt nhẹ, viêm long đường hô hấp nhẹ, dấu hiệu nhiễm độc không rõ, ban sẩn dạng sởi nhưng thường nhỏ hơn, mọc thưa hơn và sớm ngay từ ngày thứ 1-2, mọc cùng lúc, khi bay để lại vết thâm, không có hạt Koplik, có hạch sau tai, chẩm sưng đau. Còn sốt phát ban, ở giai đoạn ủ bệnh có triệu chứng giống như bệnh sởi. Tuy nhiên, nếu trẻ bị nhiễm sởi thường có một trong 3 triệu chứng đặc trưng đi kèm, đó là: Chảy nước mũi, ho và mắt đỏ. Trẻ bị sốt phát ban, khi xuất hiện ban thì chỉ là những ban đỏ, mịn, sáng, nổi đồng loạt khắp cơ thể và sau khi bay thường không để lại sẹo hoặc vết thâm.

- Khi trẻ bị bệnh sởi, cần chăm sóc thế nào cho hiệu quả, thưa bác sĩ?

+ Bệnh sởi thường gặp ở trẻ em và là bệnh lành tính. Tuy nhiên, nếu không kịp thời phát hiện và chăm sóc đúng cách, trẻ có thể bị biến chứng dẫn đến tử vong. Do đó, tốt nhất khi trẻ có các biểu hiện của bệnh, nên đưa đến cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị. Trẻ có thể trạng yếu, trẻ sinh non, không được tiêm vắc xin phòng ngừa đầy đủ thường có nguy cơ mắc sởi cao.

Ban sởi có trình tự mọc không giống ban do các bệnh khác gây nên. Ảnh: Internet (báo in không lấy ảnh này)

Khi trẻ bị bệnh sởi, cần thường xuyên rửa mặt, lau miệng cho trẻ; thay ga, đệm, quần áo để đảm bảo giữ vệ sinh. Tắm và lau người cho trẻ hằng ngày bằng khăn sạch, mềm. Kiêng gió, kiêng bẩn, cách ly trẻ, cho trẻ ở phòng thoáng, sáng, tránh gió lùa. Không nên cho trẻ ăn các loại thức ăn chứa protein gây dị ứng như: Cá rô, cá chép, cua, tôm, sò, nghêu; thịt các loài động vật: Dê, chó, gà, vịt, ngựa, lừa; các loại côn trùng; các loại rau kích thích như ớt, rau thơm... Trong khi bị bệnh sởi, nên ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu hoá và cho trẻ uống nhiều nước, nhất là nước hoa quả để bù nước; đồng thời cung cấp năng lượng cho cơ thể. Không nên uống các loại nước kích thích, có ga. Cần nhỏ mũi, mắt cho trẻ bằng nước muối sinh lý hoặc thuốc nhỏ mắt, mũi chuyên dùng 3,4 lần/ngày. Nếu trẻ không bị biến chứng thì tuyệt đối không dùng kháng sinh. Việc dùng vitamin cho trẻ cũng nên theo chỉ định của bác sĩ.

- Phòng ngừa bệnh sởi cho trẻ ra sao, thưa bác sĩ?

+ Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi gây nên, lây chủ yếu qua đường hô hấp. Đây là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây dịch và là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi. Bởi vậy, cách phòng ngừa tốt nhất vẫn là tiêm phòng vắc xin sởi cho trẻ từ 9 tháng tuổi. Khi ở gần trẻ, nếu ho, hắt hơi phải dùng khăn hoặc tay che miệng. Rửa tay trước khi ăn và trước khi chế biến thức ăn cho trẻ. Tẩy trùng sàn nhà, đồ chơi, dụng cụ, vật dụng của trẻ. Khi trẻ bị bệnh cần cho trẻ ở nhà để tránh lây nhiễm cho trẻ khác.

- Xin cám ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (Thực hiện)