Cấm ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức

Sáng 10/6, tiếp tục Phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà giáo.

Làm rõ thế nào là “ép buộc” hay “không ép buộc” học thêm

Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh phản ánh, có ý kiến đề nghị bổ sung, làm rõ thêm đối tượng điều chỉnh gồm nhà giáo làm việc theo chế độ hợp đồng, nhà giáo kiêm nhiệm chức vụ quản lý, nhà giáo thỉnh giảng, nhà giáo đã nghỉ hưu, nhân viên trường học.

Cơ quan thẩm tra cho rằng, đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật là nhà giáo được tuyển dụng làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, đã bao gồm nhà giáo được tuyển dụng, làm việc theo chế độ hợp đồng lao động.

Trường hợp người có chức danh nhà giáo kiêm nhiệm giữ chức vụ quản lý và nhà giáo đã nghỉ hưu tại khu vực công lập được cơ sở giáo dục ngoài công lập tuyển dụng và đang tham gia giảng dạy thì thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này.

Các nhân sự khác (như nhân viên trường học, nhà giáo thỉnh giảng...) sẽ được điều chỉnh bởi Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp, Luật Giáo dục đại học.

Liên quan ý kiến đại biểu đề nghị bổ sung quy định cấm nhà giáo dạy thêm trái quy định pháp luật, cấm dạy thêm học sinh mà nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy, ông Vinh nêu rõ, dự thảo Luật không cấm dạy thêm, học thêm, chỉ quy định nhà giáo không được ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức nhằm hạn chế, khắc phục tình trạng học thêm, dạy thêm tràn lan.

Đồng thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã ban hành văn bản quy định về dạy thêm, học thêm, trong đó đã quy định nhà giáo không được dạy thêm cho học sinh mà mình đang trực tiếp giảng dạy.

Góp ý vào nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng, quy định cấm ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức không thay đổi so với dự thảo trình Quốc hội trước đó.

Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định nhà giáo không được dạy thêm cho học sinh mình đang trực tiếp giảng dạy là một bước tiến, thể hiện rõ bản chất của vấn đề: dạy thêm, học thêm là nhu cầu chính đáng, nhưng không được phép trục lợi.

Tuy nhiên, để thực thi việc cấm, trước hết trong phần giải thích từ ngữ của dự thảo Luật phải định nghĩa rõ “dạy thêm, học thêm” là gì. Theo bà Hải, dạy thêm có thể hiểu là hoạt động do giáo viên hoặc người có chuyên môn tổ chức dạy ngoài giờ chính khóa, ngoài chương trình học chính tại trường, bao gồm các hình thức như dạy tại nhà, tại trung tâm, hoặc dạy trực tuyến.

Dạy tại nhà cũng có thể là học sinh đến nhà giáo viên hoặc ngược lại, gia sư đến nhà học sinh.

Thực tế cho thấy, kể từ khi có các quy định về dạy thêm, học thêm (như Thông tư 17 hoặc 29), nhiều biến tướng đã xuất hiện như nhiều giáo viên tổ chức dạy online qua Zoom, Google Meet... cho chính học sinh lớp mình và vẫn thu tiền. Hình thức này rất khó quản lý.

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu bày tỏ băn khoăn về cụm từ "ép buộc" dưới mọi hình thức. “Làm thế nào để xác định hành vi ép buộc? Trên giấy tờ có thể có đơn đăng ký tự nguyện, nhưng thực tế có thể là sự ép buộc ngầm để học sinh phải viết đơn đó”, bà Hải đặt vấn đề.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cũng cho rằng cần phân biệt được thế nào là “ép buộc” hay “không ép buộc”. Ông phân tích, ép buộc có nghĩa là ép gia đình làm đơn, học sinh làm đơn “đi học nhà tôi chứ không phải học nhà kia”.

“Đã gọi là ép thì có nhiều biến tướng, quan trọng là quản lý làm sao phân biệt được “ép” hay “không ép””, Phó Chủ tịch Quốc hội nói.

Quy định nhà giáo được hưởng lương, phụ cấp xếp cao nhất là thể chế hóa chủ trương của Đảng

Ngoài các nội dung trên, cơ quan thẩm tra phản ánh có ý kiến đề nghị bổ sung nhà giáo trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp; quy định rõ chế độ làm việc của nhà giáo tham gia quản lý điều hành doanh nghiệp.

Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội nêu rõ, việc cho phép nhà giáo là giảng viên đại học được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp là chính sách mới nhằm tháo gỡ hạn chế, bất cập trong việc quản lý, điều hành doanh nghiệp thuộc các cơ sở giáo dục đại học.

Vấn đề này đã được Quốc hội thảo luận kỹ và có sự thống nhất cao.

Tuy nhiên, theo cơ quan thẩm tra, đề xuất mở rộng chính sách này cho nhà giáo giáo dục nghề nghiệp cần được nghiên cứu kỹ; sau khi đánh giá, tổng kết thực tiễn thi hành sẽ có căn cứ mở rộng đối tượng ở giai đoạn tiếp theo.

Việc phân công nhiệm vụ, cân đối phân bổ thời gian làm nhiệm vụ của nhà giáo tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp sẽ được quy định chi tiết trong văn bản hướng dẫn thi hành.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị làm rõ quy định lương, phụ cấp của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp; quy định bảo đảm công bằng về lương giữa nhà giáo khu vực công lập và khu vực ngoài công lập; quy định cụ thể mức hỗ trợ về nhà ở, thanh toán tiền đi lại đối với nhà giáo công tác tại vùng khó khăn.

Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cho hay, nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập là viên chức nên lương của nhà giáo thực hiện theo thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Việc quy định nhà giáo được hưởng lương, phụ cấp xếp cao nhất là thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Kết luận số 91-Kl/TW của Bộ Chính trị. Nội dung này cơ bản không trái với tinh thần Nghị quyết 27-NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương.

Trong khi đó, quy định tiền lương của nhà giáo khu vực ngoài công lập bảo đảm không thấp hơn khu vực công lập có thể ảnh hưởng đến chính sách xã hội hóa giáo dục, vi phạm nguyên tắc tự nguyện, tự chủ của cơ sở giáo dục ngoài công lập. Do vậy, dự thảo Luật đã chỉnh lý theo hướng tiền lương của nhà giáo trong cơ sở giáo dục ngoài công lập thực hiện theo quy định của pháp luật về lao động.

Việc quy định cụ thể mức hỗ trợ về nhà ở, hỗ trợ thanh toán tiền đi lại đối với nhà giáo công tác tại vùng khó khăn là những nội dung triển khai thực hiện, sẽ được quy định chi tiết trong văn bản hướng dẫn.