Cảng Cái Lân Cần chính sách "kích cầu" các hãng tàu container quốc tế

13h00’ ngày 9/9/2021, tàu Cape Moss của hãng tàu MAERSK LINE (Đan Mạch) vận chuyển trên 1.200 container cập cảng Cái Lân (TP Hạ Long). Như vậy, sau hơn 1 năm vắng bóng tàu biển container quốc tế, đến nay, cảng Cái Lân mới lại thu hút được tàu container cập cảng. Theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, nếu Quảng Ninh có thể kết nối, kêu gọi được các tuyến tàu container chuyên tuyến quốc tế qua cảng Cái Lân, sẽ là cơ hội tốt để thiết lập lại thị trường vận tải container và khai thác được giá trị tiềm năng cảng biển của tỉnh.

Trong hệ thống cảng khu vực miền Bắc, Cảng container quốc tế Cái Lân (CICT Cái Lân) - đơn vị hoạt động tại cảng Cái Lân đang có hạ tầng hiện đại, đồng bộ, điều kiện tốt nhất hiện nay. Với 6 cẩu giàn, khu vực bãi lưu hàng rộng 14ha và được trang bị loại cẩu mép bến loại Post Panamax với năng suất bốc xếp 30 container/giờ, CICT Cái Lân rất có nhiều lợi thế nổi trội để đón các tàu container có trọng tải lớn vào làm hàng. Tuy nhiên, do không có tuyến tàu container chuyên tuyến quốc tế qua Cảng CICT Cái Lân nên những năm qua, hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) qua cảng biển Hòn Gai vẫn là các mặt hàng truyền thống, hàng rời, hàng lỏng.

Đối với hàng hóa XNK đóng container đường biển, các doanh nghiệp trong tỉnh đều phải thực hiện XNK thông qua các cảng tại Hải Phòng, phát sinh thêm nhiều thời gian, chi phí. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, giao thông được kiểm soát chặt chẽ, các chi phí vận tải, cầu đường, xét nghiệm, hạ tầng, thuê vỏ container, lưu kho bãi… đã tạo thêm rất nhiều gánh nặng cho các doanh nghiệp, làm giảm thiểu sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Bà Aijing, Giám đốc phụ trách logistics của Tập đoàn Foxconn, chia sẻ: Hiện lượng hàng XNK của Tập đoàn tại Việt Nam là khoảng 3.000 TEU/tháng và dự kiến sẽ tăng 200-300% trong năm 2022. Nhưng chúng tôi đều phải XNK qua các địa phương khác. Điều này thật sự rất đáng tiếc khi Foxconn đang có một nhà máy hoạt động tại KCN Đông Mai (TX Quảng Yên) và tôi đánh giá Quảng Ninh có tiềm năng, lợi thế rất lớn về thuế vận chuyển, hạ tầng giao thông, cũng như hiệu suất làm việc của ngành Hải quan. Do đó, tỉnh cần nhanh chóng mở lại tuyến tàu container quốc tế làm hàng tại cảng Cái Lân.

Để tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, đầu tư, XNK, góp phần giải quyết điểm nghẽn nêu trên, tháng 4/2021, Cục Hải quan tỉnh đã tổ chức Hội nghị kết nối giữa các doanh nghiệp XNK, doanh nghiệp kinh doanh cảng và các đại lý, hãng tàu. Thông qua hội nghị, các đơn vị chức năng, hãng tàu, doanh nghiệp XNK đã có cơ hội để thẳng thắn chia sẻ, thảo luận, tìm ra tiếng nói chung về khả năng, nhu cầu, lợi ích trong việc mở tuyến tàu container chuyên tuyến quốc tế kết nối với cảng Cái Lân. Ngay sau hội nghị, Hải quan Hòn Gai cũng đã tiếp tục phối hợp với các ngành xúc tiến các hoạt động kết nối hãng tàu với các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trên địa bàn và đề xuất với tỉnh những cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ hãng tàu mở tuyến.

Sau thời gian nghiên cứu thị trường cũng như sự hỗ trợ tạo điều kiện của tỉnh, hãng tàu MAERSK LINE (Đan Mạch) đã quyết định đưa 2 chuyến tàu container vào cảng Cái Lân để khai thác thử nghiệm trong tháng 9/2021. Đây là công ty vận tải container lớn nhất thế giới cả về quy mô đội tàu lẫn năng lực vận chuyển hàng hoá. Hiện hãng có 374 văn phòng đặt tại 116 quốc gia, khai thác vận chuyển container trên toàn thế giới với 786 tàu có công suất 4,1 triệu TEU.

Nhằm đảm bảo quá trình thông quan hàng hoá của tàu được nhanh, gọn, nhưng vẫn phải đảm bảo yêu cầu quản lý, Hải quan Hòn Gai đã sắp xếp, phân công cán bộ trực theo kíp 3 ca/ngày tại các vị trí giám sát qua camera, giám sát trực tiếp, tiếp nhận hồ sơ trên hệ thống giám sát tự động. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với lực lượng Cảng vụ, Biên phòng, Kiểm dịch Y tế và Cảng CICT Cái Lân trong công tác quản lý, đảm bảo đúng quy định của pháp luật, an toàn trong phòng chống dịch bệnh nhưng vẫn tạo thuận lợi tối đa cho việc khai thác, làm hàng. Do đó, chỉ sau 3 giờ từ phao neo số 0, tàu Cape Moss đã cập cảng an toàn và sau 24h, tàu cũng đã rời cảng Cái Lân để đến các cảng tiếp theo.

Tuy nhiên, đây mới chỉ là những chuyến tàu khai thác thử nghiệm, nên thời gian đầu chưa có nhiều doanh nghiệp của tỉnh cũng như các tỉnh lân cận XNK hàng hóa qua cảng CICI Cái Lân, dẫn đến tần suất các tàu vào làm hàng/tháng sẽ không nhiều. Vì vậy, để giữ chân các hãng tàu chuyên tuyến quốc tế không phải là câu chuyện dễ dàng và cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của tỉnh và các ngành chức năng.

Còn nhớ, những năm trước đây, cảng Cái Lân cũng đã từng có một vài hãng tàu quốc tế vào làm hàng, nhưng sau một thời gian, các hãng tàu đều tạm dừng hoạt động. Lý giải về điều này, đại diện hãng tàu biển Culines cho rằng: Mặc dù tất cả các hãng tàu đều đánh giá cao sự vào cuộc hỗ trợ, đồng hành và hiệu suất công việc của ngành Hải quan Quảng Ninh. Nhưng nếu chỉ có Hải quan làm tốt thôi chưa đủ. Nguyên nhân chủ yếu là do tỉnh vẫn chưa có các cơ chế chính sách ưu đãi, hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp, đại lý hãng tàu qua cảng. Trong khi đó, hiện mỗi tàu container cập cảng Vũng Áng (Hà Tĩnh) hay cảng Nghi Sơn (Thanh Hóa) đều được tỉnh hỗ trợ 200 triệu đồng/chuyến cập cảng.

Mặt khác, cảng Cái Lân sau rất nhiều năm cũng chưa có quy hoạch bãi đỗ xe ô tô tại khu vực cổng cảng; chưa xây dựng thêm các kho chứa hàng phục vụ tập kết, bảo quản hàng hóa. Công tác duy tu bảo dưỡng, nạo vét luồng hàng hải đạt độ sâu thiết kế, mở rộng vùng quay trở để các tàu hàng trên 5 vạn tấn trước khi vào cảng Cái Lân không phải sang tải, hạ tải tại các điểm neo cũng vẫn chưa được quan tâm triển khai… Điều này đã làm cho Quảng Ninh đánh mất dần các lợi thế mà tỉnh đang sở hữu và khiến cho các hãng tàu ít mặn mà.

Theo số liệu thống kê của Hải quan Hòn Gai cho thấy, 8 tháng năm 2021, cảng Hòn Gai đã có gần 16 triệu tấn hàng hóa XNK với tổng kim ngạch 4,34 tỷ USD (tăng 27% về lượng hàng và 62% về trị giá so với cùng kỳ năm trước). Trong đó các KCN thuộc địa bàn quản lý của đơn vị ghi nhận mức tăng trưởng về kim ngạch lên đến 128% (KCN Cái Lân tăng 35%, KCN Việt Hưng tăng 141%, KCN Đông Mai tăng 285%). Như vậy, nếu hình thành được các tuyến tàu container chuyên tuyến quốc tế qua cảng Cái Lân kết nối với các thị trường lớn trên thế giới, đặc biệt là châu Âu, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN thì đây sẽ là động lực quan trọng thúc đẩy hoạt động XNK của tỉnh và mang lại nguồn thu ngân sách bền vững.