Càng trong khó khăn, nhận thức về giá trị của ASEAN càng tăng

Sau 5 ngày làm việc hiệu quả, tích cực (2 - 6/8/2021), Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 54 (AMM-54) diễn ra theo hình thức trực tuyến đã thành công tốt đẹp với nhiều kết quả được ghi nhận.

Hội nghị gồm chuỗi hơn 20 hội nghị cấp Bộ trưởng Ngoại giao của ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác trong khuôn khổ ASEAN+1, ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS) và Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF).

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng Quan chức cao cấp (SOM) ASEAN Việt Nam Nguyễn Quốc Dũng đã trao đổi với báo chí về những điểm nhấn cũng như những sáng kiến, đề xuất của Việt Nam tại hội nghị.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 54 đã thành công tốt đẹp. Xin Thứ trưởng cho biết những điểm nhấn quan trọng nhất của Hội nghị lần này?

Hội nghị lần này diễn ra trong thời điểm hết sức đặc biệt, ASEAN đang đứng trước rất nhiều thách thức, có thể nói là vô cùng khó khăn. Đó là đợt bùng nổ mới của dịch COVID-19, cũng như sự cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa các nước lớn, tình hình phức tạp ở Biển Đông, Myanmar. Trước tình hình đó, điểm nhấn mà hội nghị đạt được chính là sự khẳng định rằng, càng trong khó khăn nhận thức về giá trị của ASEAN càng tăng. Tôi cho rằng, đây là một kết quả rất tốt.

Một điểm nhấn nữa, đó là vấn đề Myanmar. Hội nghị này đã quyết tâm triển khai thực hiện Đồng thuận 5 điểm của các nhà lãnh đạo, trong đó có việc cử đặc phái viên của Chủ tịch ASEAN- Bộ trưởng Ngoại giao thứ hai của Brunei, tới Myanmar. Đồng thời, cũng quyết định sẽ triển khai các hoạt động hỗ trợ nhân đạo cho Myanmar thông qua Trung tâm điều phối hỗ trợ nhân đạo, quản lý thiên tai của ASEAN. Các hoạt động này do Tổng thư ký ASEAN gánh vác nhiệm vụ điều phối.

Về dịch COVID-19, ASEAN khẳng định lại việc tiếp tục các kế hoạch hợp tác lẫn nhau. ASEAN đang nhận được rất nhiều cam kết của các nước đối tác hỗ trợ ASEAN vượt qua đại dịch. ASEAN cũng nhận được ngày càng nhiều vaccine và các kế hoạch để phục hồi kinh tế sau dịch. Về đối ngoại, ASEAN đã đạt được một mốc rất quan trọng. Đó là việc đồng ý chấp thuận để Vương quốc Anh trở thành đối tác đối thoại của ASEAN.

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 54, Việt Nam đã đề xuất những sáng kiến gì, thưa Thứ trưởng?

Việt Nam tham gia AMM-54 với tâm thế vừa hoàn thành nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN 2020 với rất nhiều đề xuất và sáng kiến. Trên tinh thần đó, chúng ta tiếp tục phát huy vai trò trong triển khai các kết quả của năm 2020. Trên thực tế, những đề xuất, sáng kiến Việt Nam đề ra vào năm 2020 đã duy trì được trong chương trình nghị sự của ASEAN, trong đó đặc biệt là vấn đề gắn hợp tác tiểu vùng với các chương trình hợp tác của ASEAN. Chúng ta cũng đã phát huy rất tích cực vai trò trong việc giải quyết vướng mắc, khó khăn, bế tắc do có các quan điểm khác nhau trong hội nghị. Chính Việt Nam đã đưa ra các đề xuất và vận động các nước đi đến thỏa thuận về Myanmar và sự đồng thuận để Anh trở thành đối tác đối thoại đầy đủ của ASEAN, đẩy mạnh việc tăng cường hợp tác của ASEAN với các nước đối tác. Từ đó, các nước đối tác cam kết hỗ trợ ASEAN vaccine phòng COVID-19 cũng như chuyển giao công nghệ để sản xuất vaccine tại các nước ASEAN.

Xin Thứ trưởng cho biết những tiến bộ đạt được trong nỗ lực xây dựng các trụ cột và triển khai xây dựng Cộng đồng ASEAN sau năm 2025 được đưa ra tại Hội nghị lần này?

Có thể nói, COVID-19 là một thách thức rất lớn, đã thu hút sự quan tâm của các nước, tuy nhiên, công việc xây dựng cộng đồng vẫn tiến triển. Các kế hoạch tổng thể để triển khai việc xây dựng cộng đồng đến năm 2025 được triển khai đều khắp trên cả ba trụ cột: Trụ cột chính trị - an ninh đã hoàn tất 96% các dòng hành động; trụ cột kinh tế hoàn tất 88% và trụ cột văn hóa - xã hội hoàn tất 72%. Đó là những kết quả rất đáng khích lệ.

Những vấn đề "nóng" của ASEAN hiện nay như vấn đề Myanmar, việc sử dụng Quỹ ứng phó với COVID-19 được đưa ra tại Hội nghị như thế nào, thưa Thứ trưởng?

ASEAN đã đẩy mạnh lộ trình triển khai kết quả về 5 điểm đồng thuận của các nhà lãnh đạo. Trong đó, điểm quan trọng nhất là đã xác định việc cử đặc phái viên của ASEAN và đã được Myanmar chấp thuận, cam kết sẽ tạo điều kiện để đặc phái viên thực hiện nhiệm vụ. Điểm quan trọng thứ hai là đạt được thỏa thuận về việc giao nhiệm vụ hỗ trợ nhân đạo cho Trung tâm điều phối hỗ trợ nhân đạo, quản lý thiên tai của ASEAN. Quỹ ứng phó với COVID-19 mà ASEAN thành lập từ năm 2020 đến nay đã có được 20,5 triệu USD từ đóng góp của các nước thành viên và các nước đối tác ASEAN. Hiện nay, ASEAN đã quyết định sử dụng 10,5 triệu USD để mua vaccine cho các nước thành viên thông qua hợp tác với UNICEF.

Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!