Chăm lo xây dựng đội ngũ trí thức lớn mạnh, xứng tầm

Sau 15 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW ngày 06/8/2008, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về “Xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước", nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc được nâng lên rõ rệt. Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh luôn chủ động, kịp thời chỉ đạo xây dựng đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ từng giai đoạn và lâu dài. Cơ chế chính sách phát triển đội ngũ trí thức từng bước được đổi mới tạo môi trường thuận lợi, động lực cho đội ngũ trí thức được cống hiến, sáng tạo, phát triển.

Cụ thể hoá Nghị quyết của Đảng phù hợp với tình hình thực tiễn

Để bắt kịp với sự phát triển của thế giới và phục vụ sự nghiệp đổi mới đất nước, trước hết là góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang chú trọng đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, việc đề ra những quyết sách mang tầm chiến lược trong xây dựng, phát triển đội ngũ trí thức càng trở nên cấp thiết.

Tại Hội nghị lần thứ tám, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, trong phiên thảo luận tại tổ, các đại biểu đều có chung quan điểm là phải xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh cả về số lượng, chất lượng, có cơ cấu hợp lý gắn với phát huy vai trò, trách nhiệm và năng lực của trí thức trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, xác định việc tập trung đẩy mạnh cải cách thể chế, huy động các nguồn lực xã hội; tôn trọng, thực hành dân chủ trong hoạt động nghiên cứu sáng tạo; có cơ chế, chính sách đặc biệt trọng dụng nhân tài, trí thức tinh hoa, nhà khoa học đầu ngành, tạo môi trường, điều kiện và động lực căn bản để phát triển và phát huy đội ngũ trí thức.

Hoà trong bối cảnh chung của cả nước, thời gian qua tỉnh Quảng Ninh đã tập trung thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên nền tảng khoa học và công nghệ (KH&CN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Bởi vậy, tỉnh rất chú trọng xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách phát triển, trọng dụng, đãi ngộ và tôn vinh đội ngũ trí thức. Rất nhiều chủ trương, chính sách đối với đội ngũ này được ban hành phù hợp theo từng giai đoạn. Trong đó, có các chính sách khuyến khích, đào tạo, bồi dưỡng CBCCVC và thu hút nhân tài; chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao về làm việc tại Trường Đại học Hạ Long; chính sách khuyến khích đào tạo, bồi dưỡng CBCCVC và bồi dưỡng nhân tài của UBND tỉnh; chính sách khen thưởng sinh viên xuất sắc có hộ khẩu tại Quảng Ninh...

Đặc biệt việc tuyển dụng CCVC có trình độ, chất lượng cao được tỉnh thực hiện đúng quy định, đảm bảo khách quan, công khai, minh bạch. Trên cơ sở chỉ tiêu biên chế và yêu cầu công việc, vị trí việc làm, tỉnh đã từng bước nâng cao điều kiện, tiêu chí tuyển dụng, qua đó, chú trọng năng lực, phẩm chất đạo đức của người dự tuyển. Tỉnh cũng có chính sách và dành tỷ lệ biên chế, nguồn kinh phí phù hợp để tuyển chọn đối với vị trí việc làm cần nguồn nhân lực chất lượng cao và thu hút CBCCVC về công tác tại cơ sở, địa bàn có điều kiện KT-XH khó khăn. Việc tuyển dụng mới CCVC đều gắn với việc cơ cấu lại tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế; thực hiện mục tiêu đổi mới về chất, nâng cao hiệu quả thực thi công vụ trong nền hành chính hiện đại.

Cùng với các chính sách thu hút, đãi ngộ trí thức, cấp ủy, chính quyền các cấp của tỉnh luôn đổi mới công tác cán bộ. Trong đó, thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ quy trình bổ nhiệm, bổ nhiệm lại và giới thiệu cán bộ ứng cử; mạnh dạn, đi đầu, chủ động đổi mới phương thức bổ nhiệm cán bộ thông qua tuyển chọn, trình bày đề án và thi tuyển lãnh đạo, quản lý (từ năm 2013) đảm bảo công khai, minh bạch, khách quan, công tâm, khích lệ những người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Việc thí điểm thi tuyển cán bộ của tỉnh có sự đổi mới, sáng tạo về vị trí, chức danh ứng tuyển và nội dung thi. Với cơ chế thí điểm thi tuyển cán bộ đã thu hút được nhiều trường hợp CCVC trẻ tham gia, qua đó đã tuyển chọn được cán bộ trẻ năng lực, trí tuệ, năng động, sáng tạo, khát vọng cống hiến, muốn được thể hiện và khẳng định mình.

Thông qua thi tuyển, tỉnh và các địa phương bổ sung thêm nguồn cán bộ trẻ để đào tạo, bồi dưỡng, thử thách, giao việc, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý mới trong tương lai, góp phần chống tiêu cực trong công tác cán bộ, củng cố niềm tin trong nhân dân. Đồng thời, có tác dụng thiết thực động viên khích lệ đội ngũ cán bộ trẻ hăng hái vươn lên; thúc đẩy đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý đương nhiệm nỗ lực, cố gắng hơn trong việc gương mẫu thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao trong tình hình mới.

Nâng tầm đội ngũ tri thức trong giai đoạn mới 

Đến nay, toàn tỉnh có trên 33 nghìn trí thức được tuyển dụng, đãi ngộ và bổ nhiệm, trong đó có gần 2.000 trí thức được đề bạt, bổ nhiệm. Toàn tỉnh cũng đã tổ chức thi tuyển tại gần 400 vị trí chức danh lãnh đạo, quản lý, trong đó có trên 40 vị trí diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý và trên 300 vị trí thuộc diện sở, ngành, địa phương quản lý. Số lượng đội ngũ có trình độ chuyên môn cao (sau đại học) tăng qua các năm. Trong tổng số đội ngũ CBCCVC toàn tỉnh, hiện có 10,5% trí thức có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ đối với khối chính quyền và 41,1% đối với khối Đảng và đoàn thể cấp tỉnh. Cơ cấu đào tạo nguồn nhân lực giữa lĩnh vực khoa học xã hội và khoa học kỹ thuật, khoa học tự nhiên được điều chỉnh hợp lý, đã góp phần tạo động lực thúc đẩy sự sáng tạo, cống hiến của đội ngũ trí thức trở thành nhân tố quan trọng trong phát triển KT-XH của tỉnh.

Từ những kết quả đạt được, với tầm nhìn chiến lược, xác định đội ngũ trí thức, nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba đột phá chiến lược để thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, thời gian gần đây tỉnh Quảng Ninh tiếp tục quan tâm triển khai thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp nhằm nâng tầm và phát triển đội ngũ tri thức. Điển hình như, Nghị quyết số 15-NQ/TU, ngày 9-6-2014, của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, “Về đẩy mạnh cải cách hành chính và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”; Quyết định số 2704/QĐ-UBND, ngày 17-11-2014, của Ủy ban nhân dân tỉnh, “Về phê duyệt quy hoạch phát triển nhân lực tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”; Quyết định số 293/QĐ-UBND, ngày 30-1-2015, của Ủy ban nhân dân tỉnh, “Về phê duyệt đề án đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng và phát triển toàn diện nguồn nhân lực tỉnh đến năm 2020”; Nghị quyết số 35/2021/NQ-HĐND, của Hội đồng nhân dân tỉnh, “Về việc quy định chính sách thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại Trường Đại học Hạ Long, Trường Cao đẳng Việt - Hàn Quảng Ninh, Trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh giai đoạn 2021-2025”… Đặc biệt, ngày 26/9/2020, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020-2025, tỉnh Quảng Ninh đã thống nhất định hướng phát triển, ba khâu đột phá, bốn quan điểm giai đoạn 2020-2025. Trong đó, tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với tăng nhanh quy mô và nâng cao chất lượng dân số; đẩy nhanh tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, bảo đảm liên thông tổng thể; xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu, nghèo và chênh lệch vùng, miền trong tỉnh.

Bên cạnh đó, đầu tư nguồn lực thỏa đáng cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức gắn với vị trí, việc làm, cơ cấu ngạch, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, tiêu chuẩn chức danh cán bộ, lãnh đạo quản lý với hình thức đa dạng, như đào tạo, bồi dưỡng trong nước, nước ngoài, tập trung, trực tuyến... Đồng thời, ưu tiên những ngành, nghề, lĩnh vực mà tỉnh cần đáp ứng nguồn nhân lực thực hiện mục tiêu đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ, du lịch, công nghiệp và hội nhập, về ngoại ngữ, du lịch, dịch vụ, cải cách hành chính, quản lý đô thị, tin học... Từ năm 2019-2022, đã có khoảng 96.000 lượt cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh được cử tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng; trong đó, có hơn 42.000 lượt cán bộ, công chức, hơn 54.000 lượt viên chức được đào tạo cao cấp, trung cấp lý luận chính trị, đại học, sau đại học, bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch công chức, bồi dưỡng theo vị trí việc làm, chức vụ lãnh đạo, quản lý... Trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, công chức cũng ngày càng được nâng cao. 

Cùng với đó, tỉnh cũng thúc đẩy hợp tác phát triển nguồn nhân lực trên cơ sở đẩy mạnh liên kết vùng, hợp tác trong nước và quốc tế để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong đó, đã ký kết thỏa thuận hợp tác đào tạo với các trường Đại học hàng đầu Việt Nam và quốc tế, như: Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Ngoại thương, Trường Đại học Công nghệ Auckland (New Zealand), nhằm liên kết đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh, tăng cường đào tạo đối với các ngành, lĩnh vực quản trị kinh doanh, tài chính, ngân hàng, kinh tế, luật kinh doanh, thương mại quốc tế, du lịch, chuyên gia về quản lý các khu kinh tế, khu công nghiệp, đào tạo trình độ sau đại học cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh, đào tạo giáo viên của Trường Đại học Hạ Long, đồng thời thu hút nhân tài cho chiến lược phát triển kinh tế - xã hội mà tỉnh đề ra.

Trước những yêu cầu thực tế của xã hội, Quảng Ninh đã phối hợp với Học viện Chính sách và Phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) xây dựng Đề án Phát triển nguồn nhân lực tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 với tổng số kinh phí dự kiến là 1.133 tỷ đồng, thực hiện trong giai đoạn 2021-2025. Đề án có đề xuất nhiều nhóm giải pháp về cơ chế chính sách, nâng cao năng lực cơ sở đào tạo, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu nhân lực… Trong đó cũng đưa ra dự kiến đào tạo trong nước đối với 62.900 cán bộ, công nhân viên chức; đào tạo bồi dưỡng tại tỉnh là 750 cán bộ công nhân viên chức theo hình thức mời chuyên gia, giảng viên nước ngoài giảng dạy; đào tạo, bồi dưỡng nhân lực các ngành kinh tế trọng điểm, dự kiến 5.000 lao động ngành nông nghiệp, 10.000 lao động ngành công nghiệp, thương mại, 5.000 lao động ngành xây dựng…

Ngay tại thời điểm năm 2021, trong điều kiện khó khăn của Covid-19, song Quảng Ninh vẫn dành nguồn ngân sách đáng kể để đầu tư cho giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Trong đó, phải kể đến Nghị quyết 35/2021/NQ-HĐND ngày 27/8/2021 của HĐND tỉnh về việc quy định chính sách thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại Trường đại học Hạ Long, Trường cao đẳng Việt – Hàn Quảng Ninh, Trường cao đẳng Y tế Quảng Ninh. Bên cạnh việc quan tâm, hỗ trợ giáo dục các vùng khó khăn, Quảng Ninh cũng xác định phải bảo đảm hài hòa, cân đối giữa giáo dục với đào tạo, giữa loại hình công lập và tư thục. 

Bằng những chiến lược cụ thể, đến nay, mạng lưới cơ sở giáo dục của tỉnh khá đa dạng, đủ các loại hình, cơ bản đáp ứng được nhu cầu học tập của người dân, được sắp xếp theo hướng tinh gọn nhằm sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư. Tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia tính đến tháng 6/2023 đã đạt 89,19%, ước tính đến hết năm 2023 đạt 90,14%, đạt chỉ tiêu trước nửa nhiệm kỳ (mục tiêu đến năm 2025 đạt 90%); tỷ lệ phòng học được kiên cố hóa tính đến tháng 6/2023 đạt 92,1%, tăng 2,1% so với đầu nhiệm kỳ. Những kết quả tích cực của công tác thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đã góp phần quan trọng đưa Quảng Ninh nằm trong nhóm các địa phương duy trì tốc độ tăng trưởng cao, 9 năm liền (2016 - 2022) có tốc độ tăng trưởng hai con số. Nguồn nhân lực của tỉnh cơ bản duy trì được tốc độ phát triển hợp lý về số lượng, chú trọng về chất lượng và tạo việc làm. 

Cùng với sự phát triển nhanh chóng của KH&CN, đội ngũ trí thức trở thành nguồn lực đặc biệt quan trọng tạo nên sức mạnh của mỗi quốc gia trong chiến lược phát triển. Thời gian qua, đội ngũ trí thức đã tham mưu hoạch định nhiều chính sách, đóng góp nhiều công trình nghiên cứu khoa học, sáng tạo trong lao động, ứng dụng kết quả nghiên cứu vào sản xuất, đời sống... góp phần đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế của tỉnh. Đội ngũ CB,CNLĐ các cơ quan, doanh nghiệp, nhà máy luôn phát huy tinh thần sáng tạo, tham gia tích cực vào thực hiện các nhiệm vụ ở nhiều lĩnh vực. Qua đó, có nhiều thành tích và sáng kiến trong hoạt động điều hành quản lý, sản xuất kinh doanh, cải tiến quy trình, kỹ thuật, đóng góp công sức, trí tuệ của mình để góp phần phát triển kinh tế, giảm nghèo ở địa phương. Hơn 10 năm qua đã có hàng chục nghìn đề tài khoa học, sáng kiến, giải pháp tiết kiệm của đội ngũ CBCCVC,LĐ được thực hiện, làm lợi hàng trăm tỷ đồng, được các cấp, ngành ghi nhận.