Chi bộ Đảng đầu tiên thành lập tại Khu mỏ

Nằm ở cửa ngõ phía Đông Bắc của đất nước, Quảng Ninh từ xa xưa đã là điểm hội tụ của nhiều dòng giao lưu kinh tế và văn hóa giữa nước ta với nhiều nước trên thế giới, đồng thời cũng là nơi đầu sóng ngọn gió, vùng đất phên dậu của Tổ quốc. Quảng Ninh cũng là khu công nghiệp than lớn nhất cả nước, “cái nôi” của giai cấp công nhân Việt Nam. Trong chiều dài lịch sử của dân tộc, nhân dân các dân tộc Quảng Ninh đã không ngừng đoàn kết giữ nước và cần cù lao động sáng tạo, phát huy truyền thống anh hùng dựng xây quê hương và đất nước. Trung tâm Truyền thông tỉnh trân trọng giới thiệu những bài viết về lịch sử Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh từ năm 1930 đến nay.

Chi bộ Đảng đầu tiên thành lập tại Khu Mỏ

Theo cuốn Lịch sử Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh Quảng Ninh, ngày 3/2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là bước ngoặt lịch sử vô cùng quan trọng trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Lúc này phong trào cách mạng ở Khu mỏ phát triển mạnh. Ở khu vực Vàng Danh, Uông Bí, Mạo Khê, đồng chí Nguyễn Văn Cừ đã đi sâu vào trong các cơ sở công nghiệp, tuyên truyền giáo dục, bồi dưỡng những cốt cán tích cực nhất trong phong trào công nhân để chuẩn bị cho việc hình thành tổ chức Đảng.

Ngày 23/2/1930, tại một căn nhà nhỏ cạnh xóm thợ phía Nam mỏ (nay thuộc khu Dân Chủ, phường Mạo Khê) đã diễn ra hội nghị thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam. Đồng chí Nguyễn Văn Cừ - người phụ trách khu mỏ, giới thiệu đồng chí Nguyễn Đức Cảnh thay mặt Đảng Cộng sản Việt Nam công nhận từng đồng chí vào Đảng và tuyên bố thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên của Khu mỏ. Chi bộ gồm có 5 đồng chí: Đặng Châu Tuệ, Vũ Thị Mai, Nguyễn Huy Sán, Bùi Văn Mạo, Bùi Đức Giao. Đồng chí Đặng Châu Tuệ được chỉ định làm Bí thư Chi bộ. Đây là một trong số những chi bộ được thành lập theo đúng Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Sau khi thành lập, chi bộ đã thảo luận và quyết định những nhiệm vụ trước mắt là đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động quần chúng; gây cơ sở Đảng, chú trọng những nơi yết hầu của địch như nhà máy điện, xưởng cơ khí, nhà máy sàng, bến cảng..., phát động phong trào đấu tranh dưới nhiều hình thức để mở rộng ảnh hưởng của Đảng trong công nhân và nhân dân lao động.

Việc thành lập chi bộ Đảng cộng sản Việt Nam ở mỏ Mạo Khê đã mở ra một bước ngoặt quan trọng cho phong trào công nhân mỏ. Đây là chi bộ Đảng đầu tiên được tổ chức theo đúng thủ tục, nguyên tắc điều lệ của Đảng sau ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam.

Sau khi Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam ở Mạo Khê được thành lập, từ tháng 2/1930 đến tháng 4/1930, các chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam ở Hòn Gai, Cẩm Phả, Cửa Ông, Uông Bí - Vàng Danh lần lượt ra đời.

Từ đó, đội ngũ công nhân mỏ và nhân dân một lòng đi theo Đảng, tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền sớm nhất trong cả nước vào ngày 8/6/1945 và thành lập Chiến khu cách mạng Trần Hưng Đạo - Đệ tứ Chiến khu Đông Triều; góp phần cùng cả nước tiến hành thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945, kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Sự kiện Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên ở Khu mỏ được thành lập đã mở ra một bước ngoặt quan trọng trong phong trào công nhân tại Vùng mỏ, thúc đẩy sự phát triển tổ chức cơ sở đảng trên toàn Vùng mỏ, thành lập Đảng ủy Đặc Khu mỏ. Đó là kết tinh sự chuyển biến về chất của phong trào dân tộc và phong trào công nhân sôi động ở Quảng Ninh khi chủ nghĩa Mác-Lênin đã thấm sâu vào tư tưởng và tình cảm của đông đảo quần chúng cách mạng. Từ đây, lịch sử Quảng Ninh bước vào giai đoạn mới: Giai đoạn do Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo.