Chuyển đổi số ở CDC Quảng Ninh

Dịch Covid-19 ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, đại dịch đã thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), chuyển đổi số nhanh hơn. Điều này thể hiện rất rõ ở Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Quảng Ninh - đơn vị nòng cốt trong phòng, chống dịch Covid-19, khi đã ứng dụng triệt để các ưu thế mà công nghệ thông tin, khoa học kỹ thuật mang lại, tạo thành “vũ khí” đắc lực chống “giặc Covid”.

Chủ động, sẵn sàng ứng phó

Với chức năng tham mưu và tổ chức thực hiện các hoạt động về phòng, chống dịch, bệnh truyền nhiễm; bệnh không lây nhiễm; quản lý sức khỏe cộng đồng..., CDC Quảng Ninh luôn chủ động nâng cao năng lực, sẵn sàng ứng phó khi có dịch bệnh xảy ra. Bên cạnh nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn, được đào tạo bài bản, đơn vị còn tích cực đầu tư, nâng cấp trang thiết bị, xây dựng những phòng xét nghiệm đạt chuẩn.

Cách đây nhiều năm, CDC đã xây dựng được phòng xét nghiệm đạt an toàn sinh học cấp II, đạt ISO 17025-2017, ISO 15189-2012 đầu tiên của ngành Y tế tỉnh. Nhờ đó, CDC Quảng Ninh có thể xét nghiệm và chẩn đoán chính xác kết quả hầu hết các mẫu bệnh phẩm các chủng cúm A (H5N1/H7N9), Mesr-CoV, Ebola, tay chân miệng, rubella, sốt xuất huyết, sởi, định lượng được nồng độ vi rút (viêm gan, HPV, HIV), lĩnh vực hóa, thực phẩm, môi trường và mới đây là xét nghiệm được Covid-19.

Đặc biệt, khi dịch Covid-19 xuất hiện trên thế giới và mới bắt đầu xâm nhập vào Việt Nam, CDC Quảng Ninh được tỉnh đầu tư máy xét nghiệm tự động (Realtime RT-PCR) phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh. Với đội ngũ nhân lực có chuyên môn, kinh nghiêm, được cập nhật quy trình xét nghiệm; từ ngày 4/2/2020, CDC Quảng Ninh đã áp dụng thành công kỹ thuật Realtime RT-PCR (kỹ thuật sinh học phân tử) để xét nghiệm Covid-19 chính xác và nhanh chóng. Nhờ vậy rút ngắn thời gian xét nghiệm, Quảng Ninh không phải chuyển mẫu bệnh phẩm lên Viện Dịch tễ Trung ương, 3-4 ngày mới có kết quả như trước đây. CDC Quảng Ninh cũng là đơn vị tuyến tỉnh đầu tiên trong cả nước có thể xét nghiệm Covid-19. Việc chủ động phát hiện sớm Covid-19 bằng các kỹ thuật xét nghiệm tiên tiến là công cụ đắc lực góp phần quan trọng trong việc khống chế dịch Covid-19 bùng phát trên địa bàn tỉnh thời gian qua.

Cũng những ngày đầu tháng 2/2020, để tạo nhiều kênh thu thập thông tin tình hình dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn tỉnh, CDC Quảng Ninh đã đưa vào sử dụng phần mềm báo dịch trực tuyến trên Trang thông tin điện tử tổng hợp http://quangninhcdc.vn. Theo đó khi người dân, cộng đồng truy cập vào phần mềm báo dịch trực tuyến và cung cấp thông tin dịch bệnh theo biểu mẫu, thông tin sẽ được phần mềm chuyển đến email báo dịch (email: baodichqn@gmail.com) của Khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, CDC Quảng Ninh để xử lý.

CDC Quảng Ninh cũng triển khai và đưa vào hoạt động Tổng đài báo dịch miễn phí 18009214 với các chức năng: Cung cấp thông tin tình hình dịch bệnh trên địa bàn tỉnh tự động, báo trường hợp nghi ngờ hoặc bị mắc bệnh Covid-19, thông báo các số điện thoại đơn vị y tế tiếp nhận thông tin trên địa bàn tỉnh, nghe tư vấn về dịch trực tiếp từ tư vấn viên. Điều đặc biệt là, thời điểm đầu tháng 2/2020, Quảng Ninh là tỉnh đầu tiên, duy nhất trong cả nước triển khai phần mềm để thu thập thông tin tình hình dịch bệnh Covid-19 nhằm xử lý nhanh nhất khi có vấn đề dịch bệnh phát sinh.

“Số hoá” mẫu xét nghiệm Covid-19

Dịch Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp. Tháng 1/2021, Quảng Ninh phát hiện ca nhiễm Covid-19 đầu tiền tại cộng đồng khi đợt dịch thứ 3 bùng phát trên cả nước. Sau đó TX Đông Triều trở thành vùng dịch và thực hiện cách ly toàn thị xã để phòng chống dịch Covid-19. Thực hiện truy vết, xét nghiệm sàng lọc SARS-CoV-2 diện rộng trên địa bàn tỉnh khiến mỗi ngày các đơn vị Y tế phải lấy hàng chục nghìn mẫu bệnh phẩm gửi đến CDC Quảng Ninh để xét nghiệm sàng lọc SARS-CoV-2. Trong khi đó công tác quản lý, thống kê mẫu vẫn đang thực hiện một cách thủ công, chưa kịp thời dẫn đến việc thống kê, báo cáo thực trạng xét nghiệm và trả kết quả đối với các đơn vị đến gửi mẫu xét nghiệm tại CDC Quảng Ninh gặp nhiều khó khăn và mất nhiều nhân lực thực hiện nhiệm vụ này.

Bên cạnh đó, nhu cầu cần thực hiện xét nghiệm Covid-19 của các cá nhân, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh ngày một tăng cao. Do có nhu cầu công việc nên các cá nhân, đơn vị cần được xét nghiệm Covid-19 và trả kết quả sớm để đủ điều kiện qua các chốt kiểm dịch trên địa bàn tỉnh. Việc tiếp nhận đồng thời hàng nghìn mẫu xét nghiệm Covid-19 cùng một lúc tại nhiều khu vực như: Khu dân cư bị phong tỏa, khu công nghiệp, nhà máy sản xuất…, yêu cầu cần đưa ra kết quả chính xác, kịp thời, nhanh chóng là bài toán khó khăn đối với các đơn vị y tế thực hiện nhiệm vụ này, đặc biệt là với CDC Quảng Ninh.

Xuất phát từ thực tiễn hoạt động đơn vị và sự cần thiết từ thực tế, CDC Quảng Ninh đã nghiên cứu, đề xuất áp dụng giải pháp: Hệ thống đăng ký, nhận kết quả và quản lý mẫu xét nghiệm Covid-19 trực tuyến (trên trang thông tin điện tử http://quangninhcdc.vn/). Hệ thống này tận dụng tối đa những lợi ích của việc ứng dụng CNTT trong việc thực hiện chuyên môn. Theo đó, người dân, doanh nghiệp, cơ quan đơn vị, cơ sở y tế, tổ chức… có thể chủ động thực hiện đăng ký, nhận kết quả xét nghiệm Covid-19 trực tuyến. Dữ liệu được thực hiện chuẩn hóa từ tuyến huyện, thị xã, thành phố đến tuyến tỉnh. Kết quả xét nghiệm Covid-19 được chuyển nhanh nhất đến khách hàng trên môi trường mạng.

Hệ thống này cũng giúp giảm thời gian và nhân sự cho toàn bộ quy trình theo cách truyền thống. Trước đây một kíp trực của CDC Quảng Ninh cần từ 7-10 cán bộ thực hiện phân luồng, bác sĩ tư vấn, cán bộ thực hiện, tiếp nhận bệnh phẩm, phân loại, thống kê báo cáo, trả kết quả cho xét nghiệm Covid-19. Nhưng sau khi áp dụng Hệ thống vào sử dụng hiện tại CDC Quảng Ninh chỉ cần 4-5 cán bộ trong một kíp trực. Việc thống kê, báo cáo các số liệu, cập nhật kết quả được thực hiện một cách chính xác và nhanh gọn.

Anh Nguyễn Ngọc Minh, Kỹ thuật viên, Khoa Vi sinh, CDC Quảng Ninh, cho biết: Trước đây khi chưa đưa hệ thống vào sử dụng, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn trong việc phân loại và định dạng mẫu xét nghiệm của các đơn vi gửi lên để thực hiện. Từ khi đưa hệ thống vào sử dụng chúng tôi tiếp nhận thông tin của khách hàng trên hệ thống; mẫu đã được mã hóa từ dưới cơ sở nên khi lên đến phòng xét nghiệm chúng tôi không phải phân loại và định dạng mẫu nên tiết kiệm rất nhiều thời gian. Việc trả kết quả, thống kê báo cáo được chính xác. Việc trả kết quả xét nghiệm Covid-19 trực tuyến trên hệ thống cũng giúp chúng tôi dễ dàng tìm kiếm thông tin khi cần truy vết, xác định nguồn lây….

Hệ thống này được CDC Quảng Ninh áp dụng thực hiện từ đầu tháng 5/2021 đến nay. Chỉ sau 1 tháng đưa vào sử dụng, đã có gần 400 tài khoản đăng ký và gần 10.000 mẫu xét nghiệm Covid-19 được người dân, doanh nghiệp, cơ quan đơn vị, các tổ chức... thực hiện đăng ký và nhận kết quả trên trang http://quangninhcdc.vn/. Đặc biệt, từ cuối tháng 10/2021 đến nay, khi các ca Covid-19 xuất hiện tại một số địa phương trong tỉnh, mỗi ngày CDC Quảng Ninh thực hiện hàng nghìn mẫu xét nghiệm Covid-19. Thời điểm cao nhất có ngày hệ thống phần mềm đã xử lý trên 16.000 mẫu PCR trên toàn tỉnh, nhưng khi trả kết quả đều chính xác, không có một sai sót, nhầm lẫn nhỏ nào.

Hệ thống đăng ký, trả kết quả và quản lý mẫu xét nghiệm Covid-19 trực tuyến đang được triển khai tại CDC Quảng Ninh là hệ thống đầu tiên được áp dụng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, cũng là hệ thống trả kết quả xét nghiệm Covid-19 trực tuyến đầu tiên trên cả nước. Điều đặc biệt, hệ thống có khả năng ứng dụng đối với tất cả các CDC trên toàn quốc.

Mới đây, CDC Vĩnh Phúc, CDC Khánh Hòa, CDC Long An đã liên hệ với CDC Quảng Ninh để chuyển giao hệ thống nhằm áp dụng triển khai tại địa phương. Đồng thời, tỉnh đã chỉ đạo CDC Quảng Ninh ứng dụng hệ thống này để quản lý cả mẫu test nhanh Covid-19 cho các đơn vị, bắt đầu từ tháng 11/2021.

Kết quả xét nghiệm được trả qua mạng, người dân không phải quay trở lại CDC Quảng Ninh để lấy.	Trước khi đến CDC Quảng Ninh, chị Nguyễn Thị Minh Giang, phường Hồng Hà, TP Hạ Long, đã thực hiện đăng ký làm xét nghiệm qua mạng.