CLB Hát đúm Quảng Yên: Khơi dậy một nét văn hoá đẹp của quê hương

Hát đúm là thể loại dân ca khá phổ biến ở Đồng bằng Bắc bộ, nhưng ở mỗi vùng, miền, hát đúm lại mang những nét đặc thù riêng. Vì thế, việc đưa nghệ thuật hát đúm đến gần với quần chúng nhân dân, góp phần bảo tồn và phát triển nét đẹp văn hoá truyền thống này là hết sức cần thiết. Ở huyện Yên Hưng (nay là TX Quảng Yên), từ năm 2003 đã có một Câu lạc bộ hát đúm, với nhiều hoạt động thiết thực, bổ ích...

Hát đúm ở vùng ven biển Quảng Ninh là loại hình dân ca độc đáo xuất hiện từ lâu đời và đang rất cần được bảo tồn. Theo Nghệ nhân Thanh Quyết, một người rất say mê sưu tầm, biểu diễn nghệ thuật hát đúm, có lẽ ở Quảng Yên, hát đúm được du nhập từ thời các vị Tiên công đến đây quai đê lấn biển, xây dựng mảnh đất này thành quê hương làng mạc. Trong quá trình lao động vất vả đó, hát đúm chính là những lời ca tiếng hát để xua đi cực nhọc. Và rồi hát đúm cứ thế được tuyển từ thế hệ này sang thế hệ khác, nó được nuôi dưỡng bởi chính mạch nguồn văn hoá dân gian…

Biểu diễn hát đúm trong lễ kỷ niệm 10 năm thành lập CLB Hát đúm Quảng Yên.

Để tiếp tục truyền thống ấy, năm 2003, CLB Hát đúm huyện Yên Hưng (nay là TX Quảng Yên) được thành lập. Có thể nói rằng, trong 10 năm qua, CLB đã góp phần rất tích cực trong việc sưu tầm, bảo tồn, đưa hát đúm trở thành một sinh hoạt văn hoá lành mạnh trong đời sống cộng đồng. Hiện nay CLB có 24 thành viên, phần lớn đều đã cao tuổi. Mặc dù vậy, các buổi sinh hoạt của CLB vẫn được duy trì một cách đều đặn, sôi nổi. Các thành viên đến với nhau để ôn lại những câu hát cũ, tập những bài mới được sưu tầm, động viên thăm hỏi lẫn nhau. Điều thú vị là trong CLB có cả ông cháu, bà cháu, bố con, anh chị em v.v.. cùng là thành viên.

Ngoài các buổi sinh hoạt nội bộ, từ ngày được thành lập đến nay, CLB luôn có mặt, tham gia biểu diễn hát đúm thường xuyên tại các dịp lễ hội hằng năm ở địa phương, như Lễ hội Tiên công, Lễ hội xuống đồng v.v.. Đồng thời còn tham gia phục vụ một số chương trình dân ca, lễ hội của tỉnh hay tham gia chương trình “Làng vui chơi làng ca hát” của Đài Truyền hình Việt Nam... Bên cạnh đó, CLB còn mở rộng giao lưu với các nghệ nhân hát đúm ở xã Phục Lễ, huyện Thuỷ Nguyên (Hải Phòng); phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Văn hoá dân gian Việt Nam truyền dạy những làn điệu hát đúm và hò biển trên làng chài Vung Viêng v.v.. Nhiều thành viên trong CLB đã rất tích cực trong công tác bảo tồn và phát huy di sản hát đúm, như Nghệ nhân Ngô Đình Luyện, Ngô Đăng Nhuận, Phạm Thị Thành, Phạm Thị Hợp, Vũ Thị Bấc, Nguyễn Thị Mơ, Nguyễn Thị Gái, Vũ Thị Múi, Bùi Huy Lân, Lê Xuân Trường v.v.. Đặc biệt, CLB đã có 3 nghệ nhân được Hội VNDG Việt Nam công nhận danh hiệu Nghệ nhân dân gian Việt Nam và được UBND tỉnh tặng bằng khen vì đã có công lưu giữ, truyền dạy văn nghệ dân gian các dân tộc trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Trong đó, nghệ nhân Ngô Đăng Nhuận đã xuất bản công trình “Hát đúm vùng biển Quảng Ninh”; còn nghệ nhân Phạm Thanh Quyết cũng đã sưu tầm và in cuốn “Hát đúm Hà Nam”. Với những đóng góp tích cực, CLB đã nhận được nhiều giấy khen của Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Hội VNDG tỉnh, UBND tỉnh và Hội VNDG Việt Nam.

Ông Nguyễn Quang Vinh, Chủ tịch Hội VNDG Quảng Ninh, cho rằng những đóng góp của CLB hát đúm Quảng Yên trong 10 năm qua là rất đáng ghi nhận. Trong những năm tới, CLB nên đi sâu tìm hiểu, xác định rõ nguồn gốc của một số làn điệu hát đúm cổ; xây dựng và phát triển loại hình nghệ thuật diễn xướng dân gian này mạnh mẽ hơn nữa, đưa hát đúm vào một số hoạt động lao động sản xuất, làm lan toả rộng rãi trong đời sống xã hội…

Hải Dương