Con người có thể sẽ phải đụng độ rắn độc nhiều hơn

Theo một nghiên cứu mới được công bố, biến đổi khí hậu có thể dẫn đến tình trạng di cư quy mô lớn của các loài rắn độc sang những khu vực mới và nhiều quốc gia không sẵn sàng để đối phó với điều này.

Một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học Lancet Planetary Health cho biết biến đổi khí hậu và nhiệt độ Trái Đất tăng cao sẽ khiến nhiều loài rắn độc di chuyển sang những khu vực mới mát mẻ, có điều kiện sống phù hợp hơn.

Trong đó, các quốc gia tại Nam Á, Đông Nam Á, Trung Quốc cũng như một số vùng tại châu Phi sẽ có thêm sự xuất hiện của nhiều loài rắn độc từ các nước láng giềng, dẫn đến nguy cơ đụng độ giữa con người và rắn độc tăng cao.

Nghiên cứu được tiến hành bởi nhóm các nhà khoa học đến từ nhiều quốc gia khác nhau đã lập mô hình phân bố địa lý của 209 loài rắn độc đã từng gây ra các vụ tấn công con người trên toàn cầu và dự đoán sự thay đổi về phân bố địa lý của các loài rắn này cho đến năm 2070.

Nghiên cứu cho thấy trong khi phần lớn các loài rắn độc sẽ thu hẹp phạm vi sinh sống do mất các hệ sinh thái phù hợp, thì môi trường sống của một số loài rắn độc nguy hiểm, chẳng hạn như rắn lục Gaboon Tây Phi, sẽ tăng lên và mở rộng thêm 250%. Phạm vi phân bố của rắn lục châu Âu và rắn lục sừng cũng được dự báo sẽ tăng hơn gấp đôi vào năm 2070.

"Khi có ngày càng nhiều đất được chuyển đổi mục đích để phục vụ cho nông nghiệp và chăn nuôi gia súc, điều này sẽ phá hủy và phân mảnh môi trường sống tự nhiên mà rắn phụ thuộc vào", Talita Amado, đến từ Trung tâm Nghiên cứu Đa dạng Sinh học Leipzig (Đức), đồng tác giả của công trình nghiên cứu, cho biết.

"Tuy nhiên, một số loài rắn độc có thể sẽ thích nghi với cảnh quan nông nghiệp và thậm chí phát triển mạnh trong các cánh đồng trồng trọt hoặc khu vực chăn nuôi gia súc, nơi có sự hiện diện của nhiều loại động vật gặm nhấm. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy khi rắn độc bắt đầu xuất hiện ở những nơi mới, đó là lời cảnh tỉnh để mọi người suy nghĩ về cách giữ cho bản thân và môi trường sống được an toàn", Talita Amado cho biết thêm.

Rắn là loài động vật máu lạnh, không có khả năng tự điều chỉnh thân nhiệt, mà phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường. Khi môi trường ấm lên, thân nhiệt của rắn cũng tăng lên và ngược lại. Các loài động vật máu lạnh nói chung và rắn nói riêng sẽ di chuyển đến những nơi có ánh nắng để sưởi ấm hoặc tìm bóng râm, nơi mát mẻ để hạ nhiệt.

Do vậy, khi biến đổi môi trường khiến nhiệt độ Trái Đất tăng cao, rắn sẽ di chuyển từ những khu vực có nhiệt độ môi trường khắc nghiệt đến những nơi có nhiệt độ dễ chịu hơn, làm thay đổi phân bố địa lý của chúng.

Điều này sẽ dẫn đến tình trạng những khu vực chưa từng ghi nhận sự xuất hiện của rắn độc trước đây sẽ có rắn độc hiện diện, khiến nhiều người sinh sống ở các khu vực đó chưa chuẩn bị sẵn phương án để đề phòng.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có từ 1,8 đến 2,7 triệu người bị rắn độc cắn mỗi năm, gây ra tới 138.000 ca tử vong và ít nhất 400.000 người bị mất các chi và tàn tật vĩnh viễn do nọc độc của rắn.

"Cuối cùng, chúng ta cũng đang hiểu rõ hơn về cách thức rắn sẽ thay đổi sự phân bố của chúng phụ thuộc vào biến đổi khí hậu. Điều này gây ra mối lo ngại lớn rằng tỷ lệ đụng độ giữa con người và rắn độc sẽ tăng cao và con người sẽ bị rắn độc tấn công nhiều hơn", Anna Pintor, nhà nghiên cứu khoa học của WHO, cho biết. "Chúng ta cần khẩn trương hiểu rõ hơn về cách thức các loài rắn độc di cư để nắm rõ phân bố địa lý của chúng nhằm có biện pháp đề phòng".