Cuộc chuyển mình của viễn thông toàn cầu từ telco đến techco

Nhà mạng trên khắp thế giới đang tận dụng những tiến bộ công nghệ trong các lĩnh vực như AI để chuyển mình từ telco (viễn thông) sang techco (viễn thông kết hợp công nghệ).

Tại Hội nghị Thế giới di động (MWC) 2025 diễn ra đầu tháng này, CEO nhiều hãng viễn thông đã cùng nhau thảo luận về cách họ đổ tiền vào công nghệ mới, bao gồm AI, 5G, 6G, Internet vệ tinh và thành phố thông minh để phục vụ cho công cuộc chuyển đổi.

Makoto Takahashi, Chủ tịch kiêm CEO nhà mạng KDDI (Nhật Bản), nêu chi tiết kế hoạch xây dựng thành phố thông minh Takanawa Gateway City tại Tokyo, cũng như triển khai dịch vụ Internet vệ tinh kết hợp với Starlink của Elon Musk.

Ralph Mupita, CEO nhà mạng lớn nhất châu Phi MTN, cũng chia sẻ cách họ đạt được những bước tiến đáng kể khi cung cấp cả dịch vụ không dây và fintech như thanh toán, thương mại điện tử, bảo hiểm, cho vay, chuyển tiền. Công ty cũng đang đầu tư quyết liệt vào các lĩnh vực khác như streaming, tài chính.

Từ telco tới techco

Techco – kết hợp giữa telco (viễn thông) và tech (công nghệ) – chỉ những doanh nghiệp viễn thông đang vận hành theo hướng công ty công nghệ. Họ đầu tư vào công nghệ tiên tiến và cung cấp dịch vụ số cho khách hàng để kiếm tiền trên nền tảng chi phí vốn khổng lồ đã bỏ ra cho các mạng lưới không dây của mình.

Trong hai thập kỷ, các “ông lớn” công nghệ như Meta, Google, Amazon, Apple, Microsoft và Netflix phát triển mạnh mẽ trong thế giới mà nội dung được truyền trực tiếp đến thiết bị của người dùng, người dùng liên lạc xuyên suốt với nhau và dữ liệu được lưu trữ hoặc streaming mà không cần sở hữu hạ tầng riêng tốn kém.

Tuy nhiên, những đổi mới này lại làm ảnh hưởng đến mô hình kinh doanh của doanh nghiệp viễn thông, tới mức họ hiện nay thường được xem như những người chơi lỗi thời, chỉ tồn tại để lắp cáp và hạ tầng mạng khác để kích hoạt kết nối Internet.

Theo Hatem Dowidar, CEO nhà mạng quốc doanh e& của UAE, họ từng kiếm được tiền từ tin nhắn SMS và gọi thoại nhưng giờ đã giảm mạnh vì các đối thủ OTT. Chưa kể, đối thủ của họ có tiềm năng và nguồn lực để khiến sự gián đoạn đi xa hơn.

Xuất phát từ việc doanh thu dịch vụ truyền thống sụt giảm và nhu cầu số hóa, dịch vụ gia tăng, cũng như các tiến bộ công nghệ diễn ra mạnh mẽ, nhà mạng buộc phải chuyển đổi để tồn tại và tăng trưởng.

Trên thế giới, một số nhà mạng đã đạt được những thành công nhất định khi chuyển dịch sang techco. Chẳng hạn, SingTel (Singapore) ghi nhận doanh thu năm 2023 khoảng 11 tỷ USD, tăng 7% so với năm 2022, trong khi doanh thu từ dịch vụ số tăng 20%; Deutsche Telekom (Đức) ghi nhận doanh thu năm 2023 gần 122 tỷ USD, tăng 4,5% so với năm 2022, với doanh thu từ dịch vụ số như đám mây, AI, an ninh mạng tăng trưởng gần 15%; Telkom Indonesia ghi nhận doanh thu năm 2023 tăng 5,3% lên 11,5 tỷ USD nhờ vào fintech và đám mây.

Nhiều chiến lược chuyển đổi sang techco

Ryu Young Sang, CEO SK Telecom (Hàn Quốc), tiết lộ công ty đang dựa vào AI để giúp cải thiện hiệu quả mạng không dây. Nói đến AI, nhà mạng có thể đóng vai người dùng hoặc nhà cung ứng.

Khi là người dùng, nhà mạng có thể cải thiện hiệu suất mạng lưới, tiếp thị, chăm sóc khách hàng và việc vận hành. Khi là nhà cung ứng, AI là động lực tăng trưởng, cơ hội kinh doanh. Các trung tâm dữ liệu là một lĩnh vực trọng điểm mà những doanh nghiệp viễn thông như SK Telecom có thể đóng vai trò quan trọng.

Dù cuộc đua xây dựng trung tâm dữ liệu đang do Big Tech thống trị, SK Telecom cũng đang tích cực mở rộng trung tâm dữ liệu sẵn sàng cho AI trên toàn cầu.

Giới phân tích nhận định AI gây ảnh hưởng lên nhiều lĩnh vực và viễn thông cũng không phải ngoại lệ. Theo Nik Willetts, CEO hiệp hội công nghiệp viễn thông TM Forum, “mạng tự động” – các mạng được quản lý và sửa đổi mà không cần nhiều giám sát của con người – nhanh chóng nhận được nhiều chú ý. Khả năng hiện thực hóa diễn ra đặc biệt nhanh nhờ những tiến bộ của AI kết hợp với hành động sâu rộng trên toàn ngành.

Ông cho rằng công nghệ này có thể mở khóa thay đổi trong vận hành và hiệu quả vốn, cải thiện EBITDA và dòng tiền, cũng như cơ hội kinh doanh mới, nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Trong khi đó, Jeetu Patel – Giám đốc sản phẩm của Cisco – nhìn thấy vai trò quan trọng của nhà mạng khi AI thúc đẩy nhu cầu băng thông và lưu lượng mạng tăng theo cấp số nhân. “Ngày nay, 100% lực lượng lao động của chúng tôi là con người. Ngày mai, lực lượng sẽ được tăng cường bởi các AI Agent, robot, robot hình người và nhiều thiết bị khác”. Tất cả đều cần đến nhiều lưu lượng và băng thông hơn.

Chiến lược chuyển đổi từ telco sang techco cũng khá đa dạng, phụ thuộc vào sức mạnh nội tại cũng như hợp tác với bên ngoài. Đó là đầu tư vào đám mây và điện toán biên như Verizon, AT&T, Deutsche Telekom; phát triển nền tảng số và AI như Singtel; tích hợp dịch vụ fintech và ngân hàng số như Orange, Safaricom; hợp tác với Big Tech để phát triển giải pháp.

Theo nghiên cứu được Omdia công bố năm 2024, China Mobile (Trung Quốc) xếp hạng nhất về chuyển đổi từ telco sang techco với điểm số 31/40 nhờ quy mô của băng rộng tốc độ cao, năng lực AI, dữ liệu lớn, bảo mật cũng như danh mục dịch vụ số cho doanh nghiệp. Doanh thu từ các dịch vụ số của nhà mạng này chiếm 29,4% tổng doanh thu năm 2023, tăng 22,2% so với năm 2022. Xếp thứ hai và ba lần lượt là NTT (Nhật Bản) và SK Telecom (Hàn Quốc).

Những công ty này đã và đang thành công trong việc mở rộng ra ngoài mảng viễn thông truyền thống và chuyển sang các lĩnh vực công nghệ số, giúp họ duy trì sức cạnh tranh trong một thị trường toàn cầu thay đổi nhanh chóng.