Đặc phái viên Mỹ có thể đã bí mật đàm phán vấn đề năng lượng với Nga

Theo tờ Kyiv Post của Ukraine, trong vài tuần qua, Mỹ đã bí mật đàm phán với đại diện Nga tại Thụy Sĩ về việc cung cấp khí đốt của Nga cho Đức thông qua đường ống Nord Stream 2.

Theo đó, ông Richard Grenell, đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã đến Thụy Sĩ nhiều lần để thảo luận về thỏa thuận này. Tuy nhiên, ngoài ông Richard Grenell thì không rõ thành phần còn lại của các bên tham gia vào các cuộc đàm phán này.

Tờ Bild của Đức đưa tin vào ngày 2/3 cho biết rằng Mỹ và Nga đang đàm phán một thỏa thuận mà trong đó các công ty Mỹ, thay vì chính phủ Mỹ, sẽ đóng vai trò trung gian để vận chuyển khí đốt của Nga đến Đức thông qua đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2.

Bên cạnh đó, các cuộc thảo luận cũng được cho là đang diễn ra về kế hoạch tái cấu trúc lại đường ống Nord Stream 1. Theo kế hoạch này, đường ống này sẽ được chuyển đổi để vận chuyển hydro xanh từ Phần Lan đến Đức. Hydro xanh, hay còn được gọi là GH2, là loại hydrogen được tạo ra bằng cách sử dụng năng lượng tái tạo hoặc năng lượng thấp carbon.

Thông tin trên được đưa ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa châu Âu và Mỹ đang không được “êm thấm” sau vụ việc căng thẳng giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng vào cuối tuần trước. Điều này có nguy cơ làm thay đổi đáng kể mối quan hệ bền chặt xuyên Đại Tây Dương kéo dài hàng thập kỷ giữa hai bên.

Tờ Bild trích dẫn một số nguồn tin từ chính phủ Đức cho biết Berlin không tham gia vào các cuộc đàm phán này và không nắm được thông tin về các cuộc họp của Đặc phía viên Mỹ Grenell tại Thụy Sĩ. Bên cạnh đó, chính ông Grenell cũng đã phủ nhận việc tham gia bất kỳ cuộc đàm phán nào.

Bên cạnh đó, tờ Financial Times (FT) trước đó đưa tin rằng ông Matthias Warnig, cựu Giám đốc điều hành của Nord Stream 2 AG, đang nỗ lực khởi động lại đường ống với sự hỗ trợ từ các nhà đầu tư Mỹ.

FT tiết lộ rằng kế hoạch của ông Warnig bao gồm việc các doanh nhân Mỹ tiếp cận Nhà Trắng trong các nỗ lực ngoại giao bí mật nhằm thúc đẩy hòa bình ở Ukraine. Một số thành viên trong đội ngũ của ông Trump được cho là coi Nord Stream 2 là đòn bẩy khả thi trong đàm phán.

Một nhóm nhà đầu tư Mỹ đã phác thảo kế hoạch hợp tác với tập đoàn khí đốt Gazprom của Nga để vận hành Nord Stream 2 sau khi lệnh trừng phạt được dỡ bỏ. Một quan chức cấp cao Mỹ giấu tên nhận định rằng các nhà đầu tư Mỹ có thể thu lợi nhuận mà không cần làm gì cả từ thỏa thuận này.

Tờ Bild cũng đề cập rằng doanh nhân người Mỹ Stephen Lynch, người có mối quan hệ chặt chẽ ở Moskva và Washington, là một trong những người quan tâm đến dự án này.

Đầu tháng 2, hãng tin Reuters đưa tin rằng đại diện của hai nước Mỹ và Nga đã có các cuộc thảo luận bí mật tại Thụy Sĩ trong nhiều tháng. Những cuộc đàm phán này được cho là tập trung vào cuộc xung đột Nga – Ukraine, thông qua các kênh liên lạc không chính thức được mở ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11/2024 và trước lễ nhậm chức chính thức của ông vào tháng 1/2025. Hãng này trích dẫn các nguồn tin cho biết những người tham gia không phải là quan chức chính phủ mà là những cá nhân có “lý lịch” ngoại giao hoặc an ninh, nhưng không nêu tên cụ thể.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump từng phản đối mạnh mẽ dự án Nord Stream 2, áp đặt các lệnh trừng phạt để ngăn chặn. Tuy nhiên, kể từ khi quay trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1/2025, ông đã thay đổi cách tiếp cận với Nga, thúc đẩy quan hệ chính trị và kinh tế gần gũi hơn với Moskva, đồng thời ám chỉ khả năng dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt.

Nord Stream 2, được xây dựng để bổ sung cho đường ống Nord Stream 1 đã hoạt động, hoàn thành vào năm 2021 nhưng chưa bao giờ được đưa vào sử dụng do lo ngại về sự phụ thuộc ngày càng tăng của châu Âu vào năng lượng Nga.

Vào tháng 9/2022, cả hai tuyến đường ống Nord Stream đã bị hư hại nghiêm trọng sau các vụ nổ dưới nước, gây rò rỉ khí đốt. Tuy nhiên, một nhánh của Nord Stream 2 vẫn còn nguyên vẹn và chứa đầy khí đốt, nhưng Đức từ chối sử dụng do áp lực trừng phạt và các cân nhắc chính trị.

Nga luôn khẳng định là nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy với thị trường châu Âu. Vào tháng 1, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết rằng Moskva sẵn sàng nối lại việc cung cấp khí đốt cho Liên minh châu Âu (EU).

Sau khi xung đột Ukraine bùng phát vào năm 2022, EU đã đẩy mạnh việc cắt giảm sự phụ thuộc vào năng lượng Nga và gia tăng mua khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) đắt đỏ hơn từ Mỹ. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều quốc gia EU vẫn tiếp tục mua cả khí đốt qua đường ống lẫn LNG từ Nga.

FT trước đó từng đưa tin rằng các quan chức EU đang cân nhắc khả năng nối lại nhập khẩu khí đốt từ Nga như một phần của thỏa thuận hòa bình Ukraine. Những người ủng hộ ý tưởng này lập luận rằng điều đó có thể giúp giảm giá năng lượng ở châu Âu và phục hồi ngành công nghiệp của khối.