Đấu tranh, ngăn chặn tội phạm công nghệ cao trên địa bàn tỉnh

Những năm gần đây, sự bùng nổ của công nghệ thông tin, nhất là mạng xã hội đã đem lại rất nhiều lợi ích cho người dân là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, tình hình tội phạm lợi dụng triệt để việc sử dụng công nghệ cao nhằm thực hiện hành vi phạm tội cũng ngày một gia tăng, với cường độ, tính chất, thủ đoạn ngày càng tinh vi, khó nhận biết, tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội và các tầng lớp nhân dân.

Diễn biến khó lường

Tại Quảng Ninh, thông qua công tác điều tra tội phạm cho thấy tội phạm sử dụng công nghệ cao có chiều hướng gia tăng với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, phạm vi hoạt động rộng từ vùng sâu, vùng xa đến thành thị, không giới hạn bởi vùng lãnh thổ, bị hại thuộc nhiều thành phần trong xã hội, gây thiệt hại lớn cho người dân. Đặc biệt nổi lên là tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng với 58 vụ, số tiền bị thiệt hại hơn 69 tỷ đồng xảy ra tại địa bàn Quảng Ninh trong năm 2023.

Theo Thượng tá Trần Đức Dũng, Trưởng Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Quảng Ninh, các đối tượng sử dụng công nghệ cao để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh thường sử dụng 3 thủ đoạn chủ yếu. Trước hết, các đối tượng giả danh Công an để lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Quảng Ninh đã ghi nhận nhiều bị hại gửi đơn trình báo thời gian vừa qua. Điển hình như vụ việc xảy ra ngày 25/7/2023, chị L.T.N (trú tại phường Giếng Đáy, thành phố Hạ Long) bị các đối tượng tự xưng là cán bộ Công an tỉnh Quảng Ninh lừa đảo, chiếm quyền điều khiển tài khoản Internet banking chiếm đoạt hơn 400 triệu đồng.

Thứ hai là các đối tượng thường “đánh vào lòng tham” của nhiều người, kêu gọi đầu tư các sàn giao dịch tài chính “ảo” trên mạng qua đó chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư. Cuối cùng là thủ đoạn kêu gọi gửi tiền online từ đó chiếm đoạt tiền của nạn nhân.

Nguy hiểm hơn, trong thời gian vừa qua, trên địa bàn tỉnh quảng Ninh xuất hiện các đối tượng người Trung Quốc xâm nhập vào Việt nam và sử dụng các trạm BTS giả để chèn vào các sóng nhà mạng giả mạo tin nhắn nhà mạng để lừa đảo. Theo các chuyên gia nhận đinh, các thiết bị BTS giả có thể gây mất sóng trên một diện tích rất rộng, là vấn đề nguy hiểm gây ảnh hướng lớn tới tình hình ANQG và TTATXH nếu không được phát hiện, xử lý.

Bên cạnh nhóm các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản công nghệ cao, nhóm hành vi tổ chức đánh bạc và đánh bạc trên không gian mạng cũng diễn biến khó lường. Trong năm 2023, toàn tỉnh phát hiện, đấu tranh 07 vụ 66 đối tượng. Trên không gian mạng, nhiều trang web, ứng dụng liên quan đến hoạt động cá cược (Bet88, Go88, Sunwin…) vẫn tồn tại; các bài viết, video, hình ảnh quảng cáo đánh bạc trực tuyến liên tục mời gọi, thu hút người tham gia.

Qua công tác điều tra, xử lý tội phạm cho thấy, nguyên nhân tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao ngày càng phức tạp do tình hình tội phạm công nghệ cao các nước trong khu vực có nhiều diễn biến phức tạp. Đặc trưng của tội phạm này là hoạt động không biên giới, độ ẩn cao, đã tác động xấu đến tình hình tội phạm công nghệ cao trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Các đối tượng hoạt động ngày càng tinh vi hơn, chúng nghiên cứu kỹ về đặc điểm tâm lý của bị hại, chủ yếu đánh vào điểm yếu và lòng tham “làm việc nhẹ, hưởng lương cao, đầu tư ít hưởng nhiều”.

Theo Thượng tá Đinh Ngọc Văn, Trưởng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao, Công an tỉnh Quảng Ninh: Phương thức hoạt động của loại tội phạm này ngày càng xuất hiện yếu tố nước ngoài. Phạm vi gây án rộng, các đối tượng chủ mưu tập trung tại các nước như Campuchia, Lào, Trung Quốc…, từ đây chúng dùng các thiết bị, công cụ tấn công các cá nhân để lừa đảo, sau khi chiếm đoạt được tiền chúng thay đổi thông tin để che giấu, nhằm đối phó với lực lượng điều tra.

Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước về công nghệ thông tin, viễn thông còn nhiều sơ hở. Việc mở tài khoản qua các ngân hàng và các dịch vụ thanh toán trực tuyến còn nhiều bất cập dẫn đến có rất nhiều tài khoản không chính chủ các đối tượng sử dụng để thực hiện hành vi lừa đảo…

Quyết liệt trong đấu tranh, xử lý

Để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh, ngăn chặn loại tội phạm công nghệ cao, thời gian qua, Công an Quảng Ninh đã tích cực, chủ động tham mưu cấp ủy, chính quyền, Ban Chỉ đạo 138 các cấp huy động cả hệ thống chính trị tập trung vào công tác tuyên truyền sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân từ phương thức, thủ đoạn hoạt động phạm tội của các đối tượng, nhất là thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, sử dụng các mạng xã hội để người dân nâng cao cảnh giác.

Lực lượng Công an toàn tỉnh đã triển khai các mặt công tác, chủ động nắm tình hình, tập trung lực lượng đấu tranh, điều tra khám phá nhanh các vụ án có liên quan đến tội phạm sử dụng công nghệ cao. Trong năm 2022, Công an toàn tỉnh đã tiếp nhận 61 tố giác về tội phạm sử dụng công nghệ cao; xác lập, triệt phá 5 chuyên án về loại tội phạm này.

Lực lượng Công an cơ sở tăng cường công tác kiểm tra, quản lý đăng ký tạm trú của người nước ngoài, nhập cảnh vào địa bàn tỉnh, nhất là các địa bàn trọng điểm về du lịch, biên giới, như thành phố Hạ Long, Móng Cái, Uông Bí, Hải Hà, Đông Triều, Quảng Yên… không để người nước ngoài nhập cảnh trái phép thực hiện hành vi lừa đảo, tổ chức đánh bạc trên không gian mạng. Đồng thời đẩy mạnh công tác hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Thượng tá Trần Đức Dũng, Trưởng Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Quảng Ninh nhận định: Thời gian tới, tình hình tội phạm công nghệ cao tiếp tục diễn biến phức tạp, đặc biệt tội phạm ngày nay có xu hướng chuyển trục rất rõ nét từ truyền thống sang phi truyền thống, không giới hạn tuổi, vùng lãnh thổ, tội phạm trung gian sử dụng công nghệ cao. Các đối tượng là người nước ngoài câu kết với các đối tượng là người Việt Nam để thực hiện hành vi phạm tội, tập trung vào các nhóm tội danh lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tổ chức đánh bạc, đánh bạc, cho vay lãi nặng, mua bán vận chuyển đánh cắp chữ ký, ảnh hưởng xấu đến tình hình ANTT trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Để giải quyết căn cơ ngăn chặn tội phạm công nghệ cao thì vấn đề “sim rác” cần được quan tâm xử lý vì tình trạng này gây nhiều khó khăn trong công tác điều tra. Các đối tượng sử dụng chứng minh thư giả để mở tài khoản, sau đó dùng sim rác để liên lạc, kết nối với nạn nhân. Do vậy, việc tăng cường công tác quản lý và loại bỏ “sim rác” là điều rất cần thiết. Hơn nữa cần bổ sung một số quy định về quy trình, hồ sơ mở tài khoản ngân hàng, ví điện tử thanh toán lưu động của khách hàng để ngăn chặn tình trạng sử dụng giấy tờ giả mở tài khoản ảo như hiện nay.