Để Giải thưởng Văn nghệ Hạ Long có chất lượng cao hơn

Giải thưởng Văn nghệ Hạ Long lần thứ VIII đã thực hiện qua nhiều bước thẩm định, xét chọn và đang được công bố để nhận ý kiến. Sau ngày 12-1, Ban Tổ chức sẽ trình kết quả chung khảo để UBND tỉnh ra quyết định công nhận và ban hành quyết định trao tặng Giải thưởng.  

Bộ phận thư ký tổng hợp kết quả bỏ phiếu phiên làm việc của Hội đồng Chung khảo.

Giải thưởng Văn nghệ Hạ Long là giải văn nghệ cấp tỉnh do UBND tỉnh Quảng Ninh trao tặng 5 năm một lần, đã trải qua 7 lần trao giải. Giải thưởng Văn nghệ Hạ Long lần thứ VIII nhận được sự quan tâm đặc biệt của văn nghệ sĩ. Nhìn chung, hầu hết các văn nghệ sĩ kể cả những người chưa là hội viên Hội VHNT Quảng Ninh đều hăng hái tham gia với 239 tác phẩm của 145 tác giả. Chỉ riêng số lượng các đầu sách văn học gửi về cũng đã lên đến hàng trăm cuốn. Điều đó thể hiện năng lực sáng tạo và những cố gắng không mệt mỏi của văn nghệ sĩ tỉnh nhà trong 5 năm vừa qua.

Thực hiện Quy chế Giải thưởng Văn nghệ Hạ Long lần thứ VIII do UBND tỉnh ban hành, Ban Tổ chức đã chấm 3 vòng: Cơ sở, sơ khảo và chung khảo. Hội đồng Chung khảo đã bỏ phiếu chọn ra 72 tác phẩm thuộc 10 chuyên ngành khác nhau để dự kiến trình UBND tỉnh trao giải. Nhìn chung, chất lượng các tác phẩm dự giải được đảm bảo, góp phần khích lệ, động viên phong trào sáng tác VHNT. Kết quả này cũng đã ghi nhận những cố gắng của Hội VHNT Quảng Ninh và nhiều văn nghệ sĩ được mời làm giám khảo.

Tuy nhiên, vẫn còn đó những “hạt sạn” cần được loại bỏ để cho giải thưởng những lần sau đạt được kết quả cao hơn. Đáng chú ý nhất là một số văn nghệ sĩ vẫn còn vi phạm vấn đề tác quyền. Riêng loại hình mỹ thuật, có tác giả sao chép tượng đài “Vinh quang thợ mỏ” ở Quảng trường 12-11 của nhà điêu khắc Phạm Sinh chỉ thay chất liệu để dự giải. Hội đồng cơ sở họp vào sáng 25-10-2016 đã có giám khảo bỏ phiếu lựa chọn cụm tượng này. Hoạ sĩ Phạm Hùng Cường, thành viên giám khảo, cho biết: Rất may, sau đó, hội đồng họp lại và sự sao chép này đã bị phát hiện.

Cũng về vấn đề bản quyền, vẫn còn sự nhầm lẫn giữa công trình tập thể và công trình cá nhân. Tại buổi chấm của Hội đồng Chung khảo, ông Hoàng Quốc Thái, Phó Chủ tịch Hội VHNT Quảng Ninh, cho biết: Cuốn sách “Góp phần bảo tồn lễ hội dân gian vùng biển đảo Quảng Ninh” của tác giả Ngô Trung Hoà tập hợp của một số công trình tập thể đã được thực hiện ở Sở Văn hoá - Thể thao. Tương tự như vậy, ông Nguyễn Quang Vinh, Chủ tịch Hội VNDG Quảng Ninh, cho biết: “Cuốn “Ca dao, dân ca của dân chài trên Vịnh Hạ Long” là công trình tập thể của nhiều thế hệ kéo dài mấy chục năm, đúng như chính tác giả thừa nhận ở trang 16 của cuốn sách. Và phạm vi cuốn sách sưu tầm ở cả vùng biển Quảng Ninh chứ không riêng gì Vịnh Hạ Long”. Tuy nhiên, ở trang bìa, thay vì tác giả ghi mình  là “chủ biên” thì lại viết là “sưu tầm”.

Về điều này, ông Phạm Ngọc Thành, Chủ tịch Hội VHNT Quảng Ninh, lý giải: Đề xuất trao giải khuyến khích cho cuốn sách của tác giả Ngô Trung Hoà vì công sức tập hợp và cũng để động viên loại hình văn nghệ dân gian lần đầu tiên được đưa vào hệ thống giải thưởng Hạ Long. Về cuốn sách của tác giả Tống Khắc Hài, ông Thành cho rằng, tác giả đã có công rất lớn tập hợp, biên soạn đồng thời có nhiều nhận định khảo cứu mang đậm dấu ấn cá nhân ở trong đó.

Việc lựa chọn thành viên ban giám khảo cũng còn có chỗ cần xem xét lại khi mời một nhạc sĩ đến chấm... loại hình múa, mời một đại tá công an nghỉ hưu chuyên sưu tầm tư liệu lịch sử đến chấm... văn nghệ dân gian. Ông Thành giải thích: Múa phải cần có nhạc, vậy nên cần mời nhạc sĩ đến là chấm cái âm nhạc trong múa. Còn vị đại tá công an nghỉ hưu dù chưa là hội viên văn nghệ dân gian đi chăng nữa thì cũng là người nghiên cứu có uy tín, am hiểu nên được mời làm giám khảo.

Hội đồng sơ khảo đã lựa chọn cuốn “Ca dao dân ca của dân chài trên Vịnh Hạ Long” đề xuất trao giải nhất loại hình văn nghệ dân gian. Cuốn sách này được xuất bản tháng 7-2016. Vì giải được chấm bắt đầu vào cuối tháng 10-2016, khi mà nhiều tác phẩm đã được sáng tác, công bố trong 9 tháng trước đó nên nếu có tiền lệ xét đặc cách gia hạn về thời gian công bố thì có lẽ rất nhiều tác phẩm thuộc diện này? Lý giải sự lựa chọn này, ông Phạm Ngọc Thành cho hay: Giải thưởng Hạ Long không chỉ có “chấm” mà còn “xét”, nghĩa là xem xét đến tinh thần phục vụ và sự đóng góp của tác giả với phong trào VHNT của tỉnh. Riêng về tác giả Tống Khắc Hài, người có rất nhiều đóng góp xuất sắc, Hội đồng sơ khảo đã báo cáo xin ý kiến chỉ đạo, xem xét của đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch Hội đồng Chung khảo tại phiên chấm chung khảo.

Nhà thơ Trần Nhuận Minh, nguyên Chủ tịch Hội VHNT Quảng Ninh, nêu quan điểm: Về vấn đề thời gian, từ khi khởi thuỷ đến nay đã 40 năm, giải chỉ xét tác phẩm từ ngày 1-1 của 5 năm trước đến ngày 31- 12 của 5 năm sau. Về tác phẩm văn học thì căn cứ vào thời gian nộp lưu chiểu ghi ở cuối sách. Vậy xét tác phẩm nộp lưu chiểu sau ngày 1-1-2016 vào giải giai đoạn 2011 đến 2015 là sai tiêu chí và sai quy chế vì tác phẩm đó thuộc về giải thời gian 2016-2020.

Bởi vậy, để tránh những khiếu nại không đáng có, trong những mùa giải sau, Hội VHNT nên tuyên truyền sâu rộng hơn nữa với hội viên về vấn đề quyền tác giả, đồng thời yêu cầu hội viên cũng như thành viên Hội đồng Cơ sở và Hội đồng Sơ khảo nên tuân thủ chặt chẽ Quy chế đã được UBND tỉnh ban hành.

Phạm Học