"Đem lại cơ hội sống, giảm chi phí điều trị cho người bệnh hiểm nghèo"

Áp dụng phương pháp hiện đại, kỹ thuật mới, phương pháp nút mạch kết hợp với phá hủy u bằng WMA (đốt vi sóng) tạo nhiều thay đổi, đem lại cơ hội sống cho bệnh nhân mắc ung thư gan, là căn bệnh hiểm nghèo gây tử vong cao. Qua thực tế triển khai, phương pháp này được đánh giá cao, có tính ứng dụng trong thực tế. Phương pháp do các bác sĩ Lê Tiến Hưng, Đoàn Thị Huệ, Hoàng Minh Tuân và các đồng sự ở Bệnh viện Bãi Cháy làm chủ đề tài, được trao giải Nhất cho đề tài, giải pháp ở Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh lần thứ VIII, tháng 1/2022.

Trò chuyện với chúng tôi, bác sĩ Lê Tiến Hưng, Phó Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Trưởng Đơn nguyên Điều trị điện quang (Bệnh viện Bãi Cháy), trưởng nhóm đề tài chia sẻ: Ung thư biểu mô tế bào gan hay còn gọi là ung thư gan, là một trong những bệnh xếp vào nhóm hay gặp hàng đầu và là nguyên nhân gây tử vong top đầu trong các bệnh ung thư. Đây là bệnh hay gặp trên nền gan có bệnh lý như viêm gan B, C và một số dạng xơ gan do rượu biến đổi tế bào thành ung thư gan.

Hàng năm, bệnh nhân được phát hiện mắc bệnh này tại Bệnh viện Bãi Cháy chiếm tỷ lệ cao trong nhóm bệnh ung thư nói chung. Điều trị bệnh này có nhiều phương pháp. Phương pháp tối ưu nhất chính là ghép gan từ nguồn cho, hiến tạng. Đối với trường hợp bệnh nhân có khối u bé và vị trí thuận lợi thì phương pháp mổ cắt ở vùng phân thùy là phương án được ưu tiên lựa chọn.

Phẫu thuật gan được coi là đại phẫu, gặp nhiều khó khăn khi thực hiện và nhiều biến chứng sau phẫu thuật. Có thể nói, ung thư gan là loại bệnh khó điều trị, bệnh nhân đối mặt với gánh nặng về sức khỏe, chi phí trong điều trị thậm chí là “án tử”.

Nút mạch và đốt u được coi là phương pháp điều trị tại chỗ, can thiệp tối thiểu, hiệu quả tối đa. Đó là biện pháp điều trị phá hủy khối u tại chỗ, dùng nhiệt nóng hoặc lạnh làm chết hoàn toàn tổ chức u. Dưới sự “trợ giúp” của máy cắt lớp, máy siêu âm, cắt lớp và chụp mạch số hóa xóa nền để xác định đường chọc an toàn qua thành bụng tới gan và khối u. 

- Bác sĩ có thể chia sẻ về câu chuyện, động lực để anh và nhóm cộng sự quyết định triển khai, đưa kỹ thuật này vào thực tế?

+ Quả thật, trước năm 2017, việc điều trị ung thư gan bằng các phương pháp hiện đại, can thiệp tối thiểu, hiệu quả tối đa đã là xu hướng điều trị phổ biến trên thế giới. Tuy nhiên để triển khai, ứng dụng hiệu quả vào thực tế lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Máy móc, trình độ kỹ thuật...

Vì vậy ở Quảng Ninh, bệnh nhân vẫn phải chấp nhận các phương pháp điều trị truyền thống với căn bệnh chết người này. Có lần, tôi gặp 1 trường hợp được chẩn đoán ung thư gan. Khi có triệu chứng, đến khám, siêu âm tại Bệnh viện với khối u ác tính tầm 3cm, vài nốt u nhỏ ở gan. Chỉ 1 tháng sau, u đã phát triển to, nhanh và di căn sang phổi cùng nhiều bộ phận khác. Việc điều trị càng khó khăn hơn khi bệnh trở nặng với phương pháp truyền thống trước đây.

Chính từ thực tế điều trị, tôi và đồng sự đã quyết tâm triển khai thành thục kỹ thuật mới này với mong muốn nhiều bệnh nhân được điều trị tốt hơn, dứt bệnh.

- Từ quyết tâm tới thực tế triển khai phương pháp này, đội ngũ bác sĩ gặp những khó khăn gì?

+ Quá trình triển khai, chúng tôi cũng phải đầu tư thời gian học tập tại bệnh viện đầu ngành tuyến trung ương. Ngoài việc nghiên cứu, học tập để tiếp thu, chuyển giao kỹ thuật, chúng tôi tự mày mò nghiên cứu để áp dụng phương pháp này thật thành thục.

Chúng tôi từng phải tự thực hành đốt vi sóng... trên gan lợn và một số loại mô tương tự. Chỉ khi kết quả thực hành trên vật thí nghiệm thành công, mới tạo tiền đề để triển khai thành công kỹ thuật khó này trên bệnh nhân. Và sau nhiều nỗ lực, phương pháp này đã trở thành thường quy ở Bệnh viện được 5-6 năm nay rồi và trở nên phổ biến hơn từ năm 2019.

- Phương pháp mới, có nhiều ưu việt như vậy tại sao ban đầu lại chưa được phổ biến mà có vẻ “kén” người bệnh? 

+ Thời gian đầu triển khai, kỹ thuật đã thành công nhưng việc phổ biến lại gặp khá nhiều khó khăn không đến từ... chuyên môn. Vấn đề khó khăn nhất chính là chi phí điều trị. Lúc đó, kỹ thuật này chưa có trong danh mục được bảo hiểm y tế chi trả. Các loại vật tư thực hiện đều nhập khẩu châu Âu, khiến chi phí điều trị 1 ca bệnh lên tới hơn 30 triệu đồng/ca, thậm chí là 60 triệu đồng/ca với kỹ thuật cao hơn là nút mạch hạt. Đây là gánh nặng mà không phải bệnh nhân nghèo nào cũng có thể đảm đương. 

Từ năm 2019, do cơ chế thay đổi, nhiều hạng mục trong phương pháp được bảo hiểm y tế chi trả từ 80% trở lên. Do đó giảm gánh nặng kinh tế cho người bệnh. Hiện nay, việc thực hiện điều trị theo phương pháp này, nếu có BHYT, người bệnh chỉ phải mất chi phí khoảng 10 triệu đồng/ca.

- Bác sĩ có thể chia sẻ những ưu điểm của phương pháp đưa lại cho người bệnh khi áp dụng vào điều trị như thế nào? 

+ Điều trị ung thư gan hiệu quả nhất khi đang trong giai đoạn 1, 2, 3, khối u ác tính tại chỗ, chưa di căn trên gan và các cơ quan nội tạng khác. So với các phương pháp điều trị truyền thống trước đây, phương pháp có nhiều ưu điểm. Hình dung thế này nhé, trước hết nút hết các mạch máu làm chậm, ngăn sự phát triển rồi diệt khối u bằng thuốc và cách đốt vi sóng loại bỏ tế bào ung thư.

Đây là phương pháp hiệu quả, ít xâm lấn, ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh nhất, can thiệp tối thiểu, hiệu quả tối đa. Can thiệp vào cơ thể và vùng gan bị tổn thương rất ít so với phẫu thuật. Đơn cử như phẫu thuật cắt gan, trước khi tiến hành phẫu thuật phải đánh giá tổng quát sức khỏe người bệnh và kiểm tra phần gan còn lại còn hoạt động tốt, đảm bảo chức năng không... Đó là những yêu cầu bắt buộc trước mỗi ca phẫu thuật. Với phương pháp này, những vấn đề đó sẽ không là trở ngại, chi phối cả quá trình điều trị.

Bên cạnh đó, phương pháp này có thời gian thao tác ngắn, chỉ chừng 1 giờ (nút mạch trong 40 phút, đốt u 15 phút), nên giúp cho vấn đề hậu phẫu nhẹ nhàng. Sau phẫu thuật, bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo. 

Đối với những bệnh nhân ung thư gan có khối u dưới 5cm, hoặc tối đa 3 u, mỗi u có kích thức dưới 3cm thì phương pháp này thay thế hoàn toàn phẫu thuật. Với khối u lớn hơn, việc nút mạch sẽ kéo dài làm giảm kích thước khối u tới mức tiêu chuẩn rồi mới đốt. Việc điều trị theo đúng phác đồ chỉ định, đúng tiêu chuẩn Bộ Y tế và Hiệp hội điều trị ung thư gan thế giới. 

Cách làm này dùng kỹ thuật cao dưới sự hỗ trợ của các máy móc hiện đại mà không mổ mở hoặc thực hiện các phương pháp khác gây xâm lấn nhiều. Điều trị bằng phương pháp này tránh biến chứng, mất máu. Bệnh nhân nhanh lành, ít tổn hại sức khỏe, có thể xuất viện sau 3-4 ngày phẫu thuật. Thời gian qua, trung bình Bệnh viện điều trị thành công cho khoảng 40 ca/năm.

- Từ thực tế điều trị, bác sĩ có lời khuyên gì trong bối cảnh nguy cơ mắc u gan ngày càng cao?

+ Bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể, từ da cho đến mắt, hệ thần kinh đều đối diện với nguy cơ bị tế bào ung thư tấn công chứ không riêng gì gan. Do đó, điều quan trọng nhất là mỗi cá nhân cần kiểm tra sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng/lần như chụp X-quang tim phổi, siêu âm vùng bụng, siêu âm vùng cổ, xét nghiệm máu cơ bản... Nếu phát hiện vấn đề cần thực hiện kỹ thuật chuyên sâu như tổng phân tích tế bào máu, chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp để phát hiện được cụ thể bệnh. Càng phát hiện sớm, khả năng điều trị khỏi càng cao.

Gan cũng như các cơ quan khác cần được kiểm tra, khám định kỳ. Nếu phát hiện bất thường cần được siêu âm, chụp X-quang, để bác sĩ có hướng chẩn đoán điều trị phù hợp. Tiền sử ung thư gan đều trên nền bệnh lý như viêm gan, hoặc sử dụng rượu bia. Vì vậy, để hạn chế phát sinh ung thư gan cần hạn chế được viêm gan B, viêm gan C trong cộng đồng cũng như hạn chế sử dụng rượu bia.

- Xin cảm ơn bác sĩ!