Đêm Quế Lâm

Thành phố về đêm trở nên huyền ảo như một “nàng công chúa” kiêu sa, rạng rỡ do được thắp sáng bởi vô số những gam màu. Theo đơn đăng ký, tôi và mấy thành viên nữa cùng với A Chiêu lên xe ra bến tàu sông tiếp tục cuộc hành trình khám phá cố đô Quế Lâm của nước bạn Trung Hoa trên sông nước. Đường phố lúc này chìm trong yên ả, quyến rũ lạ thường. Nhoáng nhoàng một cái, mấy anh em đã có mặt tại bến. Các thành viên trong đoàn được mời xuống hàng ghế đầu của chiếc xuồng composit màu trắng công suất 200 mã lực đang chờ sẵn. Nhìn sang ghế bên, nữ tài công xinh xắn và trên hành lang chiếc xuồng có một nữ M.C (người dẫn chương trình) rất duyên, ăn nói hoạt bát. Tôi không hiểu được nhiều tiếng Hoa, nhưng qua một bạn ngồi bên dịch lại thì cô M.C xinh đẹp đang giới thiệu về các danh lam thắng cảnh trên bờ, dưới sông dọc theo hành trình…

Trên sông Ly buổi sáng.

Là người đã từng lênh đênh về đêm trên nhiều con sông ở nhiều nước khác nhau, từ sông Châu ở Quảng Châu, sông Hoàng Phố ở Thượng Hải đến sông Matxcơva ở Matxcơva, sông Sein ở Paris, sông Thames ở Luân Đôn v.v.. nhưng khi đến với con sông này, tôi có một cảm xúc hoàn toàn mới lạ. Không sôi động hào nhoáng, nhưng Ly Giang mặn mà, chất chứa bên trong sự mềm mại, trầm lắng lạ thường. Dù thời tiết không dịu êm, nhưng mọi thành viên trong đoàn đều cảm thấy sự thoải thái, yên tĩnh đến bất ngờ. Cách đây không lâu, Ly Giang đã được công nhận là thắng cảnh 4A cấp quốc gia, là một trong những cảnh đẹp nhất của Quảng Tây, thậm chí là của cả Trung Quốc. Nơi đây từng vinh hạnh được đón hơn 50 nguyên thủ của các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Đang bị hút hồn bởi phong cảnh non nước tuyệt mỹ của Ly Giang thì hiện lên trước mặt chúng tôi là hình ảnh người câu cá với chiếc bè tre mảnh khảnh cùng mấy chú chim cốc phục ở hai đầu rình cá. Loại chim này là loài động vật bơi lặn rất giỏi. Chúng thường đậu trên cành khô hoặc mỏm đá nhô trên mặt nước để quan sát và nhanh chóng lao như tên bắn xuống dòng nước phẳng lặng để tóm gọn rồi nuốt chửng con mồi. Nhờ có cái tài này, chim cốc thường được nhiều ngư dân nuôi và huấn luyện chúng thành những “Thợ săn cá” điệu nghệ.

Qua tìm hiểu được biết nghề này đã có từ 1300 năm trước. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, cuộc sống đổi thay, nhiều hình thức bắt cá khác đã thay thế cách bắt cá cũ. Nhưng cũng còn một số ngư dân thích bắt cá bằng chim cốc. Khi Ly Giang thành điểm du lịch nổi tiếng thì nghề này trở thành một nét văn hoá đặc sắc mà theo chỗ tôi biết, hiện trên trái đất này chỉ còn tồn tại ở Quế Lâm (Trung Quốc) và Gifu (Nhật Bản). Trên những chiếc bè xinh xắn gồm 5 cây tre vầu ghép vào nhau, hai đầu cong vút, những chú chim cốc sẵn sàng rình mồi, chiếc đèn bão nhỏ đặt ngay phía trước vừa đủ ánh sáng để ngư dân quan sát. Những chú chim cốc ranh mãnh bị buộc vòng ở cổ để không thể nuốt được cá to và chúng còn bị buộc chân với một chiếc cần bằng tre điều khiển. Thấy bóng cá, chúng liền lao xuống nước bắt và lúc kéo lên, trong mỏ các chú bao giờ cũng ngậm một con cá. Lão ngư rất khéo léo để các chú chim nhả cá ra khỏi miệng và phần thưởng cho chúng là những con cá nhỏ hơn. Suốt đêm, những ngư dân và các chú chim cốc miệt mài săn bắt đến sáng và họ kết thúc một đêm trên Ly Giang để lên chợ cá vào buổi sớm.

Tháp mặt trời và tháp mặt trăng về đêm.

Con xuồng vẫn nhè nhẹ lướt trôi. Trên dòng sông này, sáng nay chúng tôi đã có mấy tiếng đồng hồ chiêm ngưỡng vẻ đẹp trời phú cho Quế Lâm. Nhưng phải đến đêm, Ly Giang mới lấp lánh, phô bày hết nét quyến rũ của mình và tôi cảm thấy như đang lạc vào một thế giới khác. Đến gần khu vực hồ Mộc Long, xuồng giảm dần tốc độ rồi rẽ trái vào âu để lên hồ. Đối với những người chưa tiếp xúc với ngành đóng tàu thì chắc chắn hơi bị choáng váng bởi mực nước trên hồ cao hơn mực nước Ly Giang chừng dăm bảy mét. Làm thế nào để các phương tiện thuỷ nặng hàng tấn lên được trên kia, đây là bài toán hóc búa mà các nhà thiết kế phải tính toán kỹ lưỡng. Trước mặt chúng tôi là con đập lừng lững được xây dựng rất vững chãi, có cổng thông ra sông. Khi có lệnh, tấm cổng sắt khổng lồ phía sau xuồng được kéo lên, nước từ từ dâng và trong vòng vài phút chiếc xuồng đã duềnh lên ngang mặt hồ. Cứ như vậy tấm chắn phía trước được mở và chiếc xuồng trườn vào lòng hồ. Chúng tôi đang trên hành trình khu vực lưỡng giang tứ hồ. Hai sông ở đây là Ly Giang và Đào Hoa Giang, còn bốn hồ là Mộc Long Hồ, Quế Hồ, Dung Hồ, Sam Hồ. Khi vào trong hồ Mộc Long, du khách càng bị choáng ngợp bởi những danh lam thắng cảnh nơi đây. Nhìn ra xung quanh bờ là những toà lâu đài, những ngôi chùa cổ kính được xây dựng bên các vách núi hay trong khuôn viên bìa rừng cổ thụ đang thu mình soi bóng dưới đáy hồ. Nhiều sân khấu ngoài trời nổi trên mặt nước, ở đó có từng tốp diễn viên đang say sưa với các điệu múa, các bài hát dân ca của các dân tộc Trung Quốc. Càng vào sâu, không gian càng lộng lẫy. Trước mặt chúng tôi là tháp Mặt Trời 9 tầng song song với tháp Mặt Trăng 7 tầng, được trang trí ánh sáng từ đỉnh xuống tận chân tháp, xung quanh còn nhiều công trình kiến trúc cổ khác nữa được quy hoạch khá bài bản. Tiến thêm một chút là tới một sân khấu ngoài trời rất hoành tráng. Tại đây các du khách được thưởng thức các món ăn truyền thống với sự chế biến tài hoa của các nhà đầu bếp trứ danh… Có thể nói, chỉ trong vòng gần nửa giờ đồng hồ, nhưng chúng tôi như được sống lại cái không khí mộc mạc và cổ xưa của ngư dân đồng bào dân tộc Choang. Truyền thuyết và dân ca dân tộc Choang, cộng với các món ăn dân dã, được hòa quyện tuyệt vời với phong cảnh non xanh nước biếc khiến cho bất cứ ai khi đến đây cũng không thể không bật lên xúc cảm về nét văn hoá độc đáo của Quế Lâm.

Sau khi kết thúc phần biểu diễn nghệ thuật, con xuồng đưa chúng tôi tiếp tục cuộc hành trình ra ngoài theo sông Đào Hoa (một nhánh của Ly Giang) nối thông với Quế Hồ, Dung Hồ và Sam Hồ. Nếu trên Ly Giang, ta cảm nhận một không gian tĩnh mịch, gam sáng nhẹ nhàng, thì trên Đào Hoa Giang cùng các hồ, ta lại lạc vào một không gian nhộn nhịp và lung linh huyền ảo. Men theo hai bờ đông tây là các công trình kiến trúc được trang trí khá bắt mắt bằng các sắc màu rực rỡ. Và điều đặc biệt là khác với Châu Giang hay Hoàng Phố, ở thành phố du lịch này không có những toà nhà chọc trời, những công trình đồ sộ… Mỗi một di tích, mỗi một cây cầu qua sông với lối kiến trúc cổ xưa, người ta bố trí ánh sáng theo từng kiểu khác nhau, nhưng ấn tượng với tôi vẫn là công trình kiến trúc mô phỏng theo “Thuyền đá của Từ Hy Thái Hậu” ở Di Hoà Viên (Bắc Kinh). Sát mép các hồ là những sân khấu nổi ngoài trời thể hiện những làn điệu dân ca, nghệ thuật dân gian quyến rũ. Chúng tôi đang say mê với phong cảnh hữu tình nơi đây thì trước mặt xuất hiện chiếc cầu cổ cong cong có một cổng tròn thơ mộng… Con xuồng đang đưa chúng tôi luồn qua vào Sam Hồ và từ từ tiến vào âu. Cũng như lần trước, mực nước ở đây cao hơn mực nước sông Ly chừng dăm bảy mét, nên lần này là lúc hạ thuỷ để xuồng về với bến Ly Giang, kết thúc một buổi tối tuyệt vời trên sông nước Quế Lâm...

Quảng Tây mùa thu 2013
Bút ký của Tô Ngọc Thạch