Dịch bệnh mới HMPV ở Trung Quốc giống và khác gì với COVID-19?

Các ca nhiễm vi rút metapneumovirus ở người (HMPV) đang gia tăng tại Trung Quốc, đặc biệt ở trẻ em dưới 14 tuổi, tại các tỉnh phía bắc nước này. Thông tin về dịch bệnh HMPV bắt đầu được chia sẻ nhiều trên mạng xã hội những ngày qua.

Sự xuất hiện của các ca bệnh HMPV tại Trung Quốc đã khiến nhiều người liên tưởng đến đại dịch COVID-19 năm năm trước.

Tuy nhiên các chuyên gia chỉ ra rằng mặc dù hai loại vi rút này có một số triệu chứng tương đồng như ho, sốt, nghẹt mũi, đau họng và khó thở, nhưng chúng có nhiều điểm khác biệt quan trọng.

HMPV: Hiểu đúng để không hoang mang

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, HMPV được phát hiện từ năm 2001, thuộc họ Pneumoviridae - cùng họ với vi rút hợp bào hô hấp (RSV).

Điểm quan trọng là mức độ nghiêm trọng và khả năng lây lan của HMPV thấp hơn nhiều so với COVID-19. Theo thống kê của tạp chí Newsweek, trong khi đại dịch COVID-19 đã khiến hơn 7 triệu người tử vong trên toàn cầu, HMPV thường chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ và có thể tự khỏi ở đa số các trường hợp.

Theo báo Independent, vi rút này có thời gian ủ bệnh từ 3-6 ngày, và lây lan chủ yếu qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với bề mặt nhiễm khuẩn.

TS Atul Goel, chuyên gia từ Tổng cục Dịch vụ Y tế Ấn Độ (DGHS), khẳng định: "HMPV giống như bất kỳ vi rút đường hô hấp nào khác gây cảm lạnh thông thường ở người già và trẻ nhỏ, nó có thể gây ra các triệu chứng giống cúm".

Quan điểm này cũng được TS Suresh Gupta, chuyên gia nhi khoa tại Bệnh viện Sir Ganga Ram (Ấn Độ), chia sẻ với báo New Indian Express: "Trong hầu hết các trường hợp, triệu chứng chỉ là cảm lạnh, ho, sốt và tự khỏi. Với thuốc thông thường, bệnh sẽ khỏi tại nhà. Hầu hết trẻ em nhiễm vi rút này không cần nhập viện vì đa phần là nhiễm nhẹ".

Theo dữ liệu từ CDC Mỹ, mặc dù HMPV có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhóm có nguy cơ cao nhất là trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh, người trên 65 tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc các bệnh hô hấp mãn tính như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).

Trong một số trường hợp, bệnh có thể tiến triển thành viêm phế quản, viêm phổi hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng hen suyễn, và theo Newsweek, HMPV là nguyên nhân gây ra tới 12% các ca bệnh đường hô hấp ở trẻ em.

Ứng phó với HMPV

Hiện tại tình hình dịch bệnh tại Trung Quốc đang được theo dõi chặt chẽ. Tờ Independent dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho biết: "Các bệnh đường hô hấp thường tăng cao trong mùa đông. Các bệnh này có vẻ ít nghiêm trọng hơn và lây lan với quy mô nhỏ hơn so với năm trước".

Đáng chú ý HMPV không phải là vi rút duy nhất đang lưu hành. Theo báo New Indian Express, vi rút này đang lây lan cùng với nhiều mầm bệnh khác như cúm A, viêm phổi do Mycoplasma, và COVID-19.

Các nước láng giềng của Trung Quốc đã có những phản ứng khác nhau trước tình hình dịch bệnh.

Tại Ấn Độ, TS Atul Goel khẳng định không có sự gia tăng đáng kể số ca mắc HMPV trong tháng 12-2024.

Bộ Y tế Malaysia cũng đưa ra nhận định trên tờ Newsweek: "Sự gia tăng số ca nhiễm trùng hô hấp cấp tính vào cuối năm 2024 và đầu năm 2025 là hiện tượng được dự đoán trước, phù hợp với xu hướng tương tự được báo cáo ở các nước khác, đặc biệt là những nước đang trải qua mùa lạnh như Trung Quốc".

Về mặt điều trị, theo IndiaTime, hiện chưa có vắc xin (vaccine) hay thuốc đặc trị cho HMPV. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ các triệu chứng bao gồm nghỉ ngơi, uống đủ nước và sử dụng các loại thuốc không kê đơn để giảm đau, hạ sốt và thông mũi.

Đối với các ca bệnh nặng, bệnh nhân có thể cần nhập viện để được điều trị bằng liệu pháp oxy hoặc truyền dịch.

Phòng ngừa HMPV như thế nào?

Để phòng ngừa sự lây lan của HMPV, CDC Mỹ đã đưa ra một số khuyến nghị cơ bản như rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây, tránh chạm tay vào mặt khi chưa rửa tay, đeo khẩu trang ở nơi đông người và hạn chế ra ngoài khi có dịch bệnh bùng phát.

Nhìn lại sau 5 năm đại dịch COVID-19, phản ứng của cộng đồng quốc tế trước nguy cơ dịch bệnh HMPV cho thấy những bài học kinh nghiệm quý giá. Thay vì hoảng loạn, các nước đã có những đánh giá thận trọng và khoa học hơn.

Tuy nhiên điều này không có nghĩa là chúng ta có thể chủ quan. Trước tình hình hiện tại, nhiều quốc gia đã tăng cường giám sát. Pakistan đã chỉ đạo Viện Y tế quốc gia (NIH) theo dõi chặt chẽ căn bệnh này, và tổ chức cuộc họp trực tuyến giữa các quan chức y tế và chuyên gia y tế để đánh giá tình hình và xây dựng chiến lược ứng phó.