Dịch vụ vận tải hành khách: Khi cung vượt quá cầu

Những năm qua, hoạt động vận tải hành khách tại tỉnh ta diễn ra khá sôi động. Đặc biệt, sự tham gia tích cực của các hãng vận tải tư nhân đã giúp chất lượng phương tiện ngày một nâng cấp, mạng lưới xe khách kết nối đến hầu hết các địa phương trong và ngoài tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi để hành khách đi lại được an toàn, tiện ích. Tuy nhiên, do sự phát triển “nóng” đã khiến cung vượt quá cầu, xảy ra cạnh tranh gay gắt giữa các hãng xe. Thay vì nâng cao chất lượng dịch vụ để cạnh tranh, thì một số hãng xe lại làm ngược lại, khiến chất lượng dịch vụ ngày một đi xuống, một số hãng xe tên tuổi trước đây đã tự đánh mất thương hiệu của mình.

Xe khách vi phạm dừng đỗ, đón khách không đúng nơi quy định. (Ảnh chụp tại ngã tư Loong Toòng, TP Hạ Long, ngày 25-5-2016).

Còn nhớ những năm về trước, hãng xe Đức Phúc (HTX Dịch vụ vận tải Thanh Sơn) từng là niềm tự hào của người dân Quảng Ninh. Thời điểm đó, trong khi nhiều hãng xe khác hoạt động trên địa bàn phải chật vật tìm nguồn khách, thì hãng xe Đức Phúc luôn kín chỗ. Để nâng cao chất lượng phục vụ, hãng xe đã đầu tư khá mạnh tay, đưa nhiều phương tiện mới, sang trọng vào phục vụ vận chuyển hành khách. Bên cạnh đó, giá vé luôn được niêm yết, không tăng trong các dịp cao điểm. Để phục vụ chu đáo hơn nhu cầu hành khách, nhà xe đã có thêm khăn lạnh, nước uống, xe luôn chạy đúng giờ, được kỳ vọng là một trong những đơn vị vận tải hàng đầu của Quảng Ninh.

Tuy nhiên đến nay, thương hiệu Đức Phúc lại đang bị hành khách “tẩy chay” vì chất lượng phục vụ xuống cấp, vì thái độ thiếu văn hoá của nhà xe, nhiều xe vi phạm Luật Giao thông đường bộ, gây nguy hiểm cho hành khách, cũng như người đi đường. Điển hình như trường hợp xe khách Đức Phúc BKS: 14B-000.23 chạy lấn làn đường, vượt xe sai quy định, quá tốc độ cho phép, gây mất ATGT và nguy hiểm cho người tham gia giao thông trên cầu Thanh Trì (Hà Nội) ngày 4-11-2014, từng bị Đài Truyền hình Việt Nam phản ánh. Sở GTVT Quảng Ninh đã đình chỉ, thu hồi chấp thuận khai thác tuyến và phù hiệu xe chạy tuyến cố định. Các xe như: 14N-5479, 14B-003.23… do mất uy tín đã từng phải gỡ bỏ logo thương hiệu để tiếp tục hoạt động đón khách…

Lý giải về điều này, một đại diện của Sở GTVT, cho biết: Sở dĩ, thương hiệu Đức Phúc hoạt động ngày càng mờ nhạt, gây nhiều bức xúc trong xã hội là do mô hình hoạt động theo hình thức HTX. Hiện hãng xe có 86 đầu phương tiện đăng ký hoạt động với thương hiệu Đức Phúc, tuy nhiên lại có trên 20 thành phần hộ cá thể góp xe tham gia HTX. Dù theo quy định, đơn vị vẫn duy trì đầy đủ các ban điều hành, giám sát, song công tác quản lý chưa được chặt chẽ, còn bị buông lỏng, hiện cơ bản hoạt động theo kiểu “xe nhà nào nhà ấy quản lý”. Chính điều này đã khiến Đức Phúc đánh mất thương hiệu.

Hiện Quảng Ninh có 27 đơn vị đăng ký kinh doanh hoạt động xe khách với gần 700 đầu phương tiện. Bên cạnh các hãng xe hoạt động uy tín, tạo thương hiệu tốt, như Phúc Xuyên, Kumho, thì những trường hợp bán, cho thuê thương hiệu khá phổ biến.

Theo ông Lê Văn Doanh, Trưởng Phòng Quản lý vận tải, Sở GTVT: Tình trạng các hãng xe bán, cho thuê thương hiệu khá phổ biến. Thay vì sử dụng kinh phí để đầu tư phương tiện, tăng cường các giải pháp quản lý, hiện có khá nhiều doanh nghiệp sử dụng thương hiệu như một mặt hàng kinh doanh. Lợi thì rõ ràng là doanh nghiệp rất lợi, chỉ cần đầu tư số tiền nhỏ mua thiết bị và đăng ký kinh doanh, còn các hộ cá thể sẽ tự góp xe, đóng tiền để hoạt động dưới thương hiệu đó mà không hề bị sự quản lý của đơn vị. Vì thế những chiếc xe “nhà nào nhà ấy quản lý” đã gây nên sự lộn xộn trong hoạt động kinh doanh vận tải hành khách.

Để xảy ra tình trạng này còn do chế tài xử lý các lỗi vi phạm về Luật Giao thông đường bộ chưa đủ sức răn đe, cơ chế quản lý doanh nghiệp hoạt động vận tải hành khách chưa chặt chẽ, nhiều doanh nghiệp kinh doanh còn manh mún, khiến cơ quan chức năng rất khó kiểm soát. Hoạt động kinh doanh xe khách là loại hình kinh doanh có điều kiện, nhưng những điều kiện hiện nay còn đơn giản. Đây chính là lỗ hổng để các doanh nghiệp lách luật, dẫn đến sự bát nháo trong hoạt động. Các doanh nghiệp kinh doanh vận tải chân chính thì chịu thiệt thòi khi loại hình xe “nhà nào nhà ấy quản lý” tung hoành.

Việc xây dựng thương hiệu trong hoạt động vận tải là rất cần thiết. Điều này không chỉ tạo dựng được môi trường kinh doanh lành mạnh giữa các hãng xe khách, mà còn xây dựng được hình ảnh an toàn, văn minh, lịch sự đối với tiến trình trở thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp của Quảng Ninh. Tỉnh cần có cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp uy tín đầu tư, nâng cao chất lượng dịch vụ xe khách, xây dựng thương hiệu xe khách của Quảng Ninh, dần loại bỏ các thương hiệu mất uy tín.

Các cơ quan thực thi công vụ cần tăng cường các biện pháp giám sát. Đặc biệt cần phát huy hệ thống giám sát hành trình bắt buộc đối với các hoạt động xe khách. Cương quyết xử lý nghiêm các xe cố tình vi phạm Luật Giao thông đường bộ và các hành vi thiếu văn hoá trong kinh doanh vận tải.

Đỗ Phương